همه ما می‌دانیم آنچه که می‌خوریم بر سلامت ما تأثیر می‌گذارد. تحقیقات زیادی نشان می‌دهد که الگوهای غذایی ما بر خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن مرتبط با رژیم غذایی تأثیر می‌گذارد. اخیراً، اینکه چگونه برخی از انتخاب‌های غذایی ممکن است منجر به ایجاد التهاب مزمن در بدن شود، به بحثی داغ در تغذیه پیشگیرانه تبدیل شده است. در ادامه این مطلب از دکترنکست به ارتباط میان لبنیات و التهاب می‌پردازیم.
التهاب چیست؟
التهاب فرآیندی طبیعی در بدن بوده که شامل پاسخ سیستم ایمنی به یک عامل تحریک‌کننده است. این اتفاق یکی از راه‌های محافظت بدن از خود است. اگر تا به حال در حین نوشیدن یک فنجان چای داغ زبان خود را سوزانده‌اید، فرآیند التیام این سوختگی واکنش التهابی بدن نسبت به آسیب بوده است. بریدگی‌ها و سوختگی‌ها نمونه‌هایی از التهاب حاد هستند که یک پاسخ نسبتا کوتاه مدت به آسیب، تحریک یا عفونت تلقی می‌شوند. التهاب حاد می‌تواند توسط عوامل عفونی مانند باکتری‌ها یا ویروس‌ها، عوامل غیرعفونی مانند آسیب‌ها و مواد شیمیایی، یا عوامل روانی مانند استرس یا هیجان ایجاد شود.
التهاب مزمن
در مقابل، التهاب مزمن یک پاسخ فیزیولوژیکی طولانی مدت است که می‌تواند از هفته‌ها تا سال‌ها ادامه یابد. برخلاف التهاب حاد، التهاب مزمن همیشه با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیست. این وضعیت می‌تواند توسط تعدادی از عوامل، از جمله شرایط خودایمنی، استرس مزمن، قرار گرفتن به مدت طولانی در معرض آلاینده‌ها، عدم فعالیت بدنی و داشتن رژیم غذایی خاص ایجاد شود. هنگامی که بدن انسان یک پاسخ التهابی مداوم را تجربه می‌کند، می‌تواند میزبان واکنش‌های مخربی باشد که به سلول‌ها آسیب می‌زند. این حالت با افزایش خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت، بیماری‌های قلبی‌عروقی، زوال عقل، افسردگی و برخی سرطان‌ها مرتبط است.
ارتباط میان غذا و التهاب
التهاب یک فرآیند پیچیده است و ارتباط بین غذا و التهاب هنوز در حال بررسی است. برخی تحقیقات نشان می‌دهد که برخی مواد مغذی مانند ویتامین E، منیزیم و فیبر و همچنین آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند پلی‌فنول‌ها می‌توانند التهاب را کاهش دهند. با این حال، تحقیقات نشان می‌دهد که تغییر در انتخاب غذا به تنهایی بعید است که التهاب مزمن را به طور کامل حل کند. لبنیات یکی از گروه‌های غذایی است که به افزایش التهاب در بدن ما متهم شده است. بیایید این ادعا را بررسی کنیم.
منابع لبنیات
منابع معمول لبنیات شامل شیر، ماست، پنیر، کره، کفیر، خامه، بستنی و پروتئین‌های لبنیاتی مانند آب پنیر و کازئین است. این غذاها حاوی مواد مغذی مهمی مانند پروتئین، کلسیم، ریبوفلاوین، منیزیم، ویتامین A، ویتامین D، ویتامین B12 و اسید لینولئیک هستند. محصولات لبنی تخمیر شده، مانند ماست و کفیر، می‌توانند حاوی پروبیوتیک‌ها باشند. پروبیوتیک‌ها باکتری‌های مفیدی هستند که به میکروبیوتای سالم روده کمک می‌کنند.
آیا لبنیات التهاب‌زا است؟
چرا این همه بحث در مورد التهاب‌آور بودن لبنیات وجود دارد؟ این موضوع ممکن است از این واقعیت ناشی شود که چربی اصلی موجود در شیر چربی اشباع است و رژیم‌های غذایی سرشار از چربی اشباع می‌تواند التهاب را افزایش دهد. سایر اسیدهای چرب موجود در لبنیات، مانند اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه، با فواید سلامتی مرتبط هستند و برخی تحقیقات این موضوع را زیر سوال می‌برند که آیا تمام چربی‌های اشباع می‌توانند اثرات منفی بر سلامتی داشته باشند؟
نتایج تحقیقات اخیر
تحقیقات ارتباط مشخصی بین لبنیات و التهاب را تایید نمی‌کند. با این حال، استثنائاتی وجود دارد، از جمله افرادی که به شیر حساسیت دارند یا عدم تحمل لاکتوز دارند، که در ادامه به طور خلاصه بررسی می‌شوند. یکی از چالش‌های این حوزه تحقیقاتی این است که اغلب، طراحی مطالعه، روش‌ها، شرکت‌کنندگان در تحقیق و رژیم غذایی آن‌ها بسیار متفاوت است. این امر مقایسه نتایج بین مطالعات را دشوار می‌کند. برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که لبنیات، به ویژه انواع پرچرب و محصولات تخمیرنشده، ممکن است با افزایش خطر ابتلا به پیش‌دیابت (پره‌دیابت) و دیابت نوع ۲ مرتبط باشد.
با این حال، مطالعات دیگر چنین رابطه‌ای را پیدا نکرده‌اند و برخی تحقیقات حتی نشان می‌دهد که لبنیات، به ویژه محصولات لبنی تخمیرشده، ممکن است با کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ و بیماری‌های قلبی‌عروقی مرتبط باشد. یک بررسی سیستماتیک منتشر شده در سال ۲۰۱۹ نشان داد که لبنیات در بزرگسالان سالم یا در بزرگسالان مبتلا به سندرم متابولیک، چاقی یا دیابت نوع ۲ اثر التهابی ندارد.
جالب توجه است که یک اثر ضدالتهابی ضعیف در برخی از محصولات لبنی تخمیرشده مانند کفیر مشاهده شد. با این حال این اثر تنها در چند مطالعه دیده شده است. برای بررسی و تایید این رابطه بالقوه، آزمایشات تحقیقاتی با کیفیت بیشتری مورد نیاز است. برخی از افراد پس از مصرف لبنیات به دلیل برخی شرایط سلامتی عوارض نامطلوبی را تجربه می‌کنند. اینجاست که التهاب ظاهر می‌شود. این شرایط در زیر بیان شده است.
متخصص تغذیه در دکترنکست
عدم تحمل لاکتوز
عدم تحمل لاکتوز یک بیماری شایع است. این اختلال به ناتوانی بدن در هضم لاکتوز، قند طبیعی موجود در شیر اشاره دارد. افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز قادر به تولید کافی آنزیم لاکتاز هضم‌کننده لاکتوز نیستند. این وضعیت منجر به ناراحتی جسمی، نفخ یا ناراحتی گوارشی پس از مصرف لبنیات می‌شود. درمان عدم تحمل لاکتوز به شرح زیر است:
- پرهیز از لبنیات
- استفاده از محصولات گیاهی جایگزین
- مصرف لبنیات با لاکتاز که قبلاً به محصول اضافه شده است
- مصرف مکمل لاکتاز هنگام مصرف لبنیات
عدم تحمل لاکتوز به طور مستقیم توسط یک پاسخ التهابی ایجاد نمی‌شود. اما التهاب می‌تواند در صورت وجود علائم رخ دهد.
آلرژی به پروتئین شیر
آلرژی به پروتئین شیر زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن به پروتئین‌های موجود در شیر و لبنیات واکنش نامطلوب نشان می‌دهد. در نتیجه یک پاسخ التهابی فعال می‌شود. شدت این واکنش می‌تواند از بثورات و مشکلات گوارشی تا تظاهرات شدید آنافیلاکسی متغیر باشد. درمان مستلزم پرهیز از تمام محصولات لبنی، غذاها و نوشیدنی‌هایی است که حاوی ترکیبات مشتق از شیر هستند.
چه زمانی باید از مصرف لبنیات اجتناب کرد؟
اگر بعد از مصرف لبنیات احساس ناراحتی قابل توجهی کردید، با پزشک خود مشورت کنید تا علت علائم خود را بیابید. اگر تشخیص داده شد که به عدم تحمل لاکتوز یا حساسیت به شیر مبتلا هستید، باید به محتویات غذایی که می‌خورید توجه بیشتری داشته باشید. در حین مصرف مواد غذایی به دنبال برچسب “بدون لبنیات” روی غذاها و نوشیدنی‌های خود باشید. یادگیری بیشتر در مورد منابع لبنیات در رژیم غذایی می‌تواند به شما در مدیریت علائم کمک کند.
جمع بندی
برای اکثر افراد لبنیات باعث التهاب نمی‌شود و نیازی به اجتناب از آن نیست. بسیاری از غذاهای حاوی لبنیات ممکن است به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی سالم مصرف شوند. محصولات گیاهی جایگزین در بازار برای کسانی که به دنبال گزینه‌های دیگر هستند، وجود دارد. اما، این محصولات جایگزین ممکن است حاوی همان مقادیر پروتئین، کلسیم یا سایر مواد مغذی موجود در شیر حیوانات نباشند. هنگام خرید جایگزین‌های گیاهی برای لبنیات، به دنبال انواعی باشید که با کلسیم، ویتامین B12، ویتامین A و ویتامین D غنی شده‌اند.
