ترایپوفوبیا یا ترس از فرورفتگی چیست؟
ترایپوفوبیا یا ترس از فرورفتگی، احساس بیزاری یا انزجار از اشیایی مانند لانه زنبور و اسفنج‌هایی است که دارای الگوهای تکرارشونده از سوراخ‌های کوچک هستند. افراد مبتلا به ترایپوفوبیا یا ترس از حفره از الگوی سوراخها منزجر می‌شوند. آن‌ها لزوماً ترسی از سوراخها ندارند. این حالت ترس یک وضعیتی است که گویی فرد فوبیای سوراخ ریز دارد.
محرک‌های ترایپوفوبیا چیست؟
هر چه یک فرد به یک جسم حفره یا تصویر نزدیکتر باشد، احتمال بیشتری دارد که واکنش نامطلوبی به آن داشته باشد. محرک‌های ترایپوفوبیا ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- نان و نان شیرینی با دانه‌هایی داخل آن
- پنیر سوراخ دار
- میوه‌هایی با دانه های کوچک مانند توت فرنگی، تمشک، پاپایا و کیوی
- لانه زنبور، آفتابگردان
- حشرات و زنبورها
- پوست مارها، مارمولک‌ها، قورباغه‌ها و سایر خزندگان
- کف کفش
- اسفنج‌ها
ترایپوفوبیا چقدر شایع است؟
برخی از مطالعات نشان می‌دهد که ۱۷٪ از کودکان و بزرگسالان (حدود یک نفر از هر شش نفر) درجاتی از ترایپوفوبیا دارند. این یک اختلال نسبتاً جدید است که اولین بار در سال ۲۰۰۵ نامگذاری شد. پس از گزارش‌های خبری مبنی بر اینکه مردم به مجموعه‌ای از لنزهای کوچک دوربین در گوشی‌های هوشمند خاص واکنش منفی نشان می‌دهند، افراد بیشتری از ترایپوفوبیا آگاه شدند.
چه چیزی باعث ترایپوفوبیا می‌شود؟
علت بیماری ترایپوفوبیا مشخص نیست. کارشناسان نمی‌دانند چرا برخی افراد به ترایپوفوبیا مبتلا می‌شوند. یک نظریه این است که مغز خوشه‌هایی از سوراخها را با خطر مرتبط می‌کند. برای مثال، ممکن است طرحی از سوراخ‌های کوچک را با پوست یک مار سمی یا چشم‌های رتیل مرتبط کند. همچنین ممکن است سوراخها فرد را به یاد بیماری‌های پوستی یا بثورات پوستی بیاندازند.
نظریه دیگر این است که مغز انرژی و اکسیژن بیشتری را برای پردازش الگوهای سوراخ‌دار تکرارشونده مصرف می‌کند و این امر باعث ایجاد احساس پریشانی می‌شود. همچنین ممکن است این وضعیت یکی از ویژگی‌های اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD) باشد.
ابتلا به ترایپوفوبیا
ترایپوفوبیا زنان را بیشتر از مردان مبتلا می‌کند. اگر موارد زیر را دارید ممکن است بیشتر مستعد ترایپوفوبیا باشید:
- اضطراب
- افسردگی
- اختلال وسواس فکری-اجباری
علائم ترایپوفوبیا
ترایپوفوبیا می‌تواند باعث موارد زیر شود:
- لرز
- خشکی دهان
- مورمور شدن
- احساس نیاز به دفع مدفوع
- ناراحتی شدید، خستگی چشم
- پریشانی
- احساس خزیدن چیزی روی پوست
- تنفس سریع و ضربان قلب
- احساس شدید انزجار یا وحشت
- پوست رنگ‌پریده
- تعریق شدید (هیپرهیدروزیس)
- حالت تهوع
متخصصان اعصاب و روان در دکترنکست
ترایپوفوبیا چگونه تشخیص داده می‌شود؟
انجمن روانپزشکی آمریکا ترایپوفوبیا را به عنوان یک اختلال مورد تایید در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی خود نمی‌شناسد. این ممکن است به این دلیل باشد که این وضعیت اغلب ناراحت‌کننده است اما ناتوان‌کننده نیست. از آنجا که به عنوان یک اختلال شناخته نمی‌شود، معیارهای مشخصی برای تشخیص آن وجود ندارد. با این حال، تست ترایپوفوبیا وجود دارد.
تکمیل تست ترایپوفوبیا به صورت آنلاین (که صرفاً برای اهداف تحقیقاتی است) ممکن است به تعیین اینکه آیا شما این مشکل را دارید یا خیر، کمک کند.
تست ترایپوفوبیا چگونه است؟
تصاویر مختلف هر کدام به مدت یک تا هشت ثانیه نمایش داده می‌شود. برخی از تصاویر دارای الگوهایی از حفره‌ها هستند، در حالی که برخی چنین نیستند. از شما درخواست می شود که تخمین بزنید چه مدت هر تصویر را دیده‌اید. سیستم تخمین‌های شما را برای مشاهده تصاویر تریپوفوبیک و تصاویر خنثی (آنهایی که سوراخ ندارند) مقایسه می‌کند و در پایان آزمون نسبتی را به شما می‌دهد. نسبت بالاتر از دو ممکن است نشان‌دهنده ترایپوفوبیا باشد. با جست‌جوی واژه ترایپوفوبیا عکس و تصاویر تحریک‌کننده احساس منفی را در اینترنت مشاهده خواهید کرد.
درمان ترایپوفوبیا و راه‌های غلبه بر آن
اگر ترایپوفوبیا بر توانایی شما برای شرکت در فعالیت‌های خاص یا لذت بردن از زندگی تأثیر می‌گذارد، ممکن است بهتر باشد از مداخله درمانی بهرهمند شوید. درمان فوبیای سوراخ ریز، توسط افراد متخصص از جمله متخصص روان شناس، متخصص روان پزشک صورت می‌گیرد. این درمان به تدریج شما را در معرض محرک‌های ترایپوفوبیا قرار می‌دهد و به شما کمک می‌کند تا واکنش‌های خود را مدیریت کنید. این نوع روان درمانی به نفر ۹ از هر ۱۰ نفر کمک می‌کند تا بر اختلالات فوبی خاص غلبه کنند.
در طول مداخله درمانی، پزشک شما:
- به شما تکنیک‌های تنفس و تمدد اعصاب را می‌آموزد که قبل و در حین مواجهه با محر از آن‌ها استفاده کنید.
- تصاویر یا فیل‌هایی از خوشه‌ها یا الگوهای سوراخها را به شما نشان می‌دهد و در عین حال به شما در مدیریت پاسخ کمک می‌کند.
- به تدریج مواجهه را گسترش می‌دهد تا زمانی که چیزی را با الگوی سوراخ مانند اسفنج لمس کنید یا در دست بگیرید.
- همچنین ممکن است درمان شناختی‌رفتاری (CBT) دریافت کنید. این درمان به تغییر ادراکات و پاسخ‌های شما به موقعیت‌هایی که باعث ترایپوفوبیا می‌شود کمک می‌کند.
داروهای ضداضطراب معمولاً به افراد مبتلا به اختلالات فوبی خاص کمک نمی‌کنند. اگر می‌دانید در موقعیتی قرار می‌گیرید که ممکن است باعث واکنش شود، ممکن است پزشک شما داروی ضداضطراب را برای کمک کوتاه مدت تجویز کند.
عوارض ترایپوفوبیا چیست؟
در شرایط شدید، ترایپوفوبیا ممکن است بر توانایی شما برای کار، رفتن به مدرسه یا اجتماعی شدن تأثیر بگذارد. ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:
- افسردگی
- افزایش استرس و تحریک‌پذیری
- بی‌خوابی یا مشکلات خواب
- موارد وحشت زدگی
آیا می‌توان از ترایپوفوبیا پیش‌گیری کرد؟
تکنیک‌های تمدد اعصاب مانند مدیتیشن، تمرکز حواس یا تجسم تصاویر آرامش‌بخش ممکن است در جلوگیری از احساس ترایپوفوبیا کمک کننده واقع شود.
پیش‌آگهی (چشم انداز) برای افرادی که ترایپوفوبیا دارند چیست؟
اکثر افرادی که مواجهه درمانی را کامل می کنند، علائم خود را بهبود می‌بخشند. هنگامی که محرک‌های ترایپوفوبیا را کنترل کردید، می‌توانید از روش‌های تنفس یا آرامش برای مدیریت واکنش‌های بدن خود استفاده کنید.
چه زمانی باید با دکتر تماس بگیرم؟
اگر موارد زیر را تجربه کردید باید با پزشک تماس بگیرید:
- افسردگی، اضطراب
- تحریک‌پذیری شدید
- بی‌خوابی
- موارد وحشت‌زدگی
چه سوالاتی باید از پزشک بپرسم؟
- چه چیزی باعث ترس از فرورفتگی می‌شود؟
- بهترین درمان چیست؟
- آیا باید مواجهه‌درمانی را امتحان کنم؟
- چه مدت به درمان نیاز خواهم داشت؟
- آیا باید مراقب علائم یا عوارضی باشم؟
جمع‌بندی
ترایپوفوبیا (ترس از فرورفتگی) به انزجار یا ترس از الگوی تکرارشونده سوراخها کنار هم اشاره دارد. این وضعیت اختلال به شمار نمی‌آید چرا که ندرتا در عملکرد طبیعی فرد ایجاد اختلال می‌کند. دیدن دسته‌هایی از سوراخها در غذاها، گل‌ها و اقلام روزمره مانند اسفنج‌ها می‌تواند باعث ایجاد احساس انزجار شود. ترایپوفوبیا به عنوان یک مشکل اضطرابی شناخته می‌شود که می‌تواند کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار دهد. اگر فکر می‌کنید به ترایپوفوبیا مبتلا هستید از مشورت آنلاین با یک متخصص روان پزشک از طریق سامانه دکترنکست بهرهمند شوید. همچنین می‌توانید تست ترایپوفوبیا را انجام دهید تا متوجه شوید که این مشکل را دارید یا نه. این تست که به صورت آنلاین است، جنبه تشخیصی نداشته و تحقیقاتی است.
