برای آنکه بدانید دارو برای گلو درد چه بخورید باید ابتدا بدانید که گلو درد چیست و منشا آن از کجاست. گلو درد یا فارنژیت یک بیماری شایع است که با درد، سوزش یا خراش در گلو مشخص میشود. در حالی که اغلب نشانه یک بیماری زمینه‌ای مانند عفونت ویروسی یا باکتریایی است، همچنین میتواند ناشی از عوامل محیطی یا شرایط خاص سلامت باشد. علل شایع گلو درد عبارتند از عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا، عفونت‌های باکتریایی مانند استرپتوکوک، آلرژن‌ها، محرک‌ها مانند دود تنباکو، هوای خشک و برخی شرایط سلامتی مانند بیماری رفلاکس معده (GERD). درک علائم مرتبط با گلو درد برای تشخیص و مدیریت صحیح بسیار مهم است. در این متن به خلاصه‌ای در خصوص انواع گلو درد، علائم همراه، قرص گلو درد و عوارض آن‌ها و همچنین درمان خانگی گلو درد می‌پردازیم.
انواع گلو درد
گلو درد ویروسی
گلو درد ویروسی شایع‌ترین نوع گلو درد است و معمولاً توسط ویروس‌های مختلفی از جمله رینوویروس (مسئول سرماخوردگی)، ویروس آنفولانزا، آدنوویروس و کروناویروس (از جمله سویه‌هایی مانند SARS-CoV-2) ایجاد میشود. گلودرد ویروسی بسیار مسری است و اغلب هنگام سرفه یا عطسه فرد مبتلا از طریق قطرات تنفسی پخش میشود. علائم ممکن است شامل گلو درد، سرفه، احتقان، آبریزش بینی و گاهی تب باشد. قرص گلو درد ویروسی معمولاً بر مدیریت علائم و مراقبت‌های حمایتی متمرکز است، زیرا آنتی‌بیوتیک‌ها در برابر عفونت‌های ویروسی بی‌اثر هستند.
گلو درد باکتریایی
گلو درد باکتریایی کمتر شایع است اما نسبت به گلو درد ویروسی شدیدتر است. شایع‌ترین علت باکتریایی گلو درد، استرپتوکوک پیوژنز است که به عنوان استرپتوکوک گروه A نیز شناخته میشود. این نوع گلو درد که به گلو درد استرپتوکوکی معروف است، در صورت عدم درمان میتواند منجر به عوارضی مانند تب روماتیسمی یا التهاب کلیه شود. علائم گلو درد استرپتوکوکی ممکن است شامل درد شدید گلو، مشکل در بلع، تب، تورم غدد لنفاوی و لکه‌های سفید روی لوزه‌ها باشد. تشخیص، نیاز به سواب گلو دارد و ممکن است برای جلوگیری از عوارض و کاهش طول مدت علائم با آنتی بیوتیک درمان شود. تشخیص نوع گلو درد توسط پزشک عمومی انجام میشود و در صورت نیاز ممکن است برای شما آزمایش بنویسند.
گلو درد آلرژیک
گلو درد آلرژیک زمانی اتفاق می‌افتد که گلو در پاسخ به آلرژن‌های موجود در محیط، مانند گرده، کنه‌های گرد و غبار، شوره حیوانات خانگی، کپک‌ها یا غذاهای خاص، تحریک یا ملتهب میشود. واکنش‌های آلرژیک میتوانند علائمی مانند خارش گلو، عطسه، احتقان بینی و آبریزش چشم را ایجاد کنند. افراد مبتلا به آلرژی ممکن است علائم گلو درد فصلی را در طول فصل‌های اوج آلرژی یا زمانی که در معرض آلرژن‌های خاص قرار می گیرند، تجربه کنند. درمان گلو درد آلرژیک اغلب شامل شناسایی و اجتناب از آلرژن‌ها و همچنین استفاده از آنتی‌هیستامین‌ها یا کورتیکواستروئیدهای بینی برای کاهش علائم است.
گلو درد محیطی
عوامل محیطی مانند هوای خشک، دود، آلودگی و محرک‌های شیمیایی نیز میتوانند در علائم گلو درد نقش داشته باشند. هوای خشک، به ویژه در ماه‌های زمستان یا در آب و هوای خشک، میتواند باعث خشکی و سوزش گلو شود. قرار گرفتن در معرض دود تنباکو، میتواند بافتهای گلو را تحریک کرده و علائم گلو درد را تشدید کند. به طور مشابه، قرار گرفتن در معرض آلاینده‌های هوا، مواد شیمیایی صنعتی یا پاک‌کننده‌های خانگی با بوهای قوی میتواند گلو را تحریک کرده و باعث التهاب شود. درمان گلو درد محیطی و خشکی گلو شامل به حداقل رساندن قرار گرفتن در معرض محرک‌ها، استفاده از مرطوب کننده‌ها برای افزودن رطوبت به هوا و اجتناب از سیگار کشیدن یا قرار گرفتن در معرض دود است.
گلو درد مرتبط با رفلاکس
بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) یا رفلاکس اسید زمانی که اسید معده به مری برگشته و بافتهای گلو را تحریک می‌کند، میتواند باعث علائم گلو درد شود. گلو درد مرتبط با رفلاکس که به گلو درد رفلاکس اسید یا LPR (رفلاکس حنجره) نیز معروف است، ممکن است با علائمی مانند سوزش سر دل، نارسایی، طعم ترش در دهان و تحریک گلو ظاهر شود. اصلاح شیوه زندگی مانند اجتناب از غذاهای محرک، خوردن وعده‌های غذایی کوچک‌تر و حفظ وزن مناسب میتواند به کاهش علائم رفلاکس و کاهش ناراحتی گلو درد کمک کند. در برخی موارد، داروهایی مانند مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPIs) یا مسدودکننده‌های H2 ممکن است برای کاهش تولید اسید معده و بهبود بافتهای مری و گلو تجویز شوند. در صورتی که این علائم را تجربه کردید قبل از مصرف قرص گلو درد به پزشک فوق تخصص گوارش مراجعه کنید.
درک علت اصلی علائم گلو درد برای مدیریت و درمان مناسب ضروری است. در حالی که بسیاری از موارد گلو درد خود محدود شونده هستند و با گذشت زمان و مراقبت‌های حمایتی برطرف می‌شوند، انواع خاصی از گلو درد ممکن است به ارزیابی و مداخله پزشکی برای جلوگیری از عوارض و اطمینان از بهبودی مناسب نیاز داشته باشد. اگر علائم گلو درد ادامه یافت یا بدتر شد، برای تشخیص و توصیه‌های درمانی با پزشک مشورت کنید.
علائم گلو درد
علائم گلو درد ممکن است بسته به علت زمینه‌ای متفاوت باشد، اما معمولاً شامل درد یا سوزش در گلو، مشکل در بلع، غدد متورم در گردن، تورم لوزه‌ها، گرفتگی صدا و در برخی موارد تب و بدن درد میشود.
- گلو درد: یکی از علائم بارز گلو درد، درد یا ناراحتی در گلو است که ممکن است از خفیف تا شدید متغیر باشد. درد میتواند در نواحی خاصی باشد یا ممکن است به گوش نیز سرایت کند.
- مشکل در بلع: گلو درد میتواند بلع را دشوار یا دردناک کند، به ویژه هنگام مصرف مواد غذایی جامد یا مایعات. این علامت که به نام دیسفاژی شناخته میشود، اغلب با التهاب گلو همراه است.
- لوزه‌های متورم: التهاب لوزه‌ها که به عنوان التهاب لوزه شناخته میشود، یکی از علل شایع گلو درد است. لوزه‌های متورم ممکن است قرمز و ملتهب به نظر برسند و لکه‌های سفید قابل مشاهده یا چرک نشان‌دهنده عفونت باکتریایی باشد.
- گرفتگی صدا یا تغییر صدا: گلو درد میتواند بر صدا تأثیر بگذارد و باعث خشن شدن صدا یا تغییر در کیفیت صدا شود. این علامت به دلیل التهاب تارهای صوتی یا تحریک بافتهای گلو است.
- غدد متورم: غدد لنفاوی در گردن ممکن است در پاسخ به عفونت، التهاب یا فعال شدن سیستم ایمنی متورم و حساس شوند. ممکن است توده‌ها یا برجستگی‌های قابل لمس در زیر پوست در کناره‌های گردن احساس شوند.
- تب: گلو درد همراه با عفونت ویروسی یا باکتریایی ممکن است با تب، لرز، بدن درد و خستگی همراه باشد. تب پاسخ طبیعی بدن به عفونت است و به فعال شدن سیستم ایمنی کمک می‌کند.
- سرفه: گلو درد میتواند باعث سرفه شود، به خصوص اگر تحریک یا التهاب راه‌های هوایی وجود داشته باشد. سرفه‌های خشک و شدید ممکن است ناراحتی گلو را بدتر کرده و به تحریک بیشتر کمک کند.
- احتقان بینی: عفونت‌هایی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا ممکن است باعث احتقان بینی یا آبریزش بینی شوند که میتواند با افزایش ترشحات از بینی و تحریک گلو، علائم گلو را تشدید کند.
چه زمانی باید به دنبال مراقبت پزشکی بود؟
در حالی که گلو درد اغلب یک بیماری خود محدود شونده است که طی چند روز خود به خود برطرف میشود، برخی علائم عفونت گلو نیاز به ارزیابی پزشکی دارند. اگر علائم زیر را تجربه کردید فورا به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید:
– مشکل در تنفس یا بلع
– گلو درد شدید یا علائم مداوم بیش از یک هفته
– تب بالا (بالای 38.3 درجه سانتی‌گراد)
– تورم زبان یا گلو
– مشکل در باز کردن دهان یا قورت دادن بزاق
– راش پوستی و درد مفاصل
این علائم ممکن است نشان‌دهنده یک بیماری زمینه‌ای جدی‌تری باشد که نیاز به مداخله پزشکی دارد، مانند التهاب لوزه باکتریایی، گلو درد استرپتوکوکی، مونونوکلئوز یا آبسه پری لوزه. علاوه بر این، افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیف، بیماری مزمن، یا دوره‌های مکرر گلو درد هستند، باید برای تشخیص و دریافت دارو گلو درد مناسب با یک پزشک مشورت کنند.
انواع قرص گلو درد
برخی قرص‌های گلو درد به راحتی و بدون نسخه در دسترس هستند و اغلب اولین خط دفاعی در برابر علائم گلو درد خفیف تا متوسط هستند. با مصرف این داروها احتمالا گلو درد شما بهتر خواهد شد. این دارو برای گلو درد خفیف معمولاً به چند دسته تقسیم می شوند که عبارتند از:
- مسکن‌ها: داروهای مسکن مانند استامینوفن و ایبوپروفن میتوانند به کاهش گلو درد و کاهش تب مرتبط با گلو درد کمک کنند.
- قرص‌ها و اسپری‌های بی‌حس‌کننده: داروهایی حاوی موادی مانند منتول و بنزوکائین با بی حس کردن گلو، تسکین موقتی ایجاد می‌کنند. اسپری‌های گلو حاوی بی‌حس‌کننده‌های موضعی یا مواد تسکین‌دهنده مانند عسل و لیمو نیز ممکن است کمک‌کننده باشند.
- داروهای ضد احتقان: ضد احتقان‌های خوراکی مانند شربت گلو درد سودوافدرین یا فنیل افرین میتوانند به کاهش احتقان بینی کمک کرده و گلو درد مرتبط با آن را کاهش دهند.
- قرص‌های گیاهی گلو درد: آلتادین یک قرص گیاهی حاوی گل ختمی، نعناع و شیرین بیان و قرص لیکوفار حاوی شیرین بیان و اکالیپتوس برای گلو درد هستند.
در موارد گلو درد شدید یا مداوم، یک پزشک ممکن است قرص گلو درد را برای رفع علت زمینه‌ای تجویز کند. درمان گلو درد شدید ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آنتی بیوتیک: اگر گلو دردی ناشی از عفونت باکتریایی مانند استرپتوکوک باشد، ممکن است آنتی بیوتیک‌هایی مانند پنی‌سیلین یا آموکسی‌سیلین برای درمان گلو درد چرکی و عفونت و جلوگیری از عوارض تجویز شود.
