روز جهانی هپاتیت هر ساله در تاریخ ۲۸ جولای به منظور آگاه‌سازی جامعه در مورد هپاتیت ویروسی برگزار می‌شود. امسال با شعار «هپاتیت نمی‌تواند منتظر بماند» ضرورت تلاش فوری برای ریشه‌کنی این بیماری تا سال ۲۰۳۰ را یادآور می‌شویم.
بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا (CDC) تقریباً ۴.۴ میلیون نفر در آمریکا مبتلا به هپاتیت B و C مزمن هستند. تعداد بیشتری از افراد نیز از بیماری خود خبر ندارند.
به مناسبت فرا رسیدن روز جهانی هپاتیت در این مقاله به بررسی این بیماری و علائم آن می‌پردازیم.
ویروس هپاتیت سبب ایجاد التهاب در کبد می‌شود که می‌تواند باعث بیماری شدید کبدی و حتی سرطان شود. علاوه بر ویروس عوامل دیگری نیز مانند اختلالات خودایمنی، برخی داروها، سموم و الکل می‌توانند منجر به بروز هپاتیت شوند.
انواع ویروس هپاتیت
به مناسبت روز جهانی هپاتیت کمی بیشتر با انواع این ویروس آشنا شویم.
عفونت‌های ویروسی کبد به ۵ دسته A، B، C، D و E طبقه‌بندی می‌شوند و هر کدام به وسیله ویروس متفاوتی ایجاد می‌شوند:
هپاتیت A:
همواره یک بیماری حاد و کوتاه‌مدت است و از ویروس هپاتیت A ناشی می‌شود. این بیماری معمولاً از طریق مصرف غذا و یا آب آلوده به مدفوع انسان مبتلا منتقل می‌شود. بیشتر افراد مبتلا بدون وارد شدن آسیب جدی به کبد بهبود پیدا می‌کنند.
هپاتیت B:
ویروس هپاتیت B از طریق تماس با مایعات آلوده بدن مانند خون، ترشحات واژینال و یا مایع منی منتقل می‌شود. تزریق با سرنگ آلوده، برقراری رابطه جنسی با فرد مبتلا و یا به اشتراک‌گذاری تیغ اصلاح می‌تواند خطر ابتلا به هپاتیت B را افزایش دهد. طبق آمار حدود ۳۵۰ میلیون نفر در سراسر جهان مبتلا به هپاتیت B مزمن هستند و از هر ۳ فرد مبتلا، ۲ نفر از بیماری خود خبر ندارند.
هپاتیت C:
این بیماری ناشی از ابتلا به ویروس C است و راه‌های انتقال آن مشابه ویروس هپاتیت B است. حدود نیمی از افراد مبتلا به این ویروس از بیماری خود خبر ندارند.
هپاتیت D:
این بیماری که با نام هپاتیت دلتا نیز شناخته می‌شود، یک بیماری جدی است که به دلیل ویروس هپاتیت D ایجاد می‌شود. هپاتیت D از طریق تماس مستقیم با خون آلوده منتقل می‌شود. این بیماری نوع نادری از هپاتیت است که فقط در صورت ابتلا به هپاتیت B می‌تواند ایجاد شود. در واقع ویروس هپاتیت D بدون حضور ویروس هپاتیت B نمی‌تواند تکثیر شود.
هپاتیت E:
یک بیماری ناشی از آب است که توسط ویروس هپاتیت E ایجاد می‌شود. این بیماری معمولاً در مناطق با بهداشت ضعیف یافت می‌شود. خوردن آب آلوده به مدفوع شایع‌ترین راه انتقال این ویروس است.
واکسیناسیون
در حال حاضر علیه ویروس هپاتیت A و B واکسن در دسترس است. در کشور ما واکسیناسیون علیه هپاتیت B در برنامه ایمن‌سازی کشوری قرار دارد و نوزادان در بدو تولد، ۲ ماهگی و ۶ ماهگی واکسن هپاتیت B دریافت می‌کنند.
واکسیناسیون علیه هپاتیت A برای کسانی که در معرض خطر ابتلا به این ویروس هستند و یا افرادی که قصد سفر به مناطق پرخطر مانند هند، آفریقا، مرکز و جنوب آمریکا، خاور دور و اروپای شرقی دارند، توصیه می‌شود. همچنین مرکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا تزریق این واکسن را در نوزادان ۱۲ تا ۲۳ ماه و کودکان ۲ تا ۱۸ سالی که قبلاً این واکسن را نزده‌اند، توصیه کرده است.
متخصصان بیماری‌های عفونی در دکترنکست
هپاتیت ناشی از الکل
مصرف بیش از حد الکل می‌تواند باعث آسیب کبد و التهاب شود. این اتفاق گاهی منجر به بروز هپاتیت الکلی می‌شود. الکل به طور مستقیم باعث آسیب به سلول‌های کبدی می‌شود که می‌تواند منجر به نارسایی و یا سیروز کبدی شود.
هپاتیت خودایمنی
در برخی افراد به دلایل ناشناخته سیستم ایمنی بدن اشتباهاً کبد را یک عضو بیگانه تشخیص می‌دهد و به آن حمله می‌کند. این اتفاق می‌تواند منجر به اختلال در عملکرد کبد و هپاتیت خفیف تا شدید شود. هپاتیت خودایمنی در زنان نسبت به مردان ۳ برابر شایع‌تر است.
علائم شایع هپاتیت
هپاتیت حاد (کوتاه‌مدت) اغلب علائم قابل توجهی ندارد. اگر علائم بیماری بروز پیدا کند می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
درد عضلانی و مفاصل
علائم شبه آنفولانزا
احساس خستگی و مریضی
کاهش اشتها
کاهش وزن غیر قابل توجیه
درد شکمی در سمت راست بدن
ادرار تیره
خارش پوست
زردی پوست و چشم (یرقان)
هپاتیت مزمن نیز ممکن است تا زمانی که کبد از کار بیفتد (نارسایی کبد) هیچ علائمی نداشته باشد.
سخن پایانی
طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی هر 30 ثانیه یک نفر در جهان به دلیل بیماری‌های مرتبط با هپاتیت می‌میرد. بنابراین کشورهای جهان نباید تلاش جهت ریشه‌کنی این بیماری را حتی در دوران همه‌گیری کرونا عقب بیاندازند.
«هپاتیت نمی‌تواند منتظر بماند»
