چرا کودکان بیشتر از بزرگسالان دچار اسهال می‌شوند؟ چگونه می‌توانید مشکل اسهال کودک را درمان کنید؟ اسهال کودکان زمانی است که فرزند شما چند بار در روز مدفوع شل و آبکی دارد. معمولا این مشکل بدون درمان دارویی و ظرف یک یا دو روز از بین می‌رود. اسهالی که بیشتر از این طول بکشد، به‌عنوان اسهال مزمن شناخته می‌شود.
زمانی‌که اسهال چند روز طول بکشد، می‌تواند منجر به کم‌آبی بدن شود. نوزادان و کودکان خردسال به‌ویژه در برابر کم آبی ناشی از اسهال آسیب‌پذیر هستند و باید اسهال در کودکان را جدی گرفت. اگر قصد دارید با علل اسهال در کودکان و همچنین روش‌های درمان آن بیشتر آشنا شوید، تا آخر مقاله همراه مجله سلامت دکترنکست باشید؛ چرا که بهترین دارو برای اسهال کودکان در این مطلب معرفی شده است.
علل اسهال کودکان
اسهال روشی است که بدن برای خلاص‌شدن از شر میکروب‌ها انجام می‌دهد و در اکثر موارد از چند روز تا یک هفته طول می‌کشد. اسهال می‌تواند همراه با تب، حالت تهوع، استفراغ، گرفتگی عضلات، کم آبی بدن و حتی بثورات ایجاد شود. علت اسهال کودکان همیشه مشخص نمی‌شود. اما، علل رایج این مشکل عبارتند از:
- میوه یا آب‌میوه زیاد
- استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها یا سایر داروها (در نوزاد یا مادر شیرده)
- آلرژی یا حساسیت به غذاهای خاص
- تغییر رژیم غذایی (در نوزاد یا مادر شیرده)
اسهال شدید می‌تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- بیماری التهابی روده (IBD)
- عفونت‌های باکتریایی مانند عفونت ادراری در کودکان
- عفونت‌های ویروسی
- انگل‌ها
- سوء تغذیه
- تهیه نادرست غذا
- بهداشت ضعیف
علائم اسهال کودکان
نوزادان اغلب مدفوع شل دارند؛ بنابراین این موضوع نباید باعث نگرانی فوری باشد. اما افزایش ناگهانی مدفوع آبکی، به‌ویژه اگر با تب همراه باشد، احتمالا نشانه اسهال در نوزادان و کودکان خردسال باشد. از جمله علائم دیگر اسهال کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد شکم در کودکان یا گرفتگی آن
- حالت تهوع
- تب و لرز
- کم‌آبی بدن
درمان اسهال خفیف در خانه
معمولا درمان اسهال کودکان در خانه زمانی مؤثر است که اسهال از نوع خفیف باشد. البته قبل‌از هر چیز باید به این نکته مهم توجه داشت که داروهای بدون نسخه‌ای که برای درمان اسهال در بزرگسالان استفاده می‌شوند، نباید به نوزادان یا کودکان داده شوند. همچنین قبل از استفاده از داروهای ضد اسهال بدون نسخه با متخصص گوارش آنلاین مشورت کنید. شما می‌توانید به روش‌های زیر درمان اسهال کودکان بالای دو سال را در خانه انجام دهید.
1. مایعات زیادی به کودک بدهید
کودکانی که اسهال دارند، مایعات زیادی از دست می‌دهند و دچار کم‌آبی خواهند شد. در این شرایط باید مایعات از دست‌رفته جایگزین شوند. مصرف مقداری آب مشکلی ندارد؛ اما آب زیاد به تنهایی در هر سنی می‌تواند مضر باشد. سایر محصولات از جمله او آر اس (ORS) و OneLyte می‌تواند به هیدراته نگه داشتن کودک کمک کنند. البته این محصولات برای درمان خانگی اسهال کودکان زیر دو سال هم پیشنهاد می‌شود. هنگامی که کودک زیر دو سال اسهال دارد باید به شیردهی ادامه دهید؛ چرا که شیر مادر می‌تواند به کاهش علائم اسهال و تسریع بهبودی کمک کند.
اگر کودک شما استفراغ می‌کند، بستنی می‌توانند منبع خوبی از مایعات باشد. با این محصولات می‌توانید به آرامی مقادیر زیادی مایعات را به بدن کودکان وارد کنید. همچنین می‌توانید به کودک خود آب‌میوه بدهید. بدون مشورت با پزشک، از مصرف داروها مانند شربت اسهال کودکان یا قرص مترونیدازول برای کاهش اسهال استفاده نکنید.