- کورتیکواستروئیدها: داروهای کاهش‌دهنده التهاب مانند کورتیکواستروئیدها ممکن است برای کاهش تورم و التهاب در گلو تجویز شوند، به ویژه در موارد گلو درد شدید همراه با شرایطی مانند التهاب لوزه.
- ضد ویروس: در موارد نادری که گلو درد ناشی از عفونت ویروسی مانند آنفلوآنزا باشد، ممکن است داروهای ضد ویروسی برای کاهش شدت و طول مدت علائم تجویز شود.
درمان خانگی، جایگزین قرص گلو درد
در برخی موارد دارو خانگی برای گلو درد نیز میتواند در کنار درمان اصلی به شما کمک کند. چندین درمان طبیعی برای گلو درد در خانه وجود دارد که به طور سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد و شواهدی برای اثربخشی آن‌ها وجود دارد. در اینجا برخی از رایج‌ترین درمان‌های طبیعی توصیه میشود:
عسل
عسل به دلیل خاصیت ضد میکروبی و ترمیم زخم شناخته شده است. می‌توان آن را به تنهایی مصرف کرد یا با چای مخلوط کرد تا به درمان درد گلو کمک کند. تحقیقات نشان میدهد که عسل به اندازه برخی از داروهای سرکوب کننده سرفه موثر است.
غرغره آب نمک
غرغره با آب نمک گرم میتواند با بیرون کشیدن آب از بافت گلو به کاهش تورم و ناراحتی در گلو کمک کند، بنابراین به پاکسازی این ناحیه کمک می‌کند.
چای بابونه
بابونه به دلیل خواص ضد التهابی، آنتی اکسیدانی و قابض آن شناخته شده است. نوشیدن چای بابونه میتواند گلو درد را تسکین دهد.
نعناع فلفلی
چای نعناع فلفلی یا روغن نعناع فلفلی به دلیل داشتن منتول به تسکین گلو درد کمک می‌کند، که خاصیت خنک‌کنندگی دارد و درد را کاهش میدهد.
شنبلیله
شنبلیله فواید بسیاری برای سلامتی از جمله تسکین درد و مبارزه با عفونت دارد. چای شنبلیله میتواند یک داروی تسکین‌دهنده برای گلو درد باشد.
ریشه گل ختمی
ریشه ختمی حاوی موسیلاژی است که گلو را می‌پوشاند و تسکین میدهد و می‌توان آن را به عنوان چای مصرف کرد.
سرکه سیب
سرکه سیب خاصیت ضد باکتریایی دارد. مخلوطی از آب گرم، سرکه سیب و عسل میتواند به تسکین گلو درد کمک کند.
ریشه شیرین بیان
مشخص شده است که ریشه شیرین بیان گلو درد را تسکین میدهد و احتمالا به کاهش شدت عفونت‌هایی مانند گلو درد استرپتوکوکی کمک می‌کند. در انواع مختلفی از شربت و قرص گلو درد این گیاه نیز به کار رفته است.
مریم گلی و اکیناسه
اسپری گلو ساخته شده از مریم گلی و اکیناسه میتواند به اندازه اسپری‌های دارویی در تسکین علائم گلو درد مؤثر باشد.
مایعات سرد و گرم
نوشیدن مایعات گرم مانند چای یا آبگوشت، یا مکیدن غذاهای سرد مانند یخ، میتواند تسکین فوری، هرچند موقتی داشته باشد.
استنشاق بخار یا مرطوب کننده‌ها
استفاده از مرطوب کننده یا استنشاق بخار حاصل از دوش آب گرم میتواند به مرطوب شدن گلو کمک کند و خشکی و تحریک را تسکین دهد.
سیر
سیر خاصیت ضد باکتریایی طبیعی دارد. جویدن یک حبه سیر ممکن است به مبارزه با عوامل بیماری‌زا کمک کند که در گلو درد نقش دارند.
