هدف از گرامیداشت روز جهانی سرطان چیست؟
روز جهانی سرطان اولین بار در ۴ فوریه سال ۲۰۰۰ بنیان‌گذاری شد. هدف از این روز، افزایش آگاهی مردم درباره سرطان و پیشگیری از مرگ میلیون‌ها نفر در سال است که ممکن است به سرطان مبتلا شوند. از جمله این آگاهی‌بخشی‌ها، آموزش درباره‌ی درمان و غربالگری این بیماری است. با وجود اینکه تصور ذهنی ما از سرطان، نوعی بیماری است که به راحتی درمان نمی‌شود، اما باید بدانیم که پیشگیری از این بیماری بسیار امکان‌پذیرتر از درمان آن است.
آمارها نشان می‌دهد که حداقل ۴۲٪ از سرطان‌هایی که در آمریکا به تازگی تشخیص داده می‌شوند، قابل پیشگیری هستند. سرطان‌ها اگر درمان نشوند، می‌توانند رشد کنند و به بافت‌های طبیعی اطراف یا سایر قسمت‌های بدن از طریق جریان خون و سیستم لنفاوی گسترش یابند. در این مطلب دکترنکست به معرفی سرطان‌های شایع پرداخته و عوامل افزایش‌دهنده احتمال این سرطان‌ها را توضیح می‌دهد.
آیا همه تومورها بدخیم هستند؟
تومورهای سرطانی را می‌توان به سه گروه خوش‌خیم، بدخیم یا پیش‌سرطانی تقسیم کرد:
- تومورهای خوش‌خیم به ندرت زندگی را تهدید می‌کنند. آن‌ها تمایل به رشد بسیار آهسته دارند، به سایر قسمت‌های بدن گسترش نمی‌یابند و معمولا از سلول‌های کاملا مشابه طبیعی یا سالم تشکیل شده‌اند. آن‌ها در صورتی مشکل ایجاد می‌کنند که خیلی بزرگ شوند و به اندام‌های دیگر فشار وارد کنند.
- تومورهای بدخیم سریع‌تر از تومورهای خوش‌خیم رشد می‌کنند و توانایی انتشار و تخریب بافت همسایه را دارند. سلول‌های بدخیم می‌توانند از تومور اصلی جدا شده و از طریق فرایندی به نام متاستاز به سایر قسمت‌های بدن گسترش یایند. این سرطان را سرطان متاستاتیک نیز می‌نامند.
- پیش‌سرطانی به سلول‌هایی می‌گویند که غیرطبیعی هستند و ممکن است به سرطان تبدیل شوند.
کدام سرطان‌ها شیوع بیشتری دارند؟
آخرین آمار شیوع سرطان‌ها در ایران مربوط به سال ۲۰۲۰ است. این آمار با توجه به جنسیت در سنین مختلف بررسی شده به شرح زیر است:
شیوع سرطان در مردان
- سرطان معده (13.6%)
- سرطان پروستات (12.6%)
- سرطان ریه (10.2%)
- سرطان کولورکتال (9.7%)
- سرطان مثانه (6.1%)
- سایر سرطان‌ها (47.8%)
شیوع سرطان در زنان
- سرطان سینه (28.1%)
- سرطان کولورکتال (8.4%)
- سرطان معد (8.4%)
- سرطان ریه (5.4%)
- سرطان تیروئید (5.2%)
- سایر سرطان‌ها (44.5%)
اگر فردی در خانواده درجه اول شما به یکی از این سرطان‌ها مبتلاست، بهتر است با توجه به نظر پزشک، غربالگری‌های لازم را در سنین مناسب انجام دهید.
موارد احتمال ابتلا به سرطان را بشناسید
برخی از عواملی که باعث بروز سرطان می‌شوند، ناخواسته هستند و ما کنترلی روی آن‌ها نداریم. برای مثال فردی که سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان دارد، نمی‌تواند ژنتیک خود را تغییر دهد. اما عوامل محیطی و رفتاری قابل تغییر هستند و عموما تاثیر قابل توجهی در افزایش احتمال ابتلا به سرطان دارند. مثلا ویروس اچ پی وی یکی از مواردی است که اگر وارد بدن شود، احتمال بروز سرطان دهانه رحم را در فرد افزایش می‌دهد. اقدامی که ما می‌توانیم در جهت پیشگیری از ابتلا به این ویروس انجام دهیم، تزریق واکسن آن است.
مصرف تنباکو (سیگار، قلیان و سایر دخانیات)، رژیم‌های غذایی نامناسب، مصرف الکل، اضافه وزن زیاد و نداشتن تحرک کافی از عوامل مرتبط با سبک زندگی است که شما را بیشتر در معرض بیماری‌های مختلف به خصوص سرطان قرار می‌دهد. در نتیجه باید رعایت این موارد را در سبک زندگی خود وارد کنید تا احتمال ابتلا به سرطان در شما کاهش یابد.
چه کسانی می‌توانند در روز سرطان اقدام به آگاهی‌بخشی کنند؟
هر یک از ما به عنوان عضوی از جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنیم، می‌توانیم در این روز مشارکت داشته و حداقل اطرافیان خود از جمله اقوام، آشنایان و دوستان درباره بیماری سرطان آگاهی دهیم. پیشنهاد ما به شما این است که در این روز لیستی از عوامل خطر سرطان که در اطرافیان شما وجود دارد تهیه کنید. بر اساس این لیست، به سراغ آن‌ها بروید و یادآوری کنید که لازم است برای پیشگیری از ابتلا به سرطان تغییراتی در زندگی خود ایجاد کنند.
مثل اگر دوست شما هر روز غذای آماده مصرف می‌کند، با هدیه دادن یک کاسه سالاد، به او یادآور شوید که سبزیجات تازه بخورد. اگر اطرافیان شما از تزریق واکسن‌های مختلف ترس دارند و یا از مزایای آن‌ها خبر ندارند، به مناسبت این روز به آن‌ها پیام دهید و یادآور شوید که تزریق واکسن، آن‌ها را از ابتلا به بیماری‌های عفونی و انواع سرطان محافظت می‌کند. گاهی هم بهترین کار در روز جهانی سرطان این است که همراه با خانواده به جایی پردرخت و دور از آلودگی شهر بروید و کمی هوای تازه تنفس کنید. اگر در زمینه کمک به دیگران نیاز به مشاوره دارید، می‌توانید از خدمات مشاوره آنلاین پزشکی دکترنکست کمک بگیرید. آن‌ها می‌توانند شما را در انتخاب بهترین روش آگاهی‌بخشی، یاری برسانند.