2. رژیم غذایی را تغییر دهید
در بسیاری از موارد، می‌توانید به تغذیه عادی کودک خودتان ادامه دهید. همان‌طور که گفته شد اسهال به مرور زمان و بدون هیچ گونه تغییر یا درمان از بین می‌رود. اما اگر کودک اسهال دارد، باید دو مورد زیر را حتما در نظر داشته باشید:
- در طول روز به‌جای 3 وعده غذایی بزرگ، وعده‌های غذایی کوچکی مصرف کند.
- اگر علائم کم‌آبی بدن از جمله بی‌حالی و رنگ پریدگی داشت سریعا به پزشک مراجعه کنید.
در صورت لزوم، تغییر در رژیم غذایی ممکن است کمک کند. در این شرایط رژیم غذایی خاصی توصیه نمی‌شود. اما کودکان اغلب با غذاهای بی‌مزه راحت‌تر هستند. برای درمان خانگی اسهال کودکان 6 ساله و پایین‌تر از آن غذاهای زیر را به آن‌ها بدهید:
- مرغ، ماهی یا بوقلمون پخته یا کبابی
- تخم‌مرغ آب‌پز
- موز و سایر میوه‌های تازه
- ماکارونی یا برنج
- غلات مانند گندم، بلغور جو دوسر و دانه‌های ذرت
- سبزیجات پخته‌شده مانند هویج، لوبیا سبز، چغندر، مارچوبه و کدو سبز
- برخی از دسرها و تنقلات
- سیب زمینی آب‌پز
اگر محصولات لبنی اسهال را بدتر می‌کنند یا باعث ایجاد گاز و نفخ می‌شود، احتمالا کودک شما مجبور باشد برای چند روز خوردن یا نوشیدن لبنیات را متوقف کند. برای برخی از کودکان، بازگشت به رژیم غذایی معمولی خود هم می‌تواند اسهال را بهتر کند. همچنین خاکشیر به‌عنوان قویترین داروی گیاهی برای اسهال کودکان معرفی می‌شود که می‌توانید آن را در نظر داشته باشید.
متخصصان بیماری های کودکان در دکترنکست
3. از برخی غذاها پرهیز کنید
کودکان در هنگام اسهال باید از انواع خاصی از غذاها از جمله غذاهای سرخ‌شده، غذاهای چرب، غذاهای فراوری‌شده یا فست‌فودها، شیرینی‌ها، دونات‌ها و سوسیس اجتناب کنند. از دادن آب سیب و آب میوه‌های مقوی به کودکان خودداری کنید، چرا که باعث شل‌شدن مدفوع می‌شوند. کودک شما باید از مصرف میوه‌ها و سبزیجاتی مانند بروکلی، فلفل، لوبیا، نخود، توت، آلو، نخود، سبزیجات برگ سبز و ذرت که می‌توانند باعث ایجاد گاز شوند، اجتناب کند. همچنین باید در این زمان از مصرف کافئین و نوشیدنی‌های گازدار خودداری کرد.
درمان اسهال مزمن در کودکان
برنامه درمانی کودک به علت و شدت اسهال او بستگی دارد. اگر کودک شما اسهال مزمن یا کم‌آبی را تجربه می‌کند، ممکن است به بستری‌شدن در بیمارستان نیاز داشته باشد. به احتمال زیاد مایعات حاوی الکترولیت برای کمک به بازگرداندن تعادل به کودک تزریق می‌شود. در این شرایط والدین کودک باید توصیه‌های پزشک را به دقت دنبال کنند. از دادن غذاها یا مایعاتی که باعث اسهال می‌شود به کودک خود خودداری کنید. به‌جای آن از غذاهای ملایم (مانند سیب‌زمینی، نان تست یا موز) استفاده کنید تا زمانی که اسهال فروکش کند.
جمع بندی
اگر کودک شما دارای مدفوع شل و آبکی باشد، احتمالا دچار اسهال شده است. در برخی از کودکان، اسهال خفیف است و در عرض چند روز برطرف می‌شود؛ اما در بعضی دیگر بیشتر طول می‌کشد. این شرایط باعث از دست رفتن مایعات بدن کودک و همچنین احساس ضعف خواهد شد. اسهال می‌تواند علت‌های زیادی مانند مصرف میوه و آب‌میوه زیاد، آلرژی به بعضی غذاها، انواع عفونت، سوء تغذیه و … داشته باشد. در شرایط اسهال، احتمالا کودک دچار تب و لزر، حالت تهوع، درد شکم و کم‌آبی شود. اگر اسهال خفیف باشد می‌توانید با چند راهکار مانند مصرف مایعات زیاد، رژیم غذایی مناسب و پرهیز از بعضی غذاها مشکل کودک را برطرف کنید. در صورتی‌که اسهال مزمن باشد باید به پزشک مراجعه کنید.
منابع
https://www.webmd.com/children/diarrhea-treatment
https://www.healthline.com/health/diarrhea-in-children-diet#diagnosis
