احتمالا علائمی وجود دارند که شما با توجه به آن‌ها، می‌فهمید به زمان عادت ماهانه خود نزدیک شده‌اید. این علائم، سندروم پی ام اس نام دارند که برای اکثر زنان، بسیار خفیف اما برای برخی دیگر، شدیدتر هستند و روزهای قبل از قاعدگی را سخت‌تر می‌کنند. پریود بخشی طبیعی از زندگی یک زن است؛ اما گاهی علاوه بر مشکلات خود قاعدگی، PMS هم مشکل‌ساز است. درک نشانه‌های این دوره به شما در مدیریت بهتر آن کمک خواهد کرد.
پی ام اس چیست؟
PMS به گروهی از تغییرات گفته می‌شود که 1 تا 2 هفته قبل از قاعدگی شما ایجاد می‌شوند و می‌توانند شما را در سطوح مختلف تحت تاثیر قرار دهند. این تغییرات می‌توانند در سطوحی از جمله فیزیکی، عاطفی یا رفتاری بروز پیدا کنند. البته بلافاصله پس از شروع پریود، این تغییرات از بین می‌روند.
پی ام اس مخفف چیست؟
این واژه از کلمه انگلیسی pms (premenstrual syndrome) گرفته شده است که به‌صورت کامل به آن سندرم پیش از قاعدگی گفته می‌شود. دلیل این نام‌گذاری، زمان بروز آن یعنی درست قبل از پریود‌شدن است.
تفاوت بین PMS و PMDD چیست؟
اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD) یک شکل شدید و ناتوان‌کننده از سندرم پیش از قاعدگی است. حدود 2 درصد از زنان PMDD دارند. با بروز این عارضه، علائم سندرم پیش از قاعدگی را تجربه می‌کنید؛ اما با شدت بسیار بیشتر، به‌خصوص وقتی که صحبت از واکنش‌های احساسی می‌شود. احتمال اینکه با PMDD خشم، افسردگی شدید و اضطراب را تجربه کنید، بیشتر از PMS است.
علائم پی ام اس
اکثر زنان، حداقل یک علامت PMS در هر ماه دارند. اما برای همه یکسان نیست و با افزایش سن، می‌تواند تغییر کند. تشخیص اینکه آیا شما فقط چند علامت قبل از پریود دارید یا واقعا PMS است، آسان نیست. در هر صورت، این عارضه می‌تواند خود را با علائم زیر بروز دهد:
- بزرگ‌شدن یا پف‌کردن شکم؛
- گرفتگی عضلات؛
- حساس‌شدن و درد سینه‌ها؛
- گرسنگی و میل شدید به خوردن غذا؛
- سردرد شدید؛
- دردهای عضلانی؛
- درد مفاصل؛
- متورم‌شدن دست‌ها و پاها؛
- جوش‌زدن و آکنه؛
- افزایش وزن موقتی؛
- یبوست یا اسهال؛
- احساس اضطراب و تنش زیاد؛
- افسردگی و گریه بی‌دلیل؛
- نوسانات خلقی؛
- اختلال در خواب و کم‌شدن زمان آن؛
- دوری از مردم؛
- طغیان و عصبانیت؛
- فراموشی؛
- از‌دست‌دادن تمرکز؛
- خستگی ذهنی.
همان طور که اشاره کردیم، معمولا همه‌ی این علائم برای یک نفر اتفاق نمی‌افتد و تعداد علائم برای هر فرد کمتر است.
PMS چگونه تشخیص داده می‌شود؟
هیچ آزمایش واحدی برای تشخیص پی ام اس وجود ندارد. پزشک با شما در مورد علائمتان صحبت خواهد کرد؛ از جمله اینکه چه زمانی رخ می‌دهد و چقدر بر زندگی شما تاثیر می‌گذارد. اگر موارد زیر را تجربه می‌کنید، احتمالا PMS دارید:
- اولین راه تشخیص دوران پی ام اس، این است که در مورد تغییرات حاصل از آن، فکر کنید و ببینید روی روتین زندگی و روابط کاری و دوستانه شما اثر دارد یا خیر؟ اگر پاسختان مثبت است، ممکن است این تغییرات ناشی از PMS باشند.
- اگر حدود 12 تا 5 روز قبل از قاعدگی و حداقل 3 دوره قاعدگی متوالی اتفاق می‌افتد و در عرض 4 روز پس از شروع قاعدگی به پایان می‌رسد هم احتمال ابتلا به سندروم پیش از قاعدگی بسیار بالاست.
بهتر است علائم این سندرم و شدت آن را برای چند ماه پیگیری کنید. علائم خود را برای هر دوره و در یک تقویم یادداشت کنید. هنگام مراجعه به پزشک، این اطلاعات را با خود همراه داشته باشید تا تشخیص درست داده شود.
متخصصان زنان و زایمان و نازایی در دکترنکست
ریسک تجربه حمله پی ام اس در چه کسانی بالاست؟
دختران و زنانی که هنوز پریود می‌شوند، ممکن است به PMS مبتلا شوند. اما در گروه‌های زیر، احتمال تجربه چنین تغییراتی بیشتر از دیگران است:
- کسانی که در اواخر دهه 20 تا اوایل دهه 40 زندگی خود هستند.
- کسانی که صاحب فرزند شده‌اند.
- کسانی که سابقه ابتلا به این سندروم در اعضای خانواده آن‌ها وجود دارد.
- افرادی که مبتلا به افسردگی هستند.
- زنانی که تجربه افسردگی پس از زایمان دارند.
- افرادی که اختلال دوقطبی دارند.
چه چیزی باعث PMS می‌شود؟
پی ام اس چند روز قبل از پریود بروز می‌کند و بسیار شایع است؛ با این وجود، بسیاری از پزشکان، دقیقا نمی‌دانند چه چیزی باعث بروز آن می‌شود. اما چندین عامل، ممکن است در ایجاد سندرم پیش از قاعدگی نقش داشته باشند:
- تغییرات در هورمون‌ها: علائم و نشانه‌های این سندرم در اغلب موارد با نوسانات هورمونی همراه است و برای همین، در دوران بارداری و یائسگی ناپدید می‌شود.
- تغییرات شیمیایی در مغز: نوسان سروتونین که انتقال‌دهنده عصبی‌ست و می‌تواند نقشی مهم و محوری در حالت‌های خلقی شما داشته باشد، ممکن است علائم پی ام اس را تشدید کند. همچنین کافی‌نبودن سروتونین، ممکن است به افسردگی قبل از قاعدگی و همچنین حالاتی چون خستگی، هوس شدید برای غذا‌خوردن و مشکلات خواب منجر شود.
- افسردگی: برخی از زنان که سندرم پیش از قاعدگی را به‌صورت شدید تجربه می‌کنند، افسردگی پنهان دارند؛ البته افسردگی به‌تنهایی باعث ایجاد همه علائم نمی‌شود.
همچنین باید اشاره کرد برخی از شرایط و عادات ناسالم فردی هم بر شدت PMS تأثیر می‌گذارند؛ اما باعث آن نمی‌شوند، از جمله:
- استعمال دخانیات؛
- استرس؛
- عدم تحرک کافی و ورزش‌نکردن؛
- خواب کم؛
- مصرف زیاد الکل، نمک، گوشت قرمز یا شکر؛
- ابتلا به سردردهای میگرنی، آسم و آلرژی.
درمان پی ام اس
شما معمولا می‌توانید علائم خفیف سندرم پیش از قاعدگی را با تغییراتی در سبک زندگی و داروهای بدون نسخه (OTC) مدیریت کنید. البته باید اشاره کرد همان‌طور که در پی درک دلیل پریود نشدن به پزشک مراجعه می‌کنید، برای درمان علائم شدیدتر PMS هم ممکن است نیاز به نسخه پزشک داشته باشید. به‌طور کلی، راه‌های درمان و مدیریت آن، شامل موارد زیر می‌شود:
دارودرمانی
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی: همان‌طور که داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) می‌توانند به کاهش درد پریودی کمک کنند، در مدیریت برخی علائم دوره پی ام اس چون درد سینه هم کاربردی هستند.
- داروهای هورمونی کنترل بارداری: داروهایی که از تخمک‌گذاری جلوگیری می‌کنند، می‌توانند علائم جسمی ناخوشایند مانند حساسیت و درد را تسکین دهند.
- داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب: این داروها معمولا برای درمان مشکلات احساسی و خلق‌وخوی مرتبط با علائم پی ام اس شدید تجویز می‌شوند.
تغییر در سبک زندگی
بهترین دارو برای پی ام اس، تغییر در سبک زندگی است. برای ایجاد این تغییرات، باید به اصول زیر پایبند باشید:
- ورزش منظم: ورزش‌هایی چون دویدن، پیاده‌روی سریع، دوچرخه‌سواری یا شنا به مدت 30 دقیقه در روز، می‌تواند استرس را کاهش دهد و خلق‌وخوی شما را تقویت کند.
- رژیم غذایی سالم: 2 هفته قبل از قاعدگی، کمتر غذاهای شور، چرب و شیرین بخورید و کمتر نوشیدنی‌های کافئین‌دار و الکلی بنوشید. در طول قاعدگی، به‌جای 3 وعده غذایی بزرگ، 6 وعده غذایی کوچک یا 3 وعده غذایی کوچک و 3 میان‌وعده کوچک بخورید. همچنین نوشیدن انواع دمنوش برای پریود شدن که آرامش‌بخش هستند هم توصیه می‌شود.
- خواب کافی: داشتن حداقل 8 ساعت خواب، می‌تواند احساس تحریک‌پذیری را کاهش دهد و باعث شود که کمتر احساس بدخلقی کنید.
- تمرینات تمدد اعصاب: یوگا، مدیتیشن و تمرینات تنفسی، استرس را از بین می‌برند و با تحریک‌پذیری و غم و اندوهی که اغلب همراه پی ام اس است، مبارزه می‌کنند.
مصرف ویتامین‌ها، مواد معدنی و مکمل‌ها
ویتامین‌ها، مواد معدنی و مکمل‌های گیاهی مانند داروهای بدون نسخه، در کاهش علائم این دوره اثر دارند؛ البته بهتر است قبل از هر کاری، با پزشک مشورت کنید.
- کلسیم: تحقیقات نشان می‌دهند که کلسیم، می‌تواند در درمان پی ام اس شدید و علائمی مانند خستگی، هوس غذایی و حتی افسردگی موثر باشد.
- منیزیم: منیزیم علاوه بر کاهش علائم PMS مانند سردرد، استرس و اضطراب، در کم‌شدن سردرد قاعدگی هم اثر دارد.
- ویتامین B6: برخی مطالعات نشان می‌دهند که ویتامین B6 می‌توانند علائم مربوط به PMS خفیف و متوسط را بهبود بخشند. شما می‌توانید ویتامین B6 را از ماهی، مرغ، سیب‌زمینی، میوه‌هایی غیر از مرکبات و مکمل‌ها دریافت کنید.
- امگا 3 و امگا 6: برخی مطالعات نشان داده‌اند که اسیدهای چرب امگا 3 و امگا 6 می‌توانند علائم پی ام اس را کاهش دهند. می‌توانید امگا 3 و امگا 6 را از ماهی، دانه کتان، آجیل، سبزیجات و مکمل‌ها دریافت کنید.
- مکمل‌های گیاهی: چندین داروی گیاهی برای تسکین علائم PMS با درجات مختلف شواهد استفاده می‌شوند. از جمله این روغن‌ها، می‌توان به کوهوش سیاه اشاره کرد.
جمع بندی
در این مطلب، سعی شد تا همه نشانه‌های PMS از نظر فیزیکی، خلقی و رفتاری بررسی شود. همچنین به راه‌های درمان و مدیریت این تغییرات هم پرداخته شد. با این وجود، اگر فکر می‌کنید به مصرف قرص پی ام اس یا داروی خاصی برای کاهش علائم خود نیاز دارید، بهتر است که قبل از هر تصمیم خودسرانه، با یک متخصص زنان و زایمان آنلاین مشورت کنید.
منابع:
https://medlineplus.gov/premenstrualsyndrome.html
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/premenstrual-syndrome/symptoms-causes/syc-20376780
https://www.womenshealth.gov/menstrual-cycle/premenstrual-syndrome
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/24288-pms-premenstrual-syndrome
