ترک اعتیاد؛ مراحل، چالش‌ها و راهکارهای موثر

اعتیاد جنبه‌های مختلفی دارد و به هر رفتار یا عمل تکرارشونده (از بازی گرفته تا مواد مخدر) که فرد به آن وابستگی دارد، گفته می‌شود. تبلیغاتی با عنوان ترک اعتیاد فوری در حد یک افسانه هستند و ترک، کار چندان آسانی نیست؛ با این‌ وجود، کاری محال و نشدنی هم نیست! اگر متوجه آسیب اعتیاد به جنبه‌های مختلف زندگی خود شده‌اید، شما آماده ترک هستید.

بسیاری از افرادی که دوره اعتیاد و بعد از آن، ترک را تجربه می‌کنند، از اینکه ترک چقدر می‌تواند دشوار باشد شگفت‌زده می‌شوند. این مقاله به برخی از دلایل دشوار‌بودن ترک و چالش‌هایی که ممکن است با آن‌ها روبه‌رو شوید، پرداخته است. همچنین استراتژی‌هایی که می‌توانند به شما در موفقیت کمک کنند را پوشش می‌دهد.

علت سخت بودن ترک اعتیاد

اعتیاد به مواد مخدر، بر مغز شما تاثیر می‌گذارد و تکانه‌های احساسی و قضاوت شما را تغییر می‌دهد. در واقع سیستم پاداش مغز هم تغییر می‌کند؛ طوری‌ که پاداش‌های ناشی از مصرف مواد، علی‌رغم پیامدهای منفی، می‌توانند باعث ولع یا افزایش تمایل برای مواد مخدر شوند.

این دسته از تغییرات در مغز، می‌توانند روند ترک اعتیاد را دشوار کنند؛ اما مهم این است که باور داشته باشید، اعتیاد قابل‌ درمان است. البته عوامل جسمی، ذهنی، عاطفی و بیولوژیکی زیادی وجود دارند که ترک را دشوار می‌کنند و باید در روند ترک بر آن‌ها غلبه کرد.

نکات لازم قبل از ترک اعتیاد 

اگر به دنبال انجام اقداماتی برای قطع مصرف مواد مخدر یا کاهش مصرف آن هستید، از کمک‌گرفتن نترسید. وقتی از دیگران کمک و حمایت دریافت می‌کنید، ایجاد تغییرات مثبت بسیار آسان‌تر می‌شود. 

• در مورد نگرانی‌های خود با پزشک صحبت کنید تا مشاوره و اطلاعات مفید مورد نیاز در زمینه ترک را دریافت کنید. او ممکن است برای شما قرص ترک اعتیاد یا مسکن قوی برای ترک اعتیاد تجویز کند.
• اگر می‌توانید، با خانواده و دوستانتان در مورد اعتیادتان به مواد مخدر صحبت کنید. درخواست کمک، می‌تواند تفاوت بزرگی در روند ترک اعتیاد ایجاد کند؛ به‌خصوص در چند هفته اول. 
• به یک گروه پشتیبانی بپیوندید. گروهی که سایر اعضای آن نیز تمایل به ترک اعتیاد داشته باشند. در این صورت می‌توانید با افرادی صحبت کنید که شرایطی مشابه شرایط شما دارند. 
• اگر وابستگی جسمی شدید دارید، لطفا قبل از قطع ناگهانی مصرف که با عوارضی چون سکته قلبی همراه است، با یک متخصص صحبت کنید تا بتوانید علائم ترک را با دقت مدیریت کنید.

مراحل کاهش مصرف مواد مخدر و ترک آن

هنگامی‌ که تصمیم خود را برای ترک گرفتید، بهتر است به‌جای آنکه خودسرانه به دنبال داروی ترک اعتیاد در داروخانه باشید، در آغاز کار، چند گام مهم و اساسی بردارید. در ادامه به این مراحل یا گام‌ها اشاره می‌کنیم.

• بپذیرید که مشکلی وجود دارد 

سخت‌ترین بخش بهبودی و ترک، این است که در درون خود، بپذیرید که اعتیاد دارید. مصرف مواد بر مغز تاثیر می‌گذارد و باعث می‌شود که مغز به دنبال بهانه و توجیهی برای ادامه مصرف باشد. اعتراف به یک مشکل، نشان می‌دهد که شما شجاعت مواجهه با اعتیاد و علل زمینه‌ای آن را دارید و این مسئله، ترک اعتیاد در خانه را آسان‌تر می‌کند.

• محرک‌ها را شناسایی کنید

یک دفتر بردارید و در آن، زمان استفاده، مواد مصرفی و میزان مصرف را یادداشت کنید. همچنین یادداشت کنید که در هنگام مصرف مواد، کجا بودید، با چه کسی بودید و چه می‌کردید. ببینید آیا می‌توانید الگوهای مشابه را از دل این دفتر بیرون بکشید؟ ممکن است در کنار افراد خاص یا مثلا بعد از نوشیدن زیاد الکل، مواد مخدر استفاده کنید. اگر بتوانید افراد، مکان‌ها و چیزهایی که باعث مصرف مواد مخدر می‌شوند را شناسایی کنید، می‌توانید با دوری از آن‌ها ترک اعتیاد ساده‌تری داشته باشید. 

فراموش نکنید این محرک‌ها، فقط بیرونی نیستند و گاهی عوامل درونی چون افسردگی ماژور، درد ناشی از برخی بیماری‌ها و… باعث شکل‌گیری اعتیاد به مواد مخدر می‌شود. برای درک این دسته از علل زمینه‌ای اعتیاد، بهتر است با یک متخصص مشورت کنید.

• برای خود وقت بگذارید

کاهش تدریجی مواد، اغلب بهترین راه برای ترک است. با خودتان مهربان باشید و هر قدمی را که به سمت هدفتان می‌روید، هر چقدر هم کوچک باشد، جشن بگیرید. در مورد هر شکستی نیز احساس گناه نکنید. این یک فرایند است و هر چالشی در این راه، فرصتی برای یادگیری نکاتی در مورد خودتان است. 

• حواس خودتان را پرت کنید

اگر هوس مصرف مواد مخدر را در خود احساس کردید، حواس خود را برای دقایقی پرت کنید. برنامه‌ها و ویدیوهای ذهن‌آگاهی یا مدیتیشن و یوگا، راه‌هایی عالی برای ایجاد حواس‌پرتی در شما هستند. همچنین می‌توانید ورزش مورد علاقه خود را انجام دهید. ورزش علاوه بر حواس‌پرتی، می‌تواند کمک کند تا:

• استرس و تنش را کاهش دهید.
• وضعیت خواب خود را بهبود ببخشید.
• هوس به مصرف مواد مخدر را به حداقل برسانید.
• عزت‌نفس خود را افزایش داده و باعث بازگشت عملکرد طبیعی مغز شوید.

چالش‌ها و علائم ترک 

حتی اگر روشهای جدید ترک اعتیاد را امتحان کرده باشید، هنگام قطع وابستگی، ممکن است علائمی را تجربه کنید. این علائم با شروع استفاده از ماده مخدر به‌طور موقت فروکش می‌کنند. اما اگر کمی تحمل کنید، به‌مرور زمان و اغلب پس از ترک، برای همیشه از بین می‌روند.

علائم فیزیکی 

تجربه شما از ترک فیزیکی به ماهیت اعتیاد شما بستگی دارد؛ اما علائم ممکن است شامل موارد زیر باشند: 

• میزان اشتها تغییر کند.
• احساس ناخوشی و دردهای عضلانی داشته باشید.
• احساس حالت تهوع و ناراحتی معده به شما دست بدهد.

علائم فیزیکی ترک الکل و مواد مخدر، اغلب در طی چند روز برطرف می‌شوند. بااین‌حال، این روند بسیار ناخوشایند است و می‎تواند برای افرادی با سابقه طولانی اعتیاد و در صورت داشتن بیماری زمینه‌ای چون نارسایی کلیه خطرناک باشد. اگر تصمیم به ترک دارید، بهتر است زیر نظر یک متخصص باشد. همچنین انواع داروی ترک اعتیاد هم وجود دارند که می‌توانند به کاهش علائم فیزیکی کمک کنند.

علائم روانی 

در کنار علائم جسمی ناخوشایند، ممکن است علائم روانی را هم تجربه کنید. این علائم اغلب شامل موارد زیر می‌شوند: 

•  اضطراب؛
•  افسردگی؛
•  تحریک‌پذیری؛
•  تغییرات خلق‌وخوی؛
•  مشکلات خواب.

همان‌طور که باید علائم ترک فیزیکی را با پزشک خود در میان بگذارید، حتما علائم ذهنی و عاطفی را نیز به او گزارش دهید. در حالی‌ که علائم فیزیکی اغلب فقط حدود یک هفته طول می‌کشند، علائم روانی ترک اعتیاد می‌توانند برای مدت زمان بیشتری در فرد باقی بمانند. 

بهترین و سریعترین روش ترک اعتیاد در منزل

اعتیاد می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد؛ از سوء مصرف مواد مخدر و الکل گرفته تا اختلالاتی مانند پرخوری عصبی و… و در حالی‌ که پیروزی ذهنی بر اعتیاد، یک سمت ماجراست، باید بدن را هم درمان کرد تا از عوارض بعد ترک جلوگیری شود. 

زالزالک 

زالزالک جز میوه های مفید برای ترک اعتیاد است که اثرات منفی سوء مصرف مواد مخدر شیمیایی بر قلب را کاهش می‌دهد. 

خار مریم 

خار مریم (Silybum marianum) یک گیاه فوق‌العاده برای کبد، به‌ویژه پس از سوء مصرف مواد مخدر است. خاصیت این گیاه، این است که به تسکین کبد کمک می‌کند؛ بدون اینکه مانعی برای ترک باشد. جوشانده خار مریم یک نوشیدنی مفید برای ترک اعتیاد است.

درمان‌های خانگی برای از بین بردن علائم ترک 

• زنجبیل و ترک اعتیاد: روغن زنجبیل برای درمان حالت تهوع در حین ترک مفید است. 
• ویتامین C: به خاطر اثرات آنتی‌اکسیدانی و تقویت اندورفین، مصرف آن توصیه می‌شود.
• منیزیم: برای کاهش هوس به مصرف مواد مخدر مفید است. 
• عصاره گل ساعتی: برای کاهش شدت علائم فیزیکی ترک، مانند درد و التهاب مفید است.
• زینک: برای به‌حداقل‌رساندن خطرات درد و وابستگی ترک کاربرد دارد. 
• روغن رزماری و اسطوخودوس و گلاب برای ترک اعتیاد: برای کاهش استرس و اضطراب در حین ترک کاربردی هستند.

به یاد داشته باشید که همه این موارد باید زیر نظر پزشک مصرف شود.

جمع بندی

ترک اعتیاد یک روزه، افسانه‌ای بیش نیست و می‌توان گفت، یک وعده تبلیغاتی دروغ است! برای همین، توصیه می‌شود که فرد، ترک را به‌صورت یک روند طولانی‌مدت بداند که قطعا علائم فیزیکی و روانی را به همراه دارد. همچنین بهتر است فرد در این راه، تنها نباشد؛ به‌ویژه در روزهای نخستین ترک. در صورتی‌ که حس می‌کنید اعتیاد، آسیب شدیدی به زندگی و سلامت شما وارد کرده است و نیاز است که سریع‌تر راه ترک را در پیش بگیرید، بهتر است با یک پزشک عمومی آنلاین مشورت کنید. فراموش نکنید قطع ناگهانی مواد مخدر، ممکن است عوارضی به دنبال داشته باشد.

منابع:

 metaaddictiontreatment، medlineplus، desertcoverecovery، mindbodygreen، medicalnewstoday، healthline، changegrowlive، olympiahouserehab، verywellmind