تاثیرگذاری درمان با نوروفیدبک در حوزۀ سلامت و بهداشت روان

مغز از میلیاردها سلول تشکیل شده است که به آن‌ها نورون گفته می‌شود. این نورون‌ها کل سیستم بدن ما را کنترل کرده و مغز را تبدیل به مرکز فرمان‌دهی می‌کنند. نورون‌ها برای انجام امور مختلف مانند توجه، تمرکز، یادگیری، انجام کار، مدیریت هیجان، شنیدن، صحبت کردن و… باید با هم ارتباط برقرار کنند. این پیام‌ها به شکل الکتریکی و شیمیایی رد و بدل می‌شوند، بنابراین ماهیت مغز، الکتروشیمیایی است.

اگر مبادلۀ این پیام‌ها دچار مشکل و اختلال شود، آن هنگام انسان مبتلا به مشکلات مختلفی می‌شود: دچار مشکل توجه و تمرکز می‌شود، حافظه‌‌اش خوب کار نمی‌کند و فراموش‌کار می‌شود، پرخاش‌گر یا افسرده می‌شود و در نتیجه بازدهی لازم برای زندگی را ندارد. پس به زبان ساده، بی‌نظمی در الکتروشیمیایی مغز است که باعث مشکلات ما می‌شود.

مشکلات مختلف فرد را می‌توان از کارکرد نامناسب سلول‌های مغزی یا همان نورون‌ها دانست. این کارکرد نامناسب را می‌توان به شکل فعالیتِ افزایش‌یافته و یا کاهش‌یافتۀ امواج مغزی مختلف دید. بنابراین تنظیم امواج مغزی می‌تواند بهبود و سلامت فرد را در پی داشته باشد. یکی از روش‌های بسیار موثر در بهبود عملکرد مغز از طریق تنظیم امواج مغزی، نوروفیدبک تراپی است.

مطالعات دربارۀ نوروفیدبک تراپی تقریبا از دهۀ ششم قرن بیستم میلادی آغاز شده ‌است و هنوز هم یکی از حیطه‌های فعال پژوهشی در علوم مغز است.

در روش نوروفیدبک درمانی، بسته به هدف و مشاهدات نقشۀ مغزی، الکترودهایی به سر فرد وصل می‌شود و امواج مغزی از طریق این االکترودها که بخشی از دستگاه نوروفیدبک است، توسط هم متخصص و هم بیمار بر روی صفحۀ مانیتورِ نرم‌افزار قابل مشاهده است. متخصص و بیمار هر دو می‌توانند فعالیت مغز را به شکل امواج مغزی، نمودار و گراف مشاهده کنند. متخصص؛ تنظیمات خاصی را بر روی صفحه انجام می‌دهد و الکترودها فعالیت الکتریکی مغز فرد را ثبت و در قالب امواج مغزی (در اغلب موارد به شکل شبیه‌سازی شده در قالب یک بازی کامپیوتری یا فیلم ویدئویی) به او نشان می‌دهند.

در این حالت پخش فیلم یا هدایت بازی کامپیوتری بدون استفاده از دست و تنها با امواج مغزیِ شخص انجام می‌شود. به این شکل فرد با دیدن پیشرفت یا توقف بازی و گرفتن پاداش یا از دست دادن امتیاز یا تغییراتی که در صدا یا پخش فیلم به وجود می‌آید، پی به شرایط مطلوب یا نامطلوب امواج مغزی خود برده و سعی می‌کند تا با هدایت بازی یا فیلم، شرایط را به سمت مطلوب شدنِ بازی ببرد. از آن سو با توجه به اینکه در تکنولوژی نوروفیدبک، هدایت بازی به سمت مطلوب شدن توسط مُراجع، با اصلاح امواج مغزی توسط متخصص منطبق است، بنابراین در فرایند درمان، اصلاح و بهبود امواج مغزی رخ می‌دهد.

نوروفیدبک دارای انواع مختلفی است که نرمال‌نوروفیدبک (نوروفیدبک استاندارد یا کلاسیک) و لورتا‌نوروفیدبک از انواع آن است و بسته به نیاز بیمار، از یکی از روش‌ها استفاده می‌شود.