زایمان باعث ایجاد تغییرات گسترده‌ای در بدن مادر می‌شود. این تغییرات شامل تغییر وضعیت لگن، هورمون‌ها و … است که می‌تواند یبوست بعد زایمان را به دنبال داشته باشد. اگر بعد از تولد نوزاد در اجابت مزاج مشکل پیدا کرده‌اید و دچار یبوست شدید، نگران نباشید. این اختلال بسیار شایع است؛ در مواردی خودبهخود درمان می‌شود و در بعضی موارد هم با چند اقدام ساده دفع مدفوع به حالت طبیعی بر می‌گردد. در این مقاله به بررسی یبوست بعد زایمان می‌پردازیم و علل، علائم و روش‌های درمان آن را بررسی خواهیم کرد.
یبوست بعد زایمان چیست؟
یبوست یا مشکل در حرکت روده‌ها پس از زایمان، به ویژه در چند روز اول پس از زایمان عارضه‌ای بسیار شایع است. مادر بر اثر فرایند زایمان طبیعی یا سزارین تحت عمل جراحی سخت شکم قرار می‌گیرد. در نتیجه به دلیل بروز یبوست بعد زایمان سزارین یا طبیعی، مادر در اجابت مزاج دچار مشکل می‌شود. همچنین این بیماری می‌تواند به صورت ثانویه و در اثر ایجاد اختلالات دیگری بروز پیدا کند برای مثال عفونت های بعد زایمان یکی از مشکلات شایع خانم‌ها بعد از تولد نوزاد است که می‌تواند با یبوست همراه باشد.
علت بروز یبوست پس از زایمان
یبوست بعد زایمان طبیعی یا سزارین می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. ترکیب عوامل سبک زندگی، نوع تغذیه و عوارض فرایند زایمان در بروز این اختلال موثر است. در این قسمت به بررسی علل این بیماری می‌پردازیم. از مهم‌ترین دلایل بروز یبوست بعد زایمان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کم‌آبی بدن
- مصرف ناکافی فیبر
- استرس
- تغییرات کف لگن در اثر زایمان واژینال (زایمان طبیعی)
- کشیده‌شدن عضلات شکم هنگام زایمان
- کند شدن عملکرد روده‌ها ناشی از مصرف داروهای مسکن
- تغییرات هورمونی
- هموروئید
- طولانی‌شدن مرحله دوم زایمان
- وزن زیاد کودک هنگام تولد
مدت زمان یبوست بعد از زایمان
یبوست بعد زایمان کی خوب میشه؟ این یکی از رایج‌ترین سوالات مادرانی است که به تازگی زایمان کرده‌اند. یبوست پس از زایمان طبیعی یا سزارین در چند روز اول پس از تولد نوزاد شایع‌تر است؛ اما مطالعات نشان می‌دهد که بسیاری از زنان 3 تا 6 ماه پس از زایمان ممکن است دچار یبوست شوند. در برخی از موارد این عارضه حتی ممکن است تا 12 ماه پس از زایمان طول بکشد. پیشنهاد می‌شود در صورت بروز این عارضه حتما با دکتر زنان و زایمان در این مورد مشورت کنید و اقدامات درمانی لازم را شروع کنید تا از بروز عوارض شدید این اختلال در امان بمانید.
علائم یبوست بعد زایمان
قبل از هر چیز لازم است تا با علائم این بیماری آشنایی داشته باشید. شدت بروز این علائم در هر فرد می‌تواند متفاوت باشد؛ در نتیجه در صورت مشاهده یک یا چند مورد از علائم زیر به پزشک مراجعه کنید تا از ابتلا به این بیماری مطمئن شوید و اقدامات درمانی لازم را هر چه سریع‌تر شروع کنید. شایع‌ترین علائم یبوست بعد زایمان شامل موارد زیر است:
- دفع مدفوع دردناک
- مدفوع کوچک، خشک و سفت
- تخلیه ناقص روده
- درد و گرفتگی شکم
- نفخ
- فشار زیاد برای دفع مدفوع
- کند شدن حرکات روده
- دفع مدفوع کمتر از حداقل 3 بار در هفته
عوارض یبوست بعد زایمان
اگر چهار روز پس از زایمان اجابت مزاج نداشته‌اید یا اگر در دوره پس از زایمان کمتر از سه بار در هفته دفع مدفوع دارید، لازم است به پزشک مراجعه کنید و اقدامات درمانی لازم را شروع کنید. سهل‌انگاری و عدم انجام اقدامات مناسب درمانی می‌تواند باعث مزمن‌شدن بیماری و بروز عوارض خطرناک شود. عوارض ناشی از یبوست مزمن پس از زایمان شامل موارد زیر است:
- پرولاپس رکتوم؛ به حالتی گفته می‌شود که در نتیجه فشار مکرر پوشش رکتوم از مقعد خارج می‌شود.
- بی‌اختیاری مدفوع؛ در صورت عدم تخلیه کامل روده‌ها به دلیل یبوست بیماری وارد فاز مزمن خود خواهد شد. به طوری که با اختلال عملکرد اسفنکترهای روده مدفوع خودبهخود خارج می‌شود.
- بی‌اختیاری ادرار؛ فشار مکرر بر عضلات کف لگن و تغییرات واژن بعد زایمان می‌تواند باعث بی‌اختیاری ادرار شود.
- سفت‌شدگی مدفوع؛ در فاز مزمن یبوست و افزایش وخامت بیماری ممکن است عضلات روده شما قادر به بیرون‌راندن مدفوع نباشند.
درمان یبوست بعد زایمان
در صورت ابتلا به یبوست بعد زایمان و مشاهده علائم آن نگران نشوید. گاهی تنها با انجام چند روش ساده و ایجاد تغییرات در رژیم غذایی این اختلال درمان می‌شود. در بعضی موارد هم با تشخیص پزشک ممکن است لازم باشد از درمان‌های دارویی در کنار درمان خانگی کمک بگیرید. روش‌های مناسب درمان یبوست بعد از زایمان شامل موارد زیر است:
- با آب فراوان و مایعات بدن خود را هیدراته کنید.
- از فیبر غافل نشوید؛ فیبر بیشتری به رژیم غذایی خود اضافه کنید، مانند غلات کامل، عدس، سبوس و لوبیا.
- غذاهای ملین طبیعی مثل آلو بخورید.
- تا جایی که ممکن است تحرک داشته باشید و اگر دردناک نیست، ورزش‌های ملایم انجام دهید.
- ملین‌ها و نرم‌کننده‌های بدون نسخه مانند پسیلیوم را امتحان کنید.
- هنگام نشستن روی توالت از یک چهارپایه برای بالا بردن پاهای خود استفاده کنید تا برای دفع راحت‌تر مدفوع به شما کمک کند.
- تمرینات و تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند مدیتیشن یا حمام آب گرم را برای کمک به مقابله با استرس امتحان کنید.
- از دوستان و خانواده خود برای نگهداری از کودک کمک بخواهید تا به خودتان زمان بیشتری برای استراحت و خواب کافی بدهید.
جمع بندی
یبوست بعد زایمان یک مشکل رایج برای تازه‌مادران است. تمام تغییرات، کشش‌ها و جابه‌جایی‌ها در بدن شما در طول بارداری و زایمان ممکن است بعد از بچه‌دارشدن مدتی طول بکشد تا دوباره تنظیم شوند. اکثر یبوست‌های پس از زایمان به خودی خود بهبود می‌یابند. در غیر این صورت به طور معمول برای درمان این عارضه ممکن است فقط به تغییرات جزئی در برنامه غذایی و ورزشی خود نیاز داشته باشید.
با این وجود اگر یبوست با علائمی مانند درد مداوم، نفخ شدید و استفراغ همراه باشد، جدی و نگران‌کننده است. در صورت مشاهده هر یک از این علائم لازم است فورا با پزشک متخصص زنان و زایمان یا ماما تماس بگیرید. همچنین شما می‌توانید با مراجعه به سایت دکترنکست سوالات خود را از کارشناس مامایی به صورت آنلاین بپرسید و اطلاعات بیشتری درباره این بیماری و روش‌های درمان آن کسب کنید.
منابع:
