این روزها قند خون و میزان کلسترول برای افراد یک دغدغه روزمره است
ما در صدد این هستیم که میزان قند خون و کلسترول را در بدن خود تنظیم نگه داریم و در صورتی که به بیماری دیابت و یا کلسترول بالای خون دچار هستیم آن را درمان کنیم. این بیمارها به‌علت ماهیت مزمنی که دارند نیازمند پیگیری و مراجعه منظم به پزشک هستند. برای مشورت با پزشک می‌توانید از خدمات نوبت دهی آنلاین دکترنکست استفاده کنید.
حال سوال اینجاست! میزان کلسترول و قند خون چه تاثیراتی روی هم می‌گذارند و آیا میتوان آن‌ها را کنترل کرد؟
این روزها با پیشرفت روزافزون علم و فناوری در این زمینه به نتایج مساعدی رسیده‌ایم. حال سوال این است که:
چگونه قند خون بالا بر میزان کلسترول شما تأثیر می‌گذارد؟
سوال اصلی این است که آیا قند خون روی انسولین تاثیرگذار است یا خیر. پاسخ این است که مقاومت به انسولین عامل اصلی تاثیر قند خون بالا بر میزان کلسترول است. سطح بالای گلوکز (قند) در جریان خون، با انبوهی از عوارض از جمله اختلالات در میزان چربی خون به خصوص کلسترول همراه است.
- عامل پیوند‌دهنده:
مقاومت به انسولین – وقتی است که سلول‌ها دیگر به هورمون انسولین پاسخ مناسب نمی‌دهند. در نتیجه، ممکن است میزان چربی در بدن دچار اختلال شود. این اختلال به صورت کاهش لیپوپروتئین با چگالی بالا ( HDLیا «کلسترول خوب»)، افزایش لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL یا «کلسترول بد») و همچنین افزایش تری گلیسیرید نمایان می‌شود.
این اختلالات در میزان چربی خون، خطر ابتلا به بیماری قلبی و سکته را در افراد افزایش می‌دهد. تا ۷۰ درصد افراد مبتلا به دیابت نوع دو از اختلالات چربی ناشی از دیابت رنج می‌برند با این حساب، مدیریت پیش-دیابت یا دیابت چیزی فراتر از کنترل دقیق قند خون و تلاشی برای محافظت از سلامت قلب و عروق می‌باشد.
فوق تخصصان غدد داخلی و متابولیسم در دکترنکست
مقاومت به انسولین و تغییرات کلسترول
بعد از خوردن یک وعده غذایی، کربوهیدرات‌ها توسط دستگاه گوارش به گلوکز تجزیه می‌شوند. این گلوکز سپس از طریق دیواره روده به جریان خون جذب می‌شود. پس از آن، انسولین (هورمونی که توسط لوزالمعده شما ساخته می‌شود و تنظیم‌کننده اصلی متابولیسم کربوهیدرات است)، گلوکز را به سلول‌های مختلف وارد می‌کند و سلول‌ها از این طریق انرژی لازم برای عملکرد و انجام وظایف خود را دریافت می‌کنند. انسولین همچنین از تجزیه چربی به اسیدهای چرب (لیپولیز) در بدن جلوگیری می‌کند. مقاومت به انسولین زمانی است که سلول‌ها کمتر به این فرآیند پاسخ می‌دهند. در نتیجه، قند خون افزایش می‌یابد، به همین دلیل آن را پیش‌ماده دیابت، پیش-دیابت و دیابت نوع دوم می‌دانند. چربی‌ها نیز به سرعت در بدن تجزیه و اختلالات در میزان کلسترول را باعث می‌شوند. به طور مشخص، مقاومت به انسولین HDL را کاهش می‌دهد و باعث افزایش تری‌گلیسیرید و LDL می‌شود.
افراد مبتلا به دیابت، ذرات LDL کوچک‌تر و چگال‌تری دارند. این موضوع باعث می‌شود که کلسترول بتواند راحت‌تر وارد دیواره رگ‌های خونی شود، تشکیل پلاک دهد و منجر به سطح خونی بالای کلسترول شود. در نتیجه، خطر ابتلا به بیماری قلبی و سکته مغزی افزایش پیدا می‌کند. همچنین تحقیقات نشان داده است که ۸۵ درصد افراد مبتلا به دیابت نوع دو دارای اضافه وزن یا چاقی هستند که این موضوع به نوبه خود خطر افزایش کلسترول خون را به همراه دارد.
سطح پایین HDL، سطح بالای LDL و همچنین سطح بالای تری‌گلیسیرید با تجمع پلاک (رسوبات چربی) در دیواره عروق ارتباط مستقیم دارند. نتیجه این اختلال، نوعی بیماری به نام «تصلب شرایین» است که خطر ابتلا به حمله قلبی و سکته را افزایش می‌دهد.
سندرم متابولیک
سندرم متابولیک، بیماری خاص یا وضعیت به خصوصی نیست، حتی اگر اینطور یه ذهن می‌آید و نام آن نشان‌دهنده یک بیماری است، بلکه مجموعه‌ای از شرایط است که احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ و بیماری‌های قلبی را در فرد افزایش می‌دهد. این پدیده، اغلب با مقاومت به انسولین پیش‌بینی می‌شود و اساساً احتمال به خطر افتادن سلامت قلب ناشی از سطح بالای گلوکز را در شما افزایش می‌دهد.
یک برنامه ملی آموزش کلسترول برای تعریف سندرم متابولیک در نظر گرفته شده است که به این صورت تعریف می‌شود:
کسانی سندرم متابولیک دارند که حداقل ۳ عامل از عوامل زیر را داشته باشند:
- چاقی ناحیه شکم، اندازه دور کمر بیشتر از ۱۰۱.۶ سانتی‌متر در مردان و ۸۸.۹ سانتی‌متر در خانم‌ها تعریف شده است.
- تری گلیسیریدهای بزرگتر یا مساوی با ۱۵۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر (mg/dl) یا مصرف دارو برای تری‌گلیسیرید بالا
- مقادیر HDL کمتر از ۴۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر در آقایان یا کمتر از ۵۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر در بانوان یا مصرف داروهای HDL پایین
- فشار خون بیشتر یا مساوی با ۸۵/۱۳۰ میلی‌متر جیوه یا مصرف دارو برای فشار خون بالا
- سطح قند خون ناشتا بیشتر یا مساوی ۱۰۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر یا مصرف دارو برای قند خون بالا
چگونه قند و کلسترول خود را پایین بیاوریم؟
برای این منظور چندین راهکار مرتبط با اصلاح سبک زندگی وجود دارد:
افزایش فعالیت فیزیکی
ورزش کردن حتی در حد ۱۰ الی ۳۰ دقیقه در روز می‌تواند باعث کاهش LDL و افزایش HDL شود. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت متوسط در هفته یا حدود ۳۰ دقیقه در روز برای ۵ روز در هفته را توصیه می‌کند. در نظر داشته باشید که کاهش تنها ۵ تا ۱۰ درصد از وزن بدن می‌تواند به‌طور قابل توجهی سطح کلسترول را کاهش دهد.
تغییر عادات غذایی
- مصرف غذاهای حاوی مقادیر بالای چربی اشباع‌شده را کاهش دهید. از جمله این غذاها میتوان به پنیر، گوشت‌های چرب، زرده تخم‌مرغ و لبنیات پرچرب اشاره کرد.
- چربی‌های سالم را در رژیم خود بگنجانید. برای مثال آجیل، ماهی، روغن زیتون، مقادیر زیاد میوه‌های تازه، سبزیجات و حبوبات را در رژیم غذایی خود داشته باشید.
- یکی دیگر از مواد مغذی کاهنده کلسترول لیکوپن است که در گوجه فرنگی یافت می‌شود. خوردن یک رژیم غذایی غنی از میوه‌ها و سبزیجات نیز مدیریت دیابت را بسیار آسان‌تر می‌کند و قند خون را کاهش می‌دهد.
ترک سیگار
ترک سیگار باعث کاهش سطح کلسترول می‌شود. سیگار یک عامل خطر اصلی برای کلسترول بالاست و همچنین مدیریت دیابت را بسیار دشوارتر می‌کند.
