هر ۵ ثانیه یک نفر به دیابت مبتلا می‌شود
هر ۱۰ ثانیه یک نفر به دلیل ابتلا به دیابت جان خود را از دست می‌دهد و هر ۳۰ ثانیه یک پا به دلیل ابتلا به دیابت قطع می‌شود
روز جهانی دیابت در سال ۱۹۹۱ توسط بنیان ضعف ایمنی و سازمان بهداشت جهانی به دلیل افزایش نگرانی‌ها در رابطه با تشدید تهدید سلامت مرتبط با دیابت، پایه‌گذاری شد. هدف از نام‌گذاری این روز، افزایش آگاهی در رابطه با دیابت، اثرات آن بر سلامت افراد و راهکارهای موثر جهت پیشگیری و کنترل این بیماری، می‌باشد. هر ساله ۱۴ ام نوامبر، مصادف با تولد آقای فردریک بنتینگ که همراه با چارلز بست در سال ۱۹۲۲ انسولین را کشف کرد، این روز گرامی داشته می‌شود. در این مقاله دکترنکست به شرح علل و عوارض دیابت می‌پردازد و توضیح می‌دهد که در دوران کرونا بیماران مبتلا به دیابت باید چه نکاتی را رعایت کنند.
علل ابتلا به دیابت
دیابت یک بیماری مزمن است که به دلیل عدم تولید کافی انسولین توسط پانکراس یا عدم استفاده موثر بدن از انسولین ساخته شده، تظاهر می‌یابد. به این ترتیب غلظت گلوکز خون افزایش پیدا می‌کند. به نظر می‌رسد دیابت نوع یک به دلیل واکنش خود ایمنی (حمله اشتباهی بدن به خودش) اتفاق می‌افتد و با عدم تولید انسولین تشخیص داده می‌شود. دیابت نوع دو به دلیل عدم استفاده بهینه بدن از انسولین ایجاد می‌گردد که غالبا ناشی از افزایش وزن و عدم فعالیت است. دیابت بارداری، اولین بار در دوره بارداری تشخیص داده می‌شود.
شیوع جهانی
در سطح جهانی، حدود ۴۲۲ میلیون بزرگسال در سال ۲۰۱۴ درگیر بیماری دیابت بوده‌اند. در حالی که در سال ۱۹۸۰، ۱۰۸ میلیون بزرگسال به این بیماری مبتلا بوده‌اند. شیوع جهانی دیابت از سال ۱۹۸۰ تقریبا دو برابر شده است؛ از ۴/۷٪ به ۸/۵٪ در بین جمعیت بزرگسال رسیده است. در طول دهه گذشته، شیوع دیابت در شهرهای کم درآمد و با درآمد متوسط نسبت به شهرهای پردرآمد، افزایش بیشتری داشته است.
عوارض ناشی از بیماری
دیابت عامل اصلی نابینایی، نارسایی کلیوی، حمله قلبی، سکته مغزی و قطع پا می‌باشد. با توجه به ریسک فاکتورها، علائم بیماری و غربالگری، گاها می‌توان از ابتلا به دیابت پیشگیری کرد یا با تشخیص زودهنگام، عوارض ناشی از دیابت را تحت کنترل قرار داد.
در صورت داشتن هر یک از علائم زیر، بهتر است قند خون شما ارزیابی شود:
- پر ادراری، به ویژه در طول شب
- احساس تشنگی شدید
- کاهش وزن بدون تلاش
- احساس گرسنگی شدید
- تاری دید
- بی حسی یا گزگز دست‌ها یا پاها
- احساس خستگی شدید
- خشکی پوست شدید
- بهبود آهسته زخم‌ها
- ابتلا به عفونت، بیش از حد معمول
افراد مبتلا به دیابت نوع یک همچنین ممکن است علائمی نظیر تهوع، استفراغ یا درد شکم داشته باشد. علائم دیابت نوع یک می‌تواند طی چند هفته یا چند ماه به صورت شدید تظاهر پیدا کند. دیابت نوع یک معمولا در دوران کودکی، نوجوانی یا اوایل بزرگسالی آغاز می‌شود. در مقابل، علائم دیابت نوع دو غالبا طی چندین سال گسترش می‌یابد. حتی بعضی افراد هیچگونه علامتی نشان نمی‌دهند. دیابت نوع دو معمولا در دوره بزرگسالی آغاز می‌شود، اگرچه هر روزه تعداد بیشتری از کودکان و نوجوانان به این نوع دیابت مبتلا می‌شوند. دیابت بارداری به طور معمول هیچ علامتی ندارد. پزشک باید بین هفته ۲۴ تا ۲۸ بارداری، مادران را از نظر ابتلا به دیابت ارزیابی کند.
فوق تخصصان غدد داخلی و متابولیسم در دکترنکست
عوامل خطر دیابت
عوامل خطر شناخته شده بیماری دیابت نوع یک شامل سابقه خانوادگی و سن است. تا به امروز هیچکس نمی‌داند چگونه می‌توان از ابتلا به دیابت نوع یک پیشگیری کرد.
پره‌دیابت، چاقی، سن ۴۵ سال و بیشتر، اقوام درجه یک مبتلا به دیابت نوع دو، فعالیت فیزیکی کمتر از ۳ بار در هفته، سابقه دیابت بارداری یا به دنیا آوردن نوزادی با وزن بالای 4 کیلوگرم و کبد چرب غیرالکلی، احتمال ابتلا به دیابت نوع دو را افزایش می‌دهد. با تغییرات ساده در سبک زندگی مانند کاهش وزن، رژیم غذایی سالم و فعالیت فیزیکی منظم می‌توان از ابتلا به دیابت نوع دو پیشگیری کرد یا آن را به تاخیر انداخت.
دیابت بارداری در طول بارداری قبلی، چاقی، سن بالای ۲۵ سال، سابقه خانوادگی دیابت نوع دو و نوعی اختلال هورمونی به نام سندرم تخمدان پلی کیستیک، احتمال ابتلا به دیابت بارداری را افزایش می‌دهد. دیابت بارداری به طور معمول پس از به دنیا آمدن نوزاد از بین می‌رود اما شانس ابتلا به دیابت نوع دو را در آینده افزایش می‌دهد. همچنین، احتمال اینکه نوزاد متولد شده در دوران کودکی یا بزرگسالی چاق شود یا در آینده به دیابت نوع دو مبتلا شود، بیشتر است. پیش از اقدام به بارداری، با کاهش وزن، رژیم غذایی سالم و فعالیت فیزیکی منظم، از ابتلا به دیابت بارداری پیشگیری کنید.
دیابت و COVID-19
پاندمی COVID-19 چالش‌های زیادی برای بیماران مبتلا به دیابت و کارکنان سلامت ایجاد کرده است. افراد مبتلا به دیابت، باید نکات زیر را در مورد COVID-19 بدانند:
احتمال بروز عفونت COVID-19 به صورت شدید در بیماران مبتلا به دیابت از سایرین بیشتر است. متاسفانه احتمال مرگ و میر ناشی از عفونت COVID-19 نیز در افراد مبتلا به دیابت نسبت به سایرین بیشتر است. بنابراین، این گروه از بیماران در صورت داشتن احساس بیماری باید به سرعت با پزشک خود تماس بگیرند. بیماری می‌تواند باعث احساس تشنگی یا خشکی شدید دهان، تکرر ادرار، خستگی مفرط، پوست خشک یا برافروخته، تهوع، استفراغ، درد شکم، تنگی نفس، مشکلات توجه یا گیجی شود. به جز COVID-19، دلایل دیگری نیز وجود دارند که می‌تواند باعث ایجاد احساس بیماری در مبتلایان به دیابت گردند. بسیاری از بیماری‌ها می‌توانند برای افراد مبتلا به دیابت، خطر جدی به همراه داشته باشند.
نکاتی برای دوران بیماری
در طول دوره بیماری، قند خون باید بیشتر از همیشه اندازه‌گیری شود (به طور کلی، هر ۲-۳ ساعت). در صورت افت قند خون (زیر ۷۰ میلی‌گرم در دسی لیتر)، ۱۵ گرم کربوهیدرات ساده شامل عسل، مربا، آبنبات، شربت یا نوشابه استفاده شود. پس از گذشت ۱۵ دقیقه سطح قند خون باید افزایش یافته باشد. در این دوره، آب فراوان نوشیده شود تا از بی آب شدن بدن پیشگیری شود.
دیابت نوع یک:
در صورتی که قند خون بیشتر از ۲ بار پشت هم افزایش یافته است (بالای ۲۴۰ میلی گرم در دسی لیتر)، کتون‌های ادرار باید بررسی شود. در صورتی که حجم کتون‌های ادرار بالا بود، پزشک باید به سرعت در جریان قرار گیرد. همچنین در صورتی که قند خون پایین نیامد، با پزشک خود تماس حاصل شود. برای مشورت با پزشک می‌توانید از خدمات نوبت دهی آنلاین دکترنکست استفاده کنید.
دیابت نوع دو:
در صورتی که قند خون به زیر ۲۴۰ میلی گرم در دسی لیتر نرسید، با پزشک تماس گرفته شود.
همچنین، دست‌ها مرتب شسته شوند و محل تزریق با آب و صابون شست و شو داده شود یا الکل مالیده شود. در صورتی که بیمار بستری شده است، پس از مرخص شدن از بیمارستان پزشک خود را در جریان قرار دهد.
