مسدود شدن سرخرگ‌ها می‌تواند جریان خون را قطع کند و باعث حمله قلبی یا علائمی شبیه آن شود. پیوند عروق کرونر (CABG) که به‌عنوان عمل بای پس قلب هم شناخته می‌شود، روشی برای بازگرداندن جریان خون به قلب است. در این جراحی با استفاده از رگ‌های خونی سایر قسمت‌های بدن یک مسیر انحرافی در اطراف انسداد ایجاد می‌شود تا جریان خون به حالت اول برگردد.
اما این عمل چه زمانی توصیه خواهد شد و چگونه انجام می‌شود؟ چه عوارضی دارد؟ همه این‌ها سوالاتی هستند که در ادامه به آن‌ها پاسخ داده‌ایم. پس در این مقاله از مجله سلامت دکترنکست همراه ما باشید تا به جواب همه سوالات خودتان برسید.
عمل بای پس قلب
جراحی بای پس قلب که به عنوان پیوند بای پس عروق کرونر هم شناخته می‌شود، روشی برای درمان بیماری عروق کرونر قلب است. این جراحی شایع‌ترین شکل جراحی قلب در بزرگسالان به شمار می‌آید. جراحی بای پس قلب شامل برداشتن رگ خونی از قفسه سینه، بازوها یا پاها برای دور زدن سرخرگ‌های آسیب‌دیده است. این کار باعث رسیدن دوباره خون به قلب می‌شود.
جراحی بای پس قلب یک راهکار مفید است که خطر حمله قلبی و مرگ را کاهش می‌دهد. همچنین این روش احتمالا علائم بیماری عروق کرونر مانند درد قفسه سینه را کاهش دهد. میانگین سنی برای افرادی که جراحی بای پس را انجام می‌دهند حدود 66 سال است. همچنین حدود 72 درصد از افرادی که تحت آن قرار می‌گیرند، مرد هستند.
چه زمانی به جراحی بای پس قلب نیاز است؟
زمانی‌که ماده‌ای در خون به نام پلاک روی دیواره‌های سرخرگ انباشته می‌شود، خون کمتری به سمت قلب جریان می‌یابد. این نوع از بیماری عروق کرونر به‌عنوان آترواسکلروز شناخته می‌شود. اگر قلب به اندازه کافی خون دریافت نکند، احتمالا از کار بیفتد. آترواسکلروز می‌تواند بر هر سرخرگ بدن تاثیر بگذارد.
درصورتی‌که عروق کرونر به اندازه‌ای باریک یا مسدود شوند که در معرض خطر حمله قلبی قرار بگیرید، پزشک ممکن است جراحی بای پس قلب را توصیه کند. همچنین زمانی‌که مسدود شدن شدید باشد که با دارو یا سایر درمان‌ها قابل کنترل نباشد، جراحی بای پس را تجویز می‌شود.
آمادگی قبل از جراحی بای پس قلب
جراحی بای پس عروق کرونر یک عمل بزرگ است و افرادی که این کار را انجام می‌دهند باید ابتدا طیف وسیعی از آزمایش‌ها و سایر آمادگی‌ها را انجام دهند. این آزمایش‌ها به بیمار نشان می‌دهد که آیا انجام این جراحی برایش بی‌خطر است یا خیر. آزمایش‌ها شامل موارد زیر هستند:
- الکتروکاردیوگرام (ECG یا EKG)
- اکوکاردیوگرافی
- تست ورزش قلب
- کاتتریزاسیون قلبی
- آنژیوگرافی قلب
- اسکن کلسیم کرونر
- آزمایش‌های آزمایشگاهی، مانند شمارش کامل خون، قند خون، آزمایش ادرار و …
بخشی از آماده شدن برای جراحی بای پس شامل آگاهی و آموزش به بیمار است. در این شرایط در مورد آنچه که باید انتظار داشته باشید و آنچه باید قبل و بعد از جراحی انجام دهد، نکاتی گفته می‌شود. ذکر این نکات می‌تواند به بیمار کمک کند تا بهترین نتیجه را بگیرید.
فوق تخصصان جراحی قلب و عروق در دکترنکست
مراحل جراحی بای پس قلب
قبل از جراحی، شما باید لباس بیمارستان را بپوشید و دارو، مایعات و بیهوشی را دریافت کنید. هنگامی‌که بیهوشی شروع به کار کرد، به خواب عمیق و بدون درد خواهید رفت. این عمل جراحی به چهار مرحله مختلف تقسیم می‌شود که در ادامه بررسی شده است:
- اولین قدم: جراح با ایجاد یک برش در وسط قفسه سینه جراحی را شروع می‌کند. سپس قفسه سینه از هم جدا می‌شود تا قلب مشخص شود. البته ممکن است پزشک، جراحی کم‌تهاجمی را انتخاب کند که شامل بریدگی‌ها و ابزارهای کوچک‌تر و روش‌های روباتیک است.
- اتصال به دستگاه بای پس قلبی ریوی: احتمالا به یک دستگاه بای پس قلبی ریوی متصل باشد تا در زمان عمل جراحی خون اکسیژندار در بدن گردش داشته باشد.
- پیوند زدن: در این مرحله جراح یک رگ خونی سالم را از پا خارج می‌کند تا قسمت مسدود‌شده یا آسیب‌دیده سرخرگ را دور بزند.
- مراحل پایانی: وقتی جراحی تمام شد، عملکرد بای پس بررسی می‌شود. هنگامی که بای پس به درستی کار کرد، کار بخیه و بانداژ انجام می‌شود و بیمار برای نظارت به بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) منتقل خواهد شد.
احتمالا برای‌تان سوال باشد که عمل بای پس قلب چند ساعت طول میکشد؟ این روش معمولاً 3 تا 6 ساعت طول میکشد؛ اما با توجه به تعداد پیوندهایی که یک فرد نیاز دارد، این می‌تواند متفاوت باشد. انسداد در عروق بیشتر احتمال طولانی‌تر شدن یا پیچیده‌تر شدن جراحی را بیشتر می‌کند. فیلم عمل بای پس قلب می‌تواند تا حدود زیادی به درک مراحل مختلف جراحی کمک کند.
زمان بهبود جراحی بای پس قلب
هنگامی‌که بیمار بعد از عمل جراحی بای پس قلب به هوش می‌آید، یک لوله در دهان خود مشاهده می‌کند. همچنین احتمالا احساس درد یا عوارض جانبی مانند درد در محل برش، درد همراه با نفس‌های عمیق و درد همراه با سرفه را داشته باشد. بیمار یک تا دو روز در ICU خواهد بود تا علائم حیاتی به خوبی کنترل شود. به‌طور متوسط، یک فرد پس از جراحی حدود یک هفته در بیمارستان خواهد بود.
قبل از اینکه بیمارستان را ترک کنید، تیم پزشکی دستورالعمل‌هایی را در مورد مراقبت های بعد از عمل بای پس قلب به بیمار می‌دهند. از جمله این دستورها می‌توان داشتن استراحت کافی، خودداری از بلند کردن اجسام سنگین و مراقبت از زخم‌ها اشاره کرد.
حتی بدون عوارض، دوره نقاهت عمل بای پس قلب می‌تواند 6 تا 12 هفته طول بکشد. در واقع این بازه زمانی کمترین زمانی است تا استخوان سینه بهبود یابد. در این مدت باید از فعالیت‌های سنگین خودداری کنید و دستورات پزشک را در مورد فعالیت بدنی انجام دهید. همچنین، تا زمان تایید پزشک نباید رانندگی کنید.
عوارض عمل بای پس قلب
مانند هر عمل باز قلب، جراحی بای پس جزء خطرناک ترین عمل قلب به‌حساب می‌آید و قطعا خطراتی را به‌همراه دارد. پیشرفت‌های علمی این روش را بهتر کرد و درصد موفقیت عمل بای پس قلب را افزایش داده است. در واقع این روش می‌تواند نشانه‌های مسدود شدن سرخرگ‌ها را کاهش دهد و کیفیت زندگی را بهبود بخشد. اما هنوز هم خطراتی برای بعد از جراحی وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خون‌ریزی
- آریتمی
- لخته‌شدن خون
- درد قفسه سینه
- عفونت
- نارسایی کلیه
- حمله قلبی یا سکته مغزی
جمع‌بندی
بیماری‌های قلبی مانند افتادگی دریچه میترال، آریتمی قلب، تنگی دریچه آئورت و … همچنان یکی از مشکلات اصلی سلامتی در جامعه هستند. گزینه‌های زیادی برای درمان این بیماری‌ها وجود دارد. عمل بای پس قلب بهترین انتخاب برای رفع رگ‌های مسدود شده در بسیاری از افراد است. این جراحی روشی ایمن و موثر است که به افراد کمک می‌کند تا کیفیت زندگی را دوباره به دست آورند. البته طول عمر بعد از عمل قلب باز به شرایط مختلفی بستگی دارد و نمی‌توان مقدار دقیق آن را مشخص کرد.
منابع:
