داشتن مویی شاداب و پرپشت یکی از ارزش‌های ظاهری مهم برای بسیاری از افراد، در سنین گوناگون، به شمار می‌آید. موهای سالم باید پرتراکم بوده و ضخامت کافی داشته باشد. ممکن است موهای شما به طور واضح ریزش نداشته باشد، اما تراکم مو بر روی پوست سر به قدری کم بوده که کف سر قابل مشاهده باشد و موها ظاهری کم‌پشت داشته باشند. در چنین شرایطی ممکن است نازک شدن تار مو علت این ظاهر کم‌پشت موی شما باشد. اما علت نازک شدن موها چیست؟ آیا می‌توان از آن پیشگیری کرد؟ برای درمان درمان نازک شدن موی سر زنان و مردان، چه اقدامات و بررسی‌هایی لازم است؟
نازک شدن مو که با عناوین علمی Hair Loss یا آلوپسی نیز شناخته میشود، یک مشکل شایع است که هم مردان و هم زنان را درگیر می‌کند. این وضعیت می‌تواند به دلیل عوامل مختلفی از جمله ژنتیک، تغییرات هورمونی، شرایط پزشکی، کمبودهای تغذیه‌ای و انتخاب سبک زندگی نامناسب رخ دهد. درک علل زمینه‌ای نازک شدن مو برای تعیین درمان‌های مناسب بسیار مهم است. در ادامه به بررسی این یافته ناخوشایند و نگاهی دقیق و علمی به علل نازک شدن مو و گزینه‌های درمانی موجود می‌پردازیم.
نازک شدن موها: چرا ناخوشایند است؟
از نظر علمی، نازک شدن مو به عنوان کاهش تراکم و قطر تک‌تک تارهای مو، که منجر به از دست دادن حجم کلی مو شده، تعریف میشود. این یافته معمولاً با استفاده از پارامترهای عینی مانند تعداد مو، ضخامت مو و تراکم مو مشخص میشود.
علت نازک شدن و ریزش مو چیست؟ همانطور که بالاتر گفتیم، از نظر علمی، نازک شدن مو یک بیماری چند عاملی است که تحت تأثیر ترکیبی از عوامل ژنتیکی، هورمونی، محیطی و سبک زندگی قرار دارد. درک تعریف علمی نازک شدن مو به تشخیص دقیق، ارزیابی اثربخشی درمان و نظارت بر وضعیت در طول زمان کمک می‌کند. نازک شدن مو به دلایل مختلفی می‌تواند آزاردهنده باشد، هم از نظر روانی و هم از نظر اجتماعی. دلایل اهمیت و آزاردهنده بودن آن شامل موارد زیر است:
عزت نفس و تصویر بدن
مو اغلب جنبه مهم ظاهر فیزیکی در نظر گرفته میشود و می‌تواند به طور قابل توجهی بر عزت‌نفس و تصویر بدن فرد تأثیر بگذارد. نازک شدن موها ممکن است باعث شود افراد احساس جذابیت یا اعتماد به نفس کمتری داشته باشند و این منجر به ادراک منفی از خود میشود.
احساس پیری
موهای پرپشت و سالم اغلب با جوانی همراه است. نازک شدن مو، به خصوص زمانی که زودرس باشد، می‌تواند باعث شود فرد احساس کند که دچار پیری زودرس شده که می‌تواند از نظر عاطفی چالش برانگیز باشد.
مواجهه تصورات اجتماعی و کلیشه‌ها
جامعه اغلب موهای پرپشت و براق را با زیبایی، سلامتی و موفقیت مرتبط می‌داند. نازک شدن مو ممکن است منجر به نگرانی در مورد اینکه دیگران چگونه آن‌ها را قضاوت می‌کنند، شود. این احساس می‌تواند کیفیت زندگی و عملکرد فرد را تحت تاثیر قرار دهد.
تأثیر بر زندگی شخصی و حرفه‌ای
نازک شدن مو می‌تواند بر روابط شخصی، تجربیات و تعاملات اجتماعی تأثیر بگذارد. در محیط‌های حرفه‌ای، افراد ممکن است نگران باشند که ظاهرشان بر آینده‌ی شغلی‌شان یا اینکه چگونه توسط همکاران و مافوق‌ها قضاوت می‌شوند، تأثیر بگذارد.
پریشانی عاطفی و تاثیر روانی
نازک شدن مو می‌تواند باعث ناراحتی عاطفی شده و منجر به احساس غم و اندوه، ناامیدی و اضطراب شود. همچنین ممکن است به شرایط روانی مانند افسردگی و اضطراب اجتماعی کمک کند.
مهم است به یاد داشته باشید که تأثیر نازک شدن مو در افراد مختلف متفاوت است. برخی از افراد ممکن است کمتر تحت تأثیر آن قرار گیرند، برخی دیگر ممکن است پریشانی عاطفی و روانی قابل توجهی را تجربه کنند.
نازک شدن مو: موی سالم به چه چیز نیاز دارد؟
چه عناصری برای رشد موی سالم مورد نیاز است؟ برای تحریک رشد مو، به تعادل سالمی از عناصر زیر نیاز دارید:
اسیدهای چرب
روغن‌های ضروری و اسیدهای چرب برای داشتن پوست سر سالم بسیار حیاتی هستند. روغن‌هایی که برای مو طراحی شده‌اند، به فولیکول و ساقه مو نفوذ کرده و به تولید موهای سالم و درخشان و تشویق رشد موهای جدید کمک می‌کنند.
تعادل خوبی از ویتامین‌ها و مواد معدنی
داشتن سطوح مناسب ویتامین‌ها و مواد مغذی در بدن برای حفظ و رشد موهای سالم ضروری است. ریزمغذی‌ها عناصر اصلی در چرخه طبیعی فولیکول مو هستند که نقش مهمی در گردش سلولی ایفا می‌کنند. گردش سلولی یک اتفاق مکرر است که در سلول‌های ماتریکس در پیاز فولیکول که به سرعت در حال تقسیم شدن هستند، رخ می‌دهد.
گردش خون سالم در کف سر
عنصر نهایی مورد نیاز برای رشد موی سالم، جریان خون ثابت در لایه درمی شما (لایه خارجی روی پوست سر) است. گردش خون سالم برای حفظ سلامت مو حیاتی است و موارد زیر را تقویت می‌کند:
- سلامت فولیکول های مو
- ساقه مو
- سلامت پوست سر (جلوگیری از عفونت پوست سر)
بدون گردش خون کافی در پوست سر، مهم نیست که چه مقدار روغن ضروری، مواد مغذی یا ویتامین مصرف می‌کنید. وقتی گردش خونی وجود ندارد، این موارد به فولیکول‌های مو نمی‌رسند.
نازک شدن مو: علت چیست؟
دلایل نازک شدن مو چیست؟ اول اینکه باید بدانیم نازک شدن مو فرایندی تدریجی بوده و برای یافتن علت آن فرصت کافی دارید. پس نگران نباشید. اما یافتن علت درست برای دریافت مناسب‌ترین و موثرترین درمان ضروری است.
آلوپسی آندروژنتیک
شایع‌ترین علت نازک شدن مو، آلوپسی آندروژنتیک است که به عنوان طاسی با الگوی مردانه نیز شناخته میشود. این یافته اساساً تحت تأثیر عوامل ژنتیکی و هورمونی است. در افراد دارای استعداد ژنتیکی، هورمونی مشتق از تستوسترون که هورمون جنسی مردانه است، به نام دی هیدروتستوسترون (DHT)، به فولیکول‌های مو متصل شده و باعث کوچک شدن آن‌ها در طول زمان میشود. این امر منجر به موهای کوتاه تر و نازکتر و در نهایت ناتوانی در تولید موهای جدید میشود.
نازک شدن مو در مردان چگونه است؟ در مردان، آلوپسی آندروژنتیک معمولاً با عقب رفتن خط مو و به دنبال آن نازک شدن موی سر آغاز میشود. با گذشت زمان، مناطق کم‌پشت مو ممکن است گسترش یافته و در نهایت منجر به طاسی جزئی یا کامل شود. در زنان، آلوپسی آندروژنتیک به صورت نازک شدن منتشر تار مو در سراسر تاج سر ظاهر میشود. برخلاف مردان، زنان به ندرت دچار کاهش خط مو یا طاسی کامل می‌شوند. درعوض، ممکن است متوجه شکنندگی و کاهش تراکم مو شوند.
تغییرات هورمونی
علت ریزش و نازک شدن مو در بارداری چیست؟ عدم تعادل هورمونی می‌تواند به نازک شدن مو کمک کند. به عنوان مثال، برخی شرایط مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک و مشکلات تیروئید می‌توانند سطح طبیعی هورمون‌ها را مختل کرده و منجر به ریزش مو شوند. بارداری و یائسگی از دیگر رویدادهای مهم هورمونی هستند که می‌توانند باعث نازک شدن موقت مو شوند. بنابراین در بررسی اولیه جهت تعیین علت، احتمالا پزشک شما آزمایشات هورمونی را درخواست خواهد کرد.
شرایط پزشکی قبلی
چندین بیماری می‌تواند به نازک شدن مو کمک کند. این موارد شامل اختلالات خودایمنی مانند آلوپسی آره‌آتا بوده که در آن سیستم ایمنی به اشتباه به فولیکول‌های مو حمله می‌کند و منجر به ریزش موی تکه‌ای در نقاط مختلف سر میشود. عفونت‌های پوست سر هم می‌توانند باعث نازک شدن مو شوند. علاوه بر این، بیماری‌های مزمن مانند دیابت و لوپوس نیز می‌توانند منجر به ریزش و نازک شدن مو شوند. همچنین، اختلالات روان‌شناختی مانند اضطراب یا مشکلاتی که با آسیب به خود همراه است (مانند تریکوتیلومانیا) ممکن است منجر به کاهش ضخامت تار مو شوند. تریکوتیلومانیا اختلالی مزمن است که در آن فرد به دنبال کردن موی سر، مژه یا ابروی خود احساس آرامش می‌کند.
کمبودهای تغذیه‌ای
کمبود کدام ویتامین باعث نازک شدن مو میشود؟ دریافت ناکافی ویتامین‌ها و مواد مغذی ضروری می‌تواند بر سلامت مو تاثیر گذاشته و به نازک شدن و ریزش مو منجر شود. ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری برای حفظ ضخامت و سلامت مو عبارتند از:
کمبود ویتامین D
یکی از مهم‌ترین ویتامین‌هایی که می‌توانیم به صورت روزانه مصرف کنیم، ویتامین D است. ویتامین D که از طریق نور خورشید، قرص و یا آمپول ویتامین D در دسترس است و این ویتامین نقش بسیار مهمی در سلامت جسمانی ما، از جمله حفظ موهای سالم، تندرست و ضخیم دارد.
کمبود ویتامین D به خصوص در میان ایرانیان، بسیار شایع است. اگر کمبود ویتامین D دارید، می‌توانید با مصرف مکمل‌های ویتامین D با این مشکل مقابله کنید. اگر نازک شدن مو به دنبال کمبود ویتامینی باشد، پس از دریافت مکمل‌های لازم، موها سالم و تندرست خواهند شد.
کمبود ویتامین E
یکی از کمبودهای اصلی ویتامین که ممکن است باعث ریزش مو شود، ویتامین E است. ویتامین E یک ویتامین محلول در چربی است که می‌تواند به حفظ سلامت پوست، چشم و جلوگیری از عفونت کمک کند. همچنین برخی شواهد بالینی وجود دارد که نشان می‌دهد ویتامین E می‌تواند به جلوگیری از ریزش مو کمک کند.
کمبود ویتامین B
شواهد زیادی در ارتباط با کمبود ویتامین‌های گروه B و ریزش مو و نازک شدن آن وجود دارد. مطالعات اخیر نشان می‌دهد کمبود ریبوفلاوین، بیوتین، فولات و ویتامین B12 با ریزش مو ارتباط زیادی دارد.
کمبود ویتامین C
ویتامین C برای حفظ سیستم ایمنی و تولید کلاژن کاملاً حیاتی است. ویتامین C در تولید کلاژن و رشد موی عاملی حیاتی است. کلاژن بخش مهمی در لایه درمی (پوست) است. بنابراین، فقدان کلاژن ممکن است رشد موی سالم را مختل کند.
کمبود آهن
کمبود آهن نیز یکی از شایع‌ترین دلایل ریزش مو است. افرادی که از کمبود آهن (کم‌خونی) رنج می‌برند، بیشتر از ریزش مو و نازک شدن آن شکایت می‌کنند.
کمبود روی
روی در واقع یکی از مهم‌ترین مواد معدنی است که باید به صورت روزانه مصرف کنید. روی نقش اساسی در بسیاری از عملکردهای بدن ما دارد، از جمله بینایی، سلامت پوست، رشد موی سالم، سلامت باروری و حتی سیستم ایمنی. در مورد رابطه بین کمبود روی و ریزش و نازک شدن مو، شواهد قانع‌کننده‌ای وجود دارد. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که فولیکول‌های موی ما ارتباط نزدیکی با سیستم ایمنی که از رشد مو حمایت می‌کند، دارد. از آنجایی که روی در حفظ سیستم ایمنی حیاتی است، کمبود روی ممکن است باعث ریزش مو شود. به همین دلیل است که مکمل روی اغلب دارویی است که توسط پزشکان برای درمان موهای نازک و ضعیف و تقویت رشد موهای جدید تجویز میشود.
انواع داروها و درمان‌ها
برخی داروها مانند داروهای شیمی‌درمانی، داروهای ضد‌انعقاد و داروهای ضد‌افسردگی می‌توانند به عنوان یک عارضه جانبی باعث نازک شدن مو و ریزش آن شوند. علاوه بر این، درمان‌هایی مانند پرتودرمانی و برخی از روش‌های زیبایی، می‌تواند منجر به نازک شدن موقت یا دائمی مو شود. برای مثال می‌توان به مانند نازک شدن مو بعد از کاشت اشاره کرد.
نازک شدن مو: گزینه‌های درمانی موجود
درمان دارویی
سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) دو دارو را برای درمان ریزش مو تایید کرده است: ماینوکسیدیل و فیناستراید. ماینوکسیدیل یک محلول موضعی است که می‌تواند به تحریک رشد مو کمک کند. فیناستراید یک داروی خوراکی است که تولید DHT را مهار می‌کند. این داروها معمولاً برای آلوپسی آندروژنیک مؤثرتر هستند. این داروها صرفا توسط پزشک تجویز می‌شوند.
از جمله عوارض ماینوکسیدیل عبارتند از:
- تحریک پوست سر: برخی از افراد ممکن است در محل استفاده از این دارو دچار سوزش، خارش، قرمزی یا خشکی پوست سر شوند.
- رشد موهای ناخواسته: ماینوکسیدیل ممکن است باعث رشد مو در مناطقی شود که مد نظر نباشد، مانند صورت، دست‌ها یا سایر قسمت‌های بدن. این عارضه در زنان بیشتر دیده میشود.
- افزایش ریزش مو: در مراحل اولیه استفاده از ماینوکسیدیل، برخی از افراد ممکن است به طور موقت شاهد افزایش ریزش مو باشند که اغلب متعاقبا با رشد مجدد موهای جدید و سالم‌تر همراه است.
- واکنش‌های آلرژیک: به ندرت، برخی از افراد ممکن است واکنش‌های آلرژیک به ماینوکسیدیل را تجربه کنند که می‌تواند شامل بثورات پوستی، کهیر، تورم یا مشکل در تنفس باشد.
از جمله عوارض فیناستراید عبارتند از:
- عوارض جانبی جنسی: شایع‌ترین عوارض جانبی گزارش شده فیناستراید مربوط به عملکرد جنسی است. این عوارض ممکن است شامل کاهش میل جنسی، اختلال نعوظ یا تغییر در انزال باشد. این عوارض جانبی عموماً نادر هستند، اما در برخی موارد حتی پس از قطع دارو نیز ممکن است باقی بمانند.
- بزرگ شدن و حساس شدن سینه: در درصد کمی از موارد، فیناستراید می‌تواند باعث بزرگ شدن سینه (ژنیکوماستی) یا حساسیت سینه در مردان شود. در صورت بروز این علائم، بهتر است با یک پزشک مشورت کنید.
- تغییرات خلق‌وخو: برخی افراد در حین مصرف فیناستراید تغییراتی را در خلق و خوی خود از جمله افسردگی یا اضطراب گزارش کرده‌اند. اگر تغییرات خلقی قابل توجهی رخ دهد، مهم است که به دنبال مشاوره پزشکی باشید.
لیزر درمانی سطح پایین یا (LLLT)
این درمان شامل استفاده از نور قرمز برای تحریک فولیکول‌های مو و تقویت رشد مو است. اعتقاد بر این است که این روش باعث افزایش جریان خون در پوست سر و بهبود تولید انرژی در سلول‌های فولیکول مو میشود.
درمان با پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)
درمان با پلاسمای غنی از پلاکت شامل استخراج خون بیمار، پردازش آن برای غلیظ شدن پلاکت‌ها و تزریق آن به پوست سر است. پلاکت‌ها حاوی فاکتورهای رشد هستند که ممکن است رشد مو را تحریک کرده و ضخامت موهای موجود را بهبود بخشد.
کاشت مو
کاشت مو یک روش جراحی است که شامل برداشتن فولیکول‌های مو از ناحیه پرمو (معمولاً پشت یا دو طرف پوست سر) و پیوند آن‌ها به مناطق طاس یا با موهای نازک است. این روش برای آلوپسی آندروژنتیک و موارد خاصی از نازک شدن مو موثر است.
اصلاح سبک زندگی
برخی تغییرات سبک زندگی می‌تواند به بهبود سلامت مو کمک کند. این تغییرات شامل رژیم غذایی متعادل و غنی از مواد مغذی ضروری، ورزش منظم، مدیریت استرس و اجتناب گرمای بیش‌از‌‌حد و استفاده از مواد شیمیایی خبویشن برای مو است.
توجه به این نکته ضروری است که اثربخشی درمان‌ها ممکن است بسته به علت زمینه‌ای نازک شدن مو متفاوت باشد. مشاوره با متخصص پوست و مومی‌تواند به شناسایی علت خاص و تعیین مناسب‌ترین رویکرد درمانی کمک کند.
راهکارهایی طبیعی برای نازک شدن مو
روغن نارگیل
اگر از علائمی مانند خارش پوست سر، دو شاخه شدن سر، یا نازک شدن مو رنج می برید، استفاده از یک قاشق غذاخوری از روغن نارگیل (ماساژ شده روی موهایتان) به عنوان یک درمان موضعی شبانه ممکن است برای ریزش مو معجزه کند. این درمان طبیعی سرشار از ویتامین E، اسیدهای چرب و آنتی اکسیدان است. بنابراین، به منظور تقویت مو، روغن نارگیل به عنوان یک ماسک موی طبیعی عمل می‌کند.
روغن رزماری
روغن رزماری برای تقویت مو محبوبیت زیادی یافته است. یک بار در روز، از روغن رزماری به عنوان یک درمان موضعی استفاده کنید. ۴ تا ۵ قطره از آن را روی پوست سر خود بمالید و روی موهای خود ماساژ دهید. اجازه دهید روغن روی موهایتان بماند و بعد ۱۰ دقیقه آبکشی کنید. همچنین می‌توانید چند قطره روغن رزماری را در هر شامپوی ملایمی مخلوط کنید. روغن رزماری برای تسکین خارش پوست سر شناخته شده است و از طریق مالش روی پوست باعث کاهش تحریک بیشتر میشود.
روغن زیتون
آیا می دانستید که برای تقریبا ۳۰۰۰ سال، روغن زیتون یکی از محبوب‌ترین درمان‌های طبیعی برای ریزش مو بوده است؟ حتی امروزه، روغن زیتون یک عنصر برجسته است که در بسیاری از شامپوها و نرم کننده‌های ملایم وجود دارد. از آنجایی که روغن زیتون سرشار از اسیدهای چرب است و خواص ضد قارچی بالایی دارد، از زمان یونان و روم باستان برای حفظ سلامت موها حیاتی بوده است. اگر از خشکی پوست، دو شاخه شدن سر یا خارش پوست سر رنج می برید، روغن زیتون ممکن است به کاهش این علائم کمک کند و به طور چشمگیری تار موی شما را تقویت کند.
روغن تخم کدو
روغن دانه کدو تنبل علاوه بر کاهش علائم طاسی با الگوی مردانه، مواد مغذی حیاتی را به پوست سر می‌رساند و فولیکول‌های مو را تحریک می‌کند. این امر به کاهش نازکی و ریزش مو کمک می‌کند. دو راه برای مصرف روغن دانه کدو وجود دارد. مصرف خوراکی (به طور کلی، ارزان تر)، یا درمان موضعی (اغلب بسیار گران تر).
روغن آفتابگردان
روغن آفتابگردان مملو از اسید اولئیک است. این ماده یک ضدالتهاب قوی بوده که می‌تواند به جلوگیری از شکستگی مو، کاهش علائم نازک شدن موها و حتی مهار پیشرفت طاسی با الگوی مردانه کمک کند.
جمع‌بندی
نازک شدن مو فرایندی تدریجی بوده که در صورت تداوم، می‌تواند به کم‌پشت شدن توده موهای سر منجر شود. این عارضه می‌تواند هم زنان و هم مردان را درگیر کرده و علل متعددی دارد، که از جمله آن‌ها می‌توانیم به اختلالات هورمونی، کمبودهای تغذیه‌ای و بیماری‌های زمینه‌ای قبلی اشاره کنیم. باید توجه داشت مشخص کردن دقیق علت اصلی نازک شدن مو، امری لازم و اساسی در تعیین درمان مناسب برای آن است. در صورتی که با این مشکل دست‌و‌پنجه نرم می‌کنید، می‌توانید از متخصص پوست و مو، خدمات درمانی موثری دریافت کنید. برای دریافت نوبت ویزیت بهترین متخصصین پوست و مو، کلیک کنید.
منابع:
متخصصان پوست و مو در دکترنکست
