غلظت خون چیست؟ چرا ایجاد می‌شود و چه عوارضی می‌تواند داشته باشد؟ دشمن غلظت خون چیست؟ علائم غلظت خون در پاها و دست‌ها چیست؟ آیا میان علائم کبد چرب و غلظت خون ارتباطی هست؟ چگونه علائم غلظت خون در مردان را شناسایی کنیم؟ علائم غلظت خون در طب سنتی چگونه است؟ علائم غلظت خون در بانوان چیست؟ علائم غلظت خون شدید چیست و چگونه باید آن را مدیریت کرد؟ آیا مصرف روزانه آسپرین در بهبود غلظت خون موثر است؟ در ادامه به تشریح علائم غلظت خون و راه درمان و نیز نکاتی در مورد علل ایجادکننده این مشکل می‌پردازیم.
غلظت خون بالا چیست؟
غلظت خون با تعداد گلبول‌های قرمز در حجم معینی از پلاسما مشخص می‌شود. غلظت خون بالا به این معنی است که تعداد گلبول‌های قرمز در جریان خون بیشتر از حد طبیعی است. گلبول‌های قرمز همراه با گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها یکی از اجزای اصلی خون هستند. گلبول‌های قرمز به حمل اکسیژن در سراسر بدن کمک می‌کنند. اما وقتی تعداد آن‌ها از حد طبیعی بالاتر باشد، احتمال وجود یک مشکل یا بیماری زمینه‌ای می‌تواند مطرح شود. به طور کلی، تعداد طبیعی گلبول‌های قرمز خون عبارتند از:
- در مردان، ۴.۷ میلیون تا ۶.۱ میلیون گلبول قرمز در هر میکرولیتر خون
- در زنان ۴.۲ تا ۵.۴ میلیون گلبول قرمز در هر میکرولیتر خون
- در کودکان ۴ تا ۵.۵ میلیون گلبول قرمز در هر میکرولیتر خون
پزشکان به طور معمول تعداد گلبول‌های قرمز خون بالا را در طول آزمایش برای یک مشکل سلامت دیگر شناسایی می‌کنند. ممکن است برای تعیین اینکه چه چیزی باعث سطوح بالاتر شده است به آزمایشات بیشتری نیاز باشد. برای مثال، پزشک شما ممکن است به دنبال شرایطی باشد که باعث افزایش گلبول‌های قرمز خون می‌شود، مانند نارسایی قلبی، یا اختلالاتی که عرضه اکسیژن را محدود می‌کند، مانند آپنه خواب. اگر تعداد گلبول‌های قرمز خونتان بالاست، به وضعیتی به نام اریتروسیتوز مبتلا هستید. این امر باعث می‌شود خون شما غلیظ‌تر از آنچه باید باشد که می‌تواند خطر لخته شدن خون را افزایش دهد. در نتیجه احتمال بروز علائم سکته مغزی و سکته قلبی افزایش می‌یابد. بنابراین مهم است که علائم غلظت خون و درمان آن را بدانید.
تشخیص غلظت خون بالا
پزشک می‌تواند تعدادی آزمایش برای تعیین تعداد گلبول‌های قرمز خون شما انجام دهد. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- شمارش گلبول قرمز
- آزمایش هموگلوبین
- آزمایش هماتوکریت
- شمارش کامل خون
مهمترین علائم غلظت خون بالا
ممکن است غلظت خون علائم ظاهری ایجاد کند. علائم بالا بودن غلظت خون می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- خستگی
- ضعف و بی‌حالی
- درد بدن
- تنگی‌نفس
- ناتوانی در انجام فعالیت روزانه
- سردرد
- سرگیجه
- تاری دید
- سیاهی رفتن چشم
- اختلالات خواب
- درد مفاصل
- خارش پوست
- بی‌حسی و یا گزگز
- خونریزی بینی
- وزوز گوش
- قرمزی پوست صورت
- شواهد لخته خونی در ورید‌های نزدیک به پوست (فلبیت)
- احساس بزرگی شکم در ناحیه چپ و بالای شکم
- احساس سوزش در کف دست و پا
- سیری زودرس
گاهی اوقات افرادی که غلظت خون بالایی دارند، هیچ‌یک از علائم ظاهری غلظت خون را تجربه نمی‌کنند.
علت غلظت بالای خون
بالا بودن تعداد گلبول‌های قرمز ممکن است نشانه یک بیماری یا اختلال باشد. اما همیشه به این معنی نیست که شما مشکل سلامتی دارید. سبک زندگی نیز می‌تواند باعث افزایش تعداد گلبول‌های قرمز خون شود. با این حال علائم غلظت خون و درمان آن در موارد مشکلات پزشکی مهم است.
شرایط پزشکی که می‌تواند باعث افزایش گلبول‌های قرمز خون شود عبارتند از:
- نارسایی قلبی، که باعث کاهش سطح اکسیژن خون می‌شود
- بیماری قلبی همراه تولد
- پلیسیتمی ورا (یک سرطان خون نادر که در آن مغز استخوان شما تعداد زیادی گلبول قرمز تولید می‌کند)
- تومورهای کلیه
- بیماری ریوی مانند آمفیزم، بیماری انسدادی مزمن ریوی و فیبروز ریوی (اسکار بافت ریه).