آبگوشت یا سوپ
آبگوشت گرم یا سوپ مرغ میتواند تسکین دهنده باشد و هیدراتاسیون لازم را فراهم کند که برای بهبودی مهم است.
توجه به این نکته مهم است که اگرچه این درمان‌ها میتوانند علائم را تسکین دهند، اما ممکن است علت اصلی گلو درد را برطرف نکنند، به خصوص اگر به دلیل عفونت باکتریایی باشد که به آنتی‌بیوتیک نیاز دارد. اگر گلو درد شما شدید است، بیش از چند روز ادامه دارد، یا با علائم دیگری مانند تب یا تورم غدد لنفاوی همراه است، توصیه میشود به دنبال مراقبت‌های پزشکی بیشتر باشید.
عوارض قرص گلو درد
در حالی که قرص‌های گلو درد میتوانند علائم را تسکین دهند، اما ممکن است عوارض جانبی نیز داشته باشند. عوارض جانبی رایج مرتبط با داروهای مختلف برای گلو درد عبارتند از:
– مسکن‌ها: عوارض جانبی مسکن‌هایی مانند استامینوفن و ایبوپروفن ممکن است شامل ناراحتی معده، خون‌ریزی گوارشی و آسیب کبدی یا کلیوی در صورت استفاده بیش از حد یا برای دوره‌های طولانی باشد.
– قرص‌ها و اسپری‌های بی‌حس کننده: قرص‌ها و اسپری‌های دارویی ممکن است باعث بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن موقت در گلو، واکنش‌های آلرژیک یا تحریک دهان یا گلو شوند.
– داروهای ضد احتقان: داروهای ضد احتقان خوراکی میتوانند عوارض جانبی مانند افزایش ضربان قلب، افزایش فشار خون، بی‌خوابی و سرگیجه ایجاد کنند. آن‌ها همچنین ممکن است با سایر داروها تداخل داشته باشند یا شرایط سلامت خاصی مانند فشار خون بالا یا اختلالات تیروئید را تشدید کنند.
داروهای تجویزی گلو درد خطرات بیشتری به همراه دارند، به ویژه زمانی که به طور نادرست یا بدون نظارت پزشکی استفاده شوند. این خطرات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
– مقاومت آنتی بیوتیکی: استفاده بیش از حد یا سوء استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها میتواند منجر به مقاومت آنتی بیوتیکی شود و درمان عفونت‌های باکتریایی در آینده را دشوارتر کند. به همین علت بهتر است آنتی بیوتیک را به عنوان قرص گلو درد با هر علائمی استفاده نکرد.
– داروهای تجویزی مانند کورتیکواستروئیدها و ضد ویروس‌ها ممکن است باعث واکنش‌های نامطلوب یا تداخل با سایر داروها شوند، به خصوص اگر طبق دستور مصرف نشده باشند.
به صورت کلی در برخی موارد، داروهای تجویزی ممکن است به طور موثر علت زمینه‌ای گلو درد را درمان نکنند یا ممکن است منجر به عوارضی مانند واکنش‌های آلرژیک، مشکلات گوارشی یا عوارض جانبی مرتبط با خون شوند.
پزشکان بیماری‌های عمومی در دکترنکست
جمع‌بندی
قرص گلو درد تسکین موثری از ناراحتی مرتبط با علائم گلو درد دارد، اما انتخاب بهترین دارو برای گلو درد باید بر اساس علت زمینه‌ای و شدت علائم صورت گیرد. در حالی که انواع قرص گلو درد بدون نسخه به راحتی در دسترس هستند، گلو درد شدید یا مداوم ممکن است به داروهای تجویزی تحت راهنمایی پزشک نیاز داشته باشد. استفاده مسئولانه از قرص گلو درد، رعایت دوز صحیح و توجه به عوارض جانبی بالقوه یا خطرات مرتبط با هر دارو بسیار مهم است. اگر علایم با وجود مصرف دارو ادامه یافت یا بدتر شد، برای ارزیابی بیشتر به پزشک مراجعه کنید.
منابع:
