به سراغ جعبه داروهای خود که بروید، شاید چشمتان به اولین دارویی که می‌خورد، قرص فاموتیدین باشد! این دارو که در دوز های 40 و 20 به بازار عرضه می شود، آنقدر کارایی دارد که می‌توانیم ادعا کنیم که احتمالا شما به‌عنوان خواننده این مطلب، لااقل یکبار در زندگی خود قرص فاموتیدین را مصرف کرده‌اید. از آنجایی که این قرص، تبدیل به خوراکی ثابت و همیشگی شده است، لازم دانستیم مقاله‌ای را به زمان و نحوه صحیح مصرف این دارو اختصاص دهیم. شما هم اگر با دستورالعمل‌های مصرف این دارو بیگانه هستید، همراه ما باشید.
قرص فاموتیدین چه کاربردی دارد؟
فاموتیدین برای چیست؟ سوزش سر دل، معمولا اصلی‌ترین عاملی است که ما را به خوردن این دارو ترغیب می‌کند. بدن ما به مقدار کمی اسید معده جهت هضم بهتر غذا نیاز دارد؛ اما زمانی که اسید ترشح‌شده در معده، بیش از اندازه مورد نیاز باشد، سروکله علائمی همچون سوزش یا ریفلاکس معده پیدا میشود. در این شرایط، فاموتیدین با تاثیرگذاری روی گیرندههای آزادسازی اسید معده، موجب کاهش اسید و در نهایت، بهبود معده درد ما میشود.
اشکال دارویی و نام های تجاری فاموتیدین
فاموتیدین در چندین شکل دارویی موجود است، از جمله:
- قرص: شکل رایج این دارو هستند و در دوزهای مختلفی مانند 20 میلی‌گرم و 40 میلی‌گرم عرضه میشوند. این فرم به صورت خوراکی با آب میل شده و میتواند با یا بدون غذا مصرف شود.
- آمپول: آمپول فاموتیدین برای استفاده وریدی (IV) موجود است و معمولاً در محیط درمانی توسط پزشک متخصص انجام میشود. این شکل معمولاً برای بیماران بستری که نمی‌توانند داروهای خوراکی مصرف کنند استفاده میشود. شکل و قدرت دقیق دوز فاموتیدین تجویز شده بستگی به شرایط درمانی، سن بیمار و سایر عوامل تعیین شده توسط پزشک دارد. رعایت دستورالعمل‌های ارائه شده توسط پزشک یا برچسب دارو بسیار مهم است.
نام های تجاری:
مداتیدین نام تجاری یکی از داروهای حاوی فاموتیدین است. از نظر اثرگذاری، مداتیدین و سایر برندهای فاموتیدین عملکردی مشابه دارند. تفاوت اصلی آنها در مواد جانبی، فرمولاسیون و نام تجاری است. سایر برندهای فاموتیدین در بازار ایران عبارتند از:
فاموسید، فاموگست، فاموتد، فاموساد، فاموتیبان و فاموور
مکانیسم اثر فاموتیدین
فاموتیدین یک مهارکننده گیرنده H2 است که به طور کلی بر روی گیرندههای H2 موجود در سلول‌های پاریتال معده اثر می‌گذارد. این دارو با اتصال به گیرندههای H2، تولید اسید معده را کاهش میدهد. این اثر باعث کاهش ترشح اسید هیدروکلریک در معده میشود و در نتیجه به کاهش علائمی مانند سوزش معده، درد معده و زخم های گوارشی کمک می‌کند. به علاوه، فاموتیدین میتواند به طور غیرمستقیم بر ترشح اسید معده تأثیر بگذارد.
این دارو میتواند فعالیت سلول‌های پاریتال معده را کاهش دهد و ترشح اسید را به طور کلی کم کند. به طور خلاصه، فاموتیدین با مهار ترشح اسید هیدروکلریک در معده، به عنوان یک مهارکننده گیرنده H2، در درمان شرایطی مانند سوزش معده، زخم معده و برخی اختلالات دیگر معده موثر است.
نحوه مصرف فاموتیدین
فاموتیدین به اشکال مختلف قرص، کپسول یا شربت فاموتیدین برای کودکان در بازار موجود است. رایج‌ترین شکل این نوع دارو، همان قرص فاموتیدین 20 و 40 میلی‌گرم است. نحوه مصرف این دارو، بستگی زیادی به شکل آن، دوز مصرفی و شرکت سازنده آن دارد. در بسیاری از موارد، شرکت‌های سازنده فاموتیدین، تغییراتی را در مواد تشکیل‌دهنده آن ایجاد می‌کنند. بنابراین، نمی‌توان نسخه‌ای یکسان برای مصرف اشکال مختلف این دارو پیچید و بهتر است تشخیص این امر را به پزشک بسپارید. بااین‌حال، میتوان به‌طور کلی، نکات و دستورالعمل‌های زیر را در مصرف تمامی اشکال فاموتیدین مشترک دانست:
- بیشترین کاربرد فاموتیدین در درمان سوزش و درد معده یا رفلاکس است. بنابراین، از خوردن این دارو برای درمان دیگر مشکلات گوارشی خود اجتناب کنید؛
- زمان اثرگذاری این دارو معمولا به مدت 1 تا 3 ساعت است. ضمن اینکه این اثربخشی تا 12 ساعت ادامه دارد. بنابراین بهتر است از خوردن بیشتر از 2 قرص فاموتیدین 40 بپرهیزید؛
- برای اثرگذاری بهتر دارو، ترجیحا آن را 15 تا 60 دقیقه قبل از مصرف غذا میل کنید؛
- در زمان مصرف فاموتیدین با هیچ‌گونه محدودیتی مواجه نیستید. معمولا این دارو با غذا هیچ‌گونه تداخلی ندارد. بنابراین می‌توانید آن را قبل یا بعد از غذا مصرف کنید. البته باز هم برای اطمینان بیشتر، می‌توانید با پزشک مشورت کنید؛
- دوره درمان با فاموتیدین معمولا به مدت 2 هفته طول می‌کشد. بنابراین از مصرف بیش از اندازه یا قطع ناگهانی این دارو اجتناب کنید؛
- اگر این دارو را به قصد درمان ریفلاکس معده مصرف می‌کنید، باید بدانید عموما بهترین زمان مصرف فاموتیدین برای رفلاکس، شب قبل از خواب است؛
- در صورت اتمام دوره درمان و عدم بهبودی علائم، پزشک خود را در جریان بگذارید.
فوق تخصصان گوارش و کبد در دکترنکست
عوارض مصرف فاموتیدین
اگر متخصص داخلی گوارش، برای شما قرص فاموتیدین را تجویز کرده باشد، جای هیچ‌گونه نگرانی برای عوارض این دارو وجود نخواهد داشت. چراکه پزشک معالج شما، با ارزیابی دقیق و شناخت سنجیده‌ای که از مزایا و معایب مصرف این دارو داشته است، فاموتیدین را تجویز کرده است. بااین‌حال، معمولا فاموتیدین عوارض جانبی کوتاه‌مدتی به دنبال دارد. در نظر داشته باشید که همه این عوارض، ممکن است در همه مصرف‌کنندگان مشاهده نشوند. از طرفی، این علائم، ممکن است علت‌های دیگری به‌جز مصرف این دارو داشته باشد که بهتر است حتما در خصوص آنها با پزشک مشورت کنید. به‌طور کلی، برخی از عوارض فاموتیدین عبارتند از:
- احساس تنگی نفس؛
- بروز مشکلات متعدد روانی مثل اضطراب و افسردگی؛
- بروز مشکلات پوستی مانند تاول؛
- احساس بی‌اشتهایی.
مصرف فاموتیدین در شیردهی و بارداری
در کنار عوارض جانبی این دارو، لازم است به حساسیت‌های مصرف فاموتیدین در بارداری و شیردهی هم اشاره‌ای کوتاه داشته باشیم. یکی از شکایت‌های اصلی مادران باردار، سوزش معده است. سوالی که برای بسیاری از این مادران پیش می‌آید، این است که آیا فاموتیدین میتواند انتخاب مناسبی برای رفع این مشکل باشد؟
همان‌طور که می‌دانید، در دوران بارداری، جنین و مادر به‌واسطه جفت با یکدیگر در ارتباط هستند؛ پس نوع تغذیه در بارداری از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. روایت‌های متعددی از تاثیر فاموتیدین در شیردهی و دوران بارداری نقل میشود. برخی این دارو را مجاز و گروهی دیگر آن را نامناسب می‌دانند. به همین منظور، توصیه میشود در رابطه با مصرف این دارو در دوران بارداری و شیردهی، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
بهترین زمان مصرف فاموتیدین
یکی از نکات مهم در مصرف فاموتیدین، زمان خوردن این دارو است. اینکه چه زمانی برای شما مناسب‌تر است، بستگی به شدت بیماری، داروهای دیگری که مصرف می‌کنید، بیماری و مشکلات پزشکی دیگر و سن شما دارد. بنابراین، توصیه می‌کنیم جهت آگاهی از زمان مصرف فاموتیدین به پزشک خود مراجعه کنید.
تداخلات دارویی فاموتیدین
تاثیر و عملکرد فاموتیدین میتواند تحت‌تاثیر تداخلات دارویی قرار گیرد. ضمن اینکه برخی از داروها، به اسید معده بیشتری جهت هضم بهتر نیاز دارند. در نتیجه، مصرف همزمان فاموتیدین با این‌گونه داروها، میتواند موجب بروز آسیب بیشتر شود. بنابراین، خیلی مهم است که قبل از مصرف این دارو، فهرست کاملی از داروهای مصرفی خود را در اختیار پزشک معالج‌تان قرار دهید. از جمله داروهایی که یکسان‌بودن زمان خوردن فاموتیدین با آنها، ممکن است خطرساز باشد، عبارتند از:
- آنتی‌اسیدها؛
- داروهای ضد قارچ؛
- برخی داروهای ضد ویروس؛
- داروی سوکرالفیت؛
- داروهای ضد اسیدی؛
- داروهای آزول؛
- دی‌کلروفنامید؛
- سفوروکسیم؛
هشدارها و موارد منع مصرف فاموتیدین
- حساسیت: از فاموتیدین استفاده نکنید اگر حساسیت شناخته شده‌ای به آن یا هر مهارکننده گیرنده H2 دیگر داشته باشید. واکنش‌های حساسیتی میتواند از آسیب‌های کمتر پوستی تا واکنش‌های شدیدی که نیاز به توجه پزشکی فوری دارند، متغیر باشد.
- نقص کلیه: اگر نقص کلیه متوسط تا شدید دارید، پزشک شما ممکن است نیاز به تنظیم دوز فاموتیدین یا نظارت دقیق‌تر در هنگام مصرف دارو داشته باشد.
- بیماری کبد: این دارو اصولاً در کبد متابولیزه میشود، بنابراین در بیماران مبتلا به بیماری کبد، احتیاط لازم است. در چنین مواردی، ممکن است نیاز به تنظیم دوز دارو وجود داشته باشد.
- سرطان معده: استفاده از فاموتیدین برای درمان سرطان معده توصیه نمیشود. اگر شک دارید یا تشخیص سرطان معده داده شده است، با پزشک خود مشورت کنید تا گزینه‌های درمانی مناسب را انتخاب کند.
- استفاده بلندمدت: استفاده طولانی مدت از فاموتیدین ممکن است خطر بروز برخی از عوارض جانبی را افزایش دهد، مانند شکستگی استخوان یا کمبود ویتامین B12. با پزشک خود در مورد مدت زمان مناسب درمان برای وضعیت خود مشورت کنید.
نحوه نگهداری فاموتیدین
فاموتیدین باید طبق دستورالعمل‌ها پزشک یا داروساز نگهداری شود. در ادامه چند راهنمای کلی برای نگهداری فاموتیدین آورده شده است: دما: فاموتیدین باید در دمای اتاق نگهداری شود.
- رطوبت: فاموتیدین را در مکان خشک نگه دارید و از رطوبت بیش از حد جلوگیری کنید. از نگهداری آن در حمام خودداری کنید، زیرا رطوبت میتواند بر پایداری آن تأثیر بگذارد.
- نور: فاموتیدین را از نور مستقیم آفتاب محافظت کنید و آن را در بسته‌بندی یا ظرف اصلی خود نگهداری کنید تا از تماس با نور جلوگیری شود.
- کودکان و حیوانات خانگی: این دارو را در مکانی امن و دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهداری کنید تا جلوی بلعیدن تصادفی آن را بگیرید.
جمع بندی
سوزش و ورم معده از عارضه‌های شایع در میان ما ایرانی‌های خوش‌خوراک است. یکی از راه‌حل‌های درمان این مشکل، داروی فاموتیدین 40 و 20 است. این دارو با اثرگذاری بر گیرندههای تولیدکننده اسید معده، موجب کاهش و بهبود علائم معده‌درد در افراد میشود. البته ناگفته پیداست که مصرف خودسرانه یا بیش از اندازه این دارو، میتواند موجب بروز آسیب بیشتر در بخش‌های مختلف بدن شود.
فاموتیدین عضوی ثابت و همیشگی در جعبه دارویی ماست. به همین منظور، ما در این مقاله، تلاش کردیم اطلاعات دقیقی در باب ساعت مصرف فاموتیدین و نحوه صحیح مصرف آن در اختیار شما قرار دهیم. شما نیز می‌توانید جهت تکمیل اطلاعات خود به سایت دکترنکست مراجعه و با پزشکان متخصص در این حوزه مشورت کنید.
منابع:
