نگاه کردن به توالت و دیدن خون می‌تواند نگران‌کننده باشد. ممکن است ذهن شما به جاهای زیادی برود زیرا زنگ خطر به صدا در می‌آید که چیزی اشتباه است. یکی از علائم بسیاری از بیماری‌ها، وجود خون در مدفوع است. خونریزی مقعدی می‌تواند نشانه یک بیماری ساده تا شرایطی جدی مانند بدخیمی و سرطان باشد. اگر خون در مدفوع شما وجود داشته باشد، ممکن است آن را به شکل‌های مختلفی ببینید. ممکن است روی دستمال توالت هنگام پاک کردن، در آب کاسه توالت یا در مدفوع آن را مشاهده کنید. این خون می‌تواند رنگهای متغیری داشته باشد و از قرمز روشن تا قهوه‌ای تیره و سیاه متنوع است. دکترنکست در این مطلب به بیان دلایل خون در مدفوع می‌پردازد.
رنگ خونی که می‌بینید در واقع می‌تواند نشان دهد که منشأ خونریزی کجاست. خون قرمز روشن معمولاً به معنای خونریزی به مقدار کم در روده بزرگ یا راست روده است. خون قرمز تیره می‌تواند به معنای خونریزی از نواحی بالاتر روده بزرگ یا روده کوچک باشد. ملنا (مدفوع تیره و قیر مانند) اغلب به خونریزی از معده، مانند خونریزی ناشی از زخم اشاره می‌کند. هماتوشزیا به دفع مقادیر بالای خون روشن اشاره دارد. گاهی اوقات، تشخیص خون در مدفوع با چشم غیرمسلح ممکن نیست و فقط از طریق میکروسکوپ قابل مشاهده است. این نوع خونریزی معمولاً در طول بررسی آزمایشگاهی نمونه مدفوع تشخیص داده میشود.
وجود خون در مدفوع یک علامت است نه بیماری
در برخی موارد، بودن خون در مدفوع می‌تواند یک علامت جزئی از یک بیماری باشد که به راحتی قابل درمان است. به عنوان مثال، هموروئید می‌تواند باعث خونریزی از مقعد شود. این امر معمولا مدت زیادی طول نمی‌کشد و درمان آن اغلب آسان است. اما علل خونریزی مقعدی بسیار متفاوت است. علت محتمل خون در مدفوع نوزاد با خون در مدفوع بیمار سرطانی فرق دارد. خونریزی مقعدی گاهی اوقات می‌تواند نشانه یک بیماری جدی مانند سرطان کولورکتال باشد. مهم است که علت هرگونه خونریزی که تجربه می‌کنید را پیگیری کنید.
خونریزی مقعدی چگونه بروز پیدا می‌کند؟
ممکن است خونریزی مقعدی را به چند روش مختلف ببینید یا تجربه کنید، از جمله:
- دیدن خون روی دستمال توالت هنگام پاک کردن
- دیدن خون در کاسه توالت به این صورت که ممکن است آب داخل کاسه قرمز رنگ شده باشد
- هنگام اجابت مزاج متوجه مدفوع قرمز تیره، سیاه یا قیری شوید
- همچنین ممکن است خونریزی مقعدی داشته باشید بدون اینکه بتوانید آن را ببینید. این حالت می‌تواند زمانی اتفاق بیفتد که مقدار بسیار کمی خون در مدفوع وجود داشته باشد که به آن خون مخفی می‌گویند.
در صورت وجود خونریزی مقعدی، مدفوع چگونه به نظر می‌رسد؟
هنگامی که در مدفوع خون وجود دارد، ممکن است شکل‌های مختلفی از آن را مشاهده کنید. ممکن است رگه‌های خون قرمز روشن روی مدفوع و یا خون مخلوط با آن وجود داشته باشد. مدفوع همچنین ممکن است بسیار تیره، تقریبا سیاه و قیر مانند به نظر برسد. خون در مدفوع کودکان نیز نیاز به پیگیری دارد. بنابراین اگر کودک شما اشاره به تغییر رنگ مدفوع خود می‌کند به آن توجه کنید.
خون مخفی در مدفوع می‌تواند نشانه‌ای از خونریزی در داخل دستگاه گوارش باشد. همچنین می‌تواند از یک بیماری جدی‌تر مانند بیماری التهابی در روده یا سرطان خبر دهد. خونریزی پنهان معمولاً در طول بررسی‌های آزمایشگاهی بر روی نمونه‌ای از مدفوع مشاهده میشود. آزمایش خون مخفی مدفوع را می‌توان به عنوان راهی برای غربالگری سرطان کولورکتال احتمالی در نظر گرفت. اگر سابقه خانوادگی سرطان کولورکتال دارید، ممکن است پزشک شما این آزمایش را توصیه کند.
زمانی که یک رنگ غیرعادی در مدفوع خود می‌بینید باید به آن توجه کنید این است. غذاهای خاصی وجود دارند که می‌توانند رنگ مدفوع شما را تغییر داده و آن را قرمز یا حتی سیاه نشان دهند. این دلیل اغلب با خون در مدفوع اشتباه گرفته میشود.
فوق تخصصان گوارش و کبد در دکترنکست
علائم خونریزی مقعدی چیست؟
علائم خونریزی مقعدی بسته به علت خونریزی می‌تواند متفاوت باشد. بیشتر علل خونریزی مقعدی قابل درمان هستند و جدی نیستند. در برخی موارد، خونریزی مقعدی می‌تواند نشانه یک بیماری جدی مانند سرطان کولورکتال باشد. از آنجایی که تشخیص علت خونریزی مقعدی در خانه دشوار است، اگر در مدفوع خود خون مشاهده کردید، بهتر است با پزشک تماس بگیرید. برخی از علائمی که ممکن است با خون در مدفوع همراه باشد عبارتند از:
- احساس درد و یا فشار مقعدی
- ضعف و بی‌حالی
- احساس سبکی سر یا سرگیجه
- غش کردن
در برخی موارد بسیار شدید، خونریزی مقعدی می‌تواند منجر به شوک شود. علائم شوک می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- افت ناگهانی فشار خون
- ضربان قلب سریع
- عدم دفع ادرار
- افت سطح هوشیاری
علل احتمالی وجود خون در مدفوع چیست؟
دلایل مختلفی وجود دارد که ممکن است باعث ورود خون به مدفوع شود. علل خون در مدفوع می‌تواند از شرایط معمول و خفیف تا شرایط شدیدتر و نادر که نیاز به درمان فوری پزشکی دارند متفاوت باشد. علل وجود خون در مدفوع می‌تواند موارد زیر را شامل شود:
هموروئید
شایع‌ترین علت وجود خون در مدفوع، هموروئید است. هموروئید وریدهای متورم رکتوم (هموروئید داخلی) یا مقعد (هموروئید خارجی) است. در این موارد غالبا یبوست و خون در مدفوع با هم مشاهده می‌شوند. ممکن است به دلایل زیادی از جمله یبوست مزمن، زور زدن در حین اجابت مزاج، بارداری، بلند کردن اجسام سنگین، داشتن رابطه مقعدی و داشتن وزن بالا به هموروئید مبتلا شوید. هموروئید یک اورژانس پزشکی نیست و خونی که ممکن است روی دستمال توالت یا در کاسه والت ببینید چیزی نیست که نگران‌کننده باشد.
شقاق مقعدی
شقاق گاهی اوقات با هموروئید اشتباه گرفته میشود. شقاق مقعدی شکاف یا پارگی در پوست اطراف مقعد است. این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که مدفوع بسیار سفت بوده و دفع آن دشوار است. فشار اضافی اجابت مزاج باعث میشود پوست باز شود. شقاق مقعدی می‌تواند باعث شود مدفوع را خونی ببینید و همچنین در هنگام اجابت مزاج احساس سوزش شدید داشته باشید. شقاق مقعدی معمولاً با گذشت زمان خود به خود از بین می‌رود.
آبسه مقعدی یا فیستول
غدد کوچکی در داخل مقعد وجود دارند که به دفع مدفوع کمک می‌کنند. این غدد می‌توانند عفونی شوند و آبسه یا فیستول ایجاد کنند. هنگامی که غده داخل مقعد متورم شده و باعث انسداد میشود، آبسه شکل می‌گیرد. فیستول مقعدی یک تونل کوچک است که آبسه را به پوست اطراف مقعد متصل می‌کند. این شرایط می‌تواند ناشی از بیماری التهابی روده، سل یا پرتودرمانی باشد.
دیورتیکولوز یا دیورتیکولیت
این شرایط زمانی اتفاق می‌افتد که کیسه‌های کوچک، به نام دیورتیکول، در بخش‌های ضعیف روده شما ایجاد می‌شوند. این دیورتیکول‌ها می‌توانند از دیواره‌های روده بیرون بزنند و خونریزی و عفونت ایجاد کنند. هنگامی که این کیسه‌ها عفونی می‌شوند، می‌توانند علائمی مانند درد شکم، تب و تغییر ناگهانی در اجابت مزاج به وجود آورند.
بیماری التهابی روده (IBD)
دو نوع IBD وجود دارد؛ بیماری کرون و کولیت اولسرو. بیماری کرون وضعیتی است که در آن بخش‌هایی از دستگاه گوارش دچار التهاب میشود. در کولیت اولسرو، التهاب عمدتا در روده بزرگ است. افراد مبتلا به IBD ممکن است تب، اسهال، درد و گرفتگی شکم، انسداد روده و خونریزی از مقعد را تجربه کنند.
زخم‌ها
وقتی مقدار مایعات گوارشی در روده‌‌ها از تعادل خارج شود، پوشش دستگاه گوارش ممکن است آسیب ببیند و دچار زخم شود. این زخم‌ها ممکن است خونریزی کنند و باعث شوند مدفوع سیاه رنگی داشته باشید که گاهی ظاهری شبیه قیر دارد.
پولیپ‌های بزرگ
پولیپ می‌تواند شبیه قارچی باشد که از کنار روده رشد می‌کند. پولیپ‌های بزرگ می‌توانند خونریزی کنند. در برخی موارد، پولیپ‌ها در صورت عدم درمان می‌توانند به سرطان تبدیل شوند. بررسی خونریزی مقعدی مرتبط با پولیپ بسیار مهم است زیرا می‌تواند نشانه سرطان روده بزرگ باشد.
آیا غذاهایی وجود دارند که بتوانند رنگ مدفوع را تغییر دهند؟
غذاهای خاصی وجود دارند که می‌توانند رنگ مدفوع را به رنگ غیرعادی تبدیل کنند. غذاهایی مانند چغندر، توت‌های تیره (شاه‌توت) و ژلاتین قرمز همگی می‌توانند مدفوع را بسیار تیره نشان دهند. این شریط می‌تواند به راحتی با وجود خون در مدفوع اشتباه گرفته شود. اگر در حین اجابت مزاج متوجه مدفوع تیره شدید، به آنچه اخیراً خورده اید فکر کنید. این احتمال وجود دارد که چیزی که خورده اید دلیلی برای مدفوع معمولاً تیره باشد.
آیا زور زدن بیش از حد برای اجابت مزاج ممکن است باعث وجود خون در مدفوع شود؟
زور زدن بیش از حد در طول اجابت مزاج می‌تواند باعث خونریزی مقعدی شود. این حالت اغلب به یبوست ربط دارد. با زور زدن، شرایطی مانند هموروئید یا شقاق مقعدی ایجاد میشود. مدفوع بسیار سفت در واقع می‌تواند باعث پارگی پوست اطراف مقعد شده و باعث مشاهده خون در مدفوع شود. درمان یبوست می‌تواند به جلوگیری از این اتفاق کمک کند.
آیا راهی برای بررسی خون در مدفوع وجود دارد؟
راه‌های مختلفی وجود دارد که پزشک می‌تواند علت خون در مدفوع را ارزیابی کند. پزشک ممکن است با سؤال در مورد وضعیت خونریزی مقعدی شروع کند. برخی از سوالات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خونریزی مقعدی از چه زمانی شروع شد؟
- روز قبل از دیدن خونریزی چه خوردید؟
- چند بار دفع مدفوع داشتید؟
- آیا یبوست داشته‌اید؟
- آیا در حین اجابت مزاج زور می‌زدید؟
- آیا هنگام خونریزی مقعدی درد دارید؟
- آیا روی مدفوع شما در کاسه توالت یا هنگام پاک کردن خون وجود دارد (و به چه شکل است)؟
- آیا هموروئید دارید؟
- آیا شرایط التهابی روده دارید؟
- آیا سابقه خانوادگی سرطان کولورکتال دارید؟
این سوالات می‌تواند به پزشک کمک کند تا علت احتمالی خونریزی را بیابد. همچنین آزمایش‌هایی وجود دارد که پزشک می‌تواند برای کمک به تعیین علت انجام دهد. آزمایش‌ها برای کمک به تشخیص علت خون در مدفوع می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- معاینه فیزیکی راست روده و مقعد
- کولونوسکوپی
- سیگموئیدوسکوپی
- آزمایش خون مخفی مدفوع
پزشک ممکن است تنها یکی از این آزمایش‌ها را پیشنهاد کند، یا چندین مورد از آن‌ها را با هم انجام دهد تا علت خونریزی مقعدی را کشف کند.
آیا خون قرمز روشن در مدفوع بدتر از خون تیره است؟
هر چه خون طولانی‌تر در دستگاه گوارش باشد، معمولاً تیره‌تر به نظر می‌رسد. این به این دلیل است که مواد شیمیایی گوارشی در بدن وجود دارند که به طور طبیعی هر چیزی را که در دستگاه گوارش شما حرکت می‌کند تجزیه می‌کنند. خون هر چه مدت طولانی‌تری در تماس با این مواد شیمیایی باشد تیره‌تر میشود. اگر خونریزی در دستگاه گوارش بیشتر باشد، ممکن است رنگ آن تیره‌تر به نظر برسد. اگر خون قرمز روشن بینید، می‌تواند به این معنی باشد که منشأ آن در نواحی پایین‌تر دستگاه گوارش است یا به قدری شدید است که خیلی سریع در بدن حرکت می‌کند.
درمان خون در مدفوع
به دنبال درمان سریع خون در مدفوع بدون یافتن علت آن نباشید. برای مشخص شدن علت باید به پزشک مراجعه کنید. در بیشتر موارد، خونریزی مقعدی را می‌توان با مراقبت از علت خونریزی درمان کرد. اگر علت مرتبط با سیستم گوارش تحتاتی و فوقانی باشد، مدیریت آن توسط پزشک فوق تخصص گوارش صورت می‌گیرد.
خونریزی مقعدی اغلب بخشی از یک مسئله بزرگتر است که باید حل شود. هنگامی که آن بیماری درمان شد، خونریزی معمولا متوقف میشود. گزینه‌های درمانی بسته به شرایط ممکن است متفاوت باشد. شرایطی مانند شقاق مقعدی می‌تواند به مرور زمان خودبهخود از بین برود یا با پماد درمان شود. هموروئید یکی دیگر از علل شایع خونریزی مقعدی است که می‌توان آن را با رفع مشکل یبوست، تغییر رژیم غذایی و مصرف آب یا احتمالاً جراحی درمان کرد. یکی دیگر از علل خون در مدفوع می‌تواند سرطان باشد. در این صورت، پزشک یک برنامه درمانی برای درمان سرطان تجویز می‌کند که اغلب تومورها را از بین می‌برد.
آیا خون در مدفوع خودبهخود ناپدید میشود؟
بسته به علت خونریزی، خونریزی مقعدی می‌تواند خودبهخود متوقف شود. با این حال، باید به بدن خود توجه کنید و خونریزی را پیگیری کنید. اگر یک بار اتفاق افتاد و سپس متوقف شد، به آن توجه داشته باشید، اما به احتمال زیاد یک اورژانس نیست. اگر خونریزی شدید مقعدی دارید یا مرتباً خون می‌بینید، به پزشک مراجعه کنید تا مراقبت‌های فوری را دریافت کنید.
چه زمانی در مورد وجود خون در مدفوع باید به پزشک مراجعه کنم؟
خوب است هر زمان که خونریزی مقعدی دارید با پزشک خود تماس بگیرید. خون در مدفوع می‌تواند نشانه‌ای از بیماری دیگری باشد که ممکن است نیاز به درمان داشته باشد. اگر خونریزی شدید دارید یا در دفع مدفوع خون مشاهده می‌کنید، ضروری است که به پزشک مراجعه کنید. خونریزی مقعدی می‌تواند دلایل جدی داشته باشد که باید درمان شود.
جمع بندی
خون در مدفوع ممکن است در مقادیر و رنگهای متفاوتی مشاهده شود. ویژگی‌های خون دفع شده به یافتن علت آن کمک می‌کند. وجود خون در مدفوع می‌تواند یک علامت از یک بیماری باشد که به راحتی قابل درمان است. به عنوان مثال، هموروئید و شقاق مقعد ممکن است باعث خونریزی مقعدی شوند. با این حال خون در مدفوع می‌تواند علل جدی‌تری نیز داشته باشد. ممکن است نشانه اولیه‌ای از بروز سرطان یا بیماری التهابی روده باشد. بنابراین این علامت همواره نیاز به پیگیری دارد. چرا که باید از خوش‌خیم بودن علت زمینه‌ای اطمینان حاصل کرد. اگر نگران خون دیده شده در مدفوع هستید، می‌توانید از پزشکان متخصص دکترنکست نوبت دریافت کنید.