- هایپوکسی (سطح پایین اکسیژن خون)
- قرار گرفتن در معرض مونوکسید کربن (معمولاً مرتبط با سیگار کشیدن)
- آپنه خواب
عوامل سبک زندگی که می‌توانند باعث افزایش تعداد گلبول‌های قرمز خون شوند عبارتند از:
- سیگار کشیدن
- زندگی در ارتفاعات بالا
- مصرف داروهای افزایش‌دهنده عملکرد مانند استروئیدهای آنابولیک (به عنوان مثال تستوسترون مصنوعی) یا اریتروپویتین.
علائم غلظت خون بالا و سرطان
بسیاری از سرطان‌ها در واقع باعث کاهش گلبول‌های قرمز می‌شوند. با این حال، برخی از سرطان‌ها وجود دارند که می‌توانند منجر به افزایش تعداد گلبول‌های قرمز و در نتیجه، افزایش غلظت خون شوند، از جمله:
- پلیسیتمی ورا
- کارسینوم سلول کلیه (شایع‌ترین نوع سرطان کلیه در میان بزرگسالان)
- کارسینوم هپاتوسلولار (شایع‌ترین نوع سرطان کبد در میان بزرگسالان).
متخصصان بیماری‌های قلب و عروق در دکترنکست
اضطراب و غلظت خون
تحقیقات ارتباط بین استرس و تأثیر آن بر سلول‌های خونی را نشان داده است. استرس می‌تواند منجر به افزایش گلبول‌های قرمز، نوتروفیل‌ها (نوعی از گلبول‌های سفید خون) و پلاکت‌ها شود.
مراقبت و درمان علائم غلظت خون
درمان بستگی به علت زمینه‌ای غلظت خون دارد. اگر وضعیت سلامتی باعث افزایش تعداد گلبول‌های قرمز خون شود، ممکن است پزشک روش یا دارویی را برای کاهش آن توصیه کند. اگر پلیسیتمی ورا (نوع نادر سرطان خون) را دارید، پزشک ممکن است دارویی به نام هیدروکسی اوره را تجویز کند. این دارو به کاهش تولید گلبول‌های قرمز در بدن کمک می‌کند. در حین مصرف هیدروکسی اوره باید به طور منظم به پزشک خود مراجعه کنید تا مطمئن شوید که سطح گلبول قرمز خیلی پایین نمی‌آید. اغلب، افراد مبتلا به پلیسیتمی ورا نیز برای کنترل تعداد گلبول‌های قرمز خون، به طور معمول تحت برداشت خون (فلبوتومی) قرار می‌گیرند.
پیگیری علائم غلظت خون
در مورد غلظت خون بالا، نگرانی لازم نیست. در حالی که تعداد بالای گلبول‌های قرمز خون می‌تواند نشان‌دهنده یک بیماری یا اختلال باشد، این همیشه به این معنی نیست که یک مشکل سلامتی وجود دارد. عوامل دیگری مانند زندگی در ارتفاعات بالا می‌تواند بر تعداد گلبول‌های قرمز خون تأثیر بگذارد. اما، اگر تعداد گلبول‌های قرمز خون شما بالاست، انجام آزمایش‌های اضافی همیشه ایده خوبی است. به این ترتیب، پزشک شما می‌تواند علت را پیدا کند و تشخیص دهد که آیا درمان لازم است یا خیر. دریافت نوبت ویزیت متخصص قلب آنلاین می‌تواند کمک‌کننده باشد.
آیا از علائم کم خونی در کودکان اطلاع دارید؟
جلوگیری از علائم غلظت خون
همیشه نمی‌توان از افزایش تعداد گلبول‌های قرمز خون جلوگیری کرد. اما کارهایی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش خطر انجام دهید. مثلا:
- آب زیاد بنوشید.
- از مصرف قهوه و نوشابه خودداری کنید.
- سیگار را ترک کنید.
- ورزش کنید.
- استروئیدهای آنابولیک را مصرف نکنید.
- اگر آپنه خواب دارید از ابزار پزشکی مناسب مانند CPAP استفاده کنید.
- اگر نارسایی قلبی دارید، حتماً برنامه درمانی پزشک خود را با جدیت دنبال کنید.
جمع بندی
علائم غلظت خون با تعداد سلول قرمز خون در حجم معینی از خون مشخص می‌شود. اگر تعداد این سلول‌ها افزایش یابد، خون غلیظ می‌شود. غلیظ شدن بیش از حد خون می‌تواند انعقاد و لخته شدن خون را تسهیل کند که این امری خطرناک است. غلظت خون به دنبال شرایط مختلفی ممکن است افزایش یابد. این شرایط ممکن است مشکلی در سلامتی فرد بوده و یا با سبک زندگی او ارتباط داشته باشد. برای مثال زندگی در ارتفاعات و مصرف سیگار خون را غلیظ می‌کند. اما انواع بیماری‌ها از جمله آپنه خواب نیز ممکن است این عارضه را داشته باشد. با توجه به علل مختلفی که این عارضه می‌تواند داشته باشد ممکن است بررسی‌های بیشتری برای تشخیص و درمان علت زمینه‌ای لازم باشد.
منابع:
