در دهه‌های اخیر تحقیقات نشان داد الگوی مصرف وعده‌های غذایی با رشد جسمانی نوجوانان و پیامدهای مختلف سلامتی مرتبط بوده است. در میان مسائل پیرامون این موضوع، دکترنکست در ادامه به تشریح مطالعه‌ای می‌پردازد که تأثیر نامطلوب حذف وعده‌های غذایی، به‌ویژه وعده صبحانه را برجسته می‌کند.
وعده غذایی صبحانه، مهم‌ترین وعده غذایی در طول روز
صبحانه اولین و مهم‌ترین وعده غذایی روز است. وعده صبحانه به حفظ سلامت کلی و کیفیت رژیم غذایی نوجوانان کمک می‌کند. این وعده غذایی معمولاً قبل از شروع فعالیت‌های روزانه، پس از یک دوره استراحت طولانی (خواب) تقریباً ۸ الی ۱۰ ساعته عدم مصرف غذا، خورده می‌شود. مصرف منظم صبحانه به عنوان یک نشانگر عادت غذایی سالم در نظر گرفته شده است. مصرف به موقع در موارد مهمی نقش دارند که تعدادی از ان‌ها عبارتند از:
- کفایت تغذیه‌ای بدن
- استحکام و سلامت استخوان
- سلامت قلب‌وعروق
- عملکرد مطلوب نوجوانان در مدرسه
- عملکرد شناختی مطلوب
- بهبود توجه
- تعدیل خلق‌و‌خو
حذف صبحانه در نوجوانی چه پیامدهایی دارد؟
در نوجوانی، عادات غذایی ناسالم، مانند حذف صبحانه، می‌تواند رشد، تکامل و سلامتی را در طولانی‌مدت به خطر بیندازد. حذف این وعده غذایی با عوامل خطر متابولیک قلبی در نوجوانان مانند افزایش چاقی مرکزی و عمومی، مقاومت به انسولین و دیس‌لیپیدمی همراه است.
ریسک قلبی متابولیک
اصطلاح ریسک قلبی متابولیک توسط انجمن دیابت آمریکا و انجمن قلب آمریکا پیشنهاد شده است. این اصطلاح برای توصیف مجموعه‌ای از علائم بالینی مانند دیس لیپیدمی، مقاومت به انسولین، چاقی و فشار خون بالا به کار برده می‌شود.
توضیح پیامدهای حذف صبحانه به وسیله مکانیسم‌های متابولیک
برخی مکانیسم‌های فیزیولوژیکی و متابولیک ممکن است توضیح دهند که چگونه حذف صبحانه ممکن است با عوامل خطر متابولیک قلبی، از جمله نقش آن در تعادل انرژی نامطلوب که باعث افزایش وزن و تغییرات در سطح لیپیدهای سرم می‌شود، مرتبط باشد. توضیح دیگر این است که نخوردن صبحانه گرسنگی را افزایش می‌دهد. افزایش گرسنگی منجر به دریافت بیش‌از‌حد غذا در طول روز و در نتیجه افزایش وزن بدن می‌شود. زمان ناشتایی طولانی مدت هموستاز گلوکز را تغییر می‌دهد و منجر به کاهش ترشح انسولین و پاسخ‌های طبیعی پپتید شبه گلوکاگون۱ (iGLP-1) و افزایش گلوکز پلاسما پس از غذا می‌شود.
مطالعه‌ای با هدف ارزیابی ارتباط میان حذف وعده صبحانه و عوامل خطر متابولیک قلبی در نوجوانان
این مرور سیستماتیک شامل ۴۳ مطالعه بود که ارتباط بین حذف صبحانه و عوامل خطر متابولیک قلبی را در نوجوانان ارزیابی کردند. شیوع حذف صبحانه بین مطالعات بسیار متفاوت بود. نوجوانانی که صبحانه نمی‌خورند بیشتر در معرض عوامل خطرساز متابولیک قلبی هستند. از جمله این عوامل عبارتند از چاقی بیش از حد، سطوح بالاتر کلسترول تام، LDL، تری‌گلیسیرید و فشار خون. با این حال، ارتباط بین حذف صبحانه و نمایه گلیسمی نامشخص است، زیرا تنها پنج مطالعه در این مطالعه گنجانده شده بودند و هیچ یک ارتباط قابل توجهی پیدا نکردند.
حذف وعده صبحانه با افزایش مصرف مواد غذایی ناسالم همراه است
از میان مطالعات، ۷۸.۴٪ دریافتند که حذف صبحانه با چربی اضافی بدن در نوجوانان مرتبط است. این ارتباط به نوجوانانی نسبت داده شد که صبحانه را حذف می‌کنند و احتمال بیشتری دارد که سایر وعده‌های غذایی مانند ناهار و شام را به‌طور نامنظم بخورند و بین وعده‌های غذایی اصلی، غذاهای ناسالم مانند تنقلات غیرمغذی و فست فودها را مصرف کنند. بنابراین، نوجوانانی که صبحانه را حذف می‌کنند، چربی بیشتری مصرف می‌کنند و فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی کمتری دریافت می‌کنند. آن‌ها همچنین فعالیت بدنی کمتری دارند که منجر به عدم تعادل بین دریافت و مصرف انرژی می‌شود.
حذف صبحانه می‌تواند باعث پرخوری شود
این مطالعات نشان داد حذف صبحانه با افزایش وزن مرتبط است، زیرا نوجوانانی که این وعده غذایی را حذف کردند مدت طولانی‌تری را ناشتا سپری کردند (شب و صبح). افزایش مدت ناشتایی با افزایش ترشح گرلین همراه است. این امر به افزایش اشتها و افزایش احتمال هیپرفاژی و تجمع چربی بدن می‌انجامد.
یک عامل مخدوش‌کننده بالقوه در ارزیابی ارتباط بین حذف صبحانه و چاقی بدن، مصرف انرژی است. این به این دلیل است که افرادی که صبحانه را حذف می‌کنند، تمایل به مصرف غذاهای با چگالی انرژی بالا دارند، یا ممکن است انرژی بیشتری از وعده‌های غذایی دیگر در طول روز مصرف کنند.
تاثیر حذف اولین وعده غذایی روز بر چرخه شبانه‌روزی
اثرات متابولیکی صبحانه را همچنین می‌توان با تأثیر آن بر چرخه شبانه‌روزی توضیح داد. این چرخه در واقع دوره‌ای که در آن محیط بر رونویسی برخی از ژن‌ها تأثیر می‌گذارد. چرخه شبانه‌روزی عمدتاً با تغییرات نور و زمان تغذیه، تحت تاثیر قرار می‌گیرد. هنگامی که غذا در طول یک دوره محدود می‌شود (مانند حذف صبحانه که به دنبال آن دوره ناشتایی پس از دوره خواب افزایش می‌یابد) چرخه شبانه‌روزی ممکن است تعادل خود را از دست بدهد. این امر باعث تغییر در ژن‌های خاصی می‌شود که متابولیسم لیپید و گلوکز را تنظیم می‌کنند. نتایج مطالعه سیستماتیک حاضر نشان می‌دهد که حذف وعده غذایی صبحانه با عوامل خطر متابولیک قلبی در نوجوانان ۱۰ تا ۱۹ ساله مرتبط است.
Pubmed – Breakfast skipping and cardiometabolic risk factors in adolescents: Systematic review
برای مطالعه مقالات بیشتر، به دکترنکست مراجعه کنید.
ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
