سیروز کبدی (cirrhosis) یک بیماری جدی است که در آن، بافت اسکار به‌تدریج جایگزین بافت سالم کبد میشود. این بیماری، ممکن است به دلیل عفونت، اعتیاد به مصرف الکل، هپاتیت و بیماری کبد چرب اتفاق بیفتد. البته از آنجایی که در مراحل اولیه، علائمی ندارد، ممکن است پیشرفت کند و باعث تهدید سلامت و زندگی بیمار شود.
آسیب کبدی ناشی از سیروز، به‌طور کلی قابل جبران نیست؛ اما اگر زود تشخیص داده و علت اصلی آن مشخص شود، می‌توان از آسیب بیشتر جلوگیری کرد. از همین رو، داشتن اطلاعات و آگاهی از این بیماری، می‌تواند در تشخیص به‌موقع و درمان به کمک فوق تخصص گوارش بسیار موثر باشد. ما در این مقاله، قصد داریم اطلاعات لازم در رابطه با سیروز کبدی، شامل علائم و درمان آن را در اختیارتان بگذاریم.
سیروز کبدی چیست؟
سیروز یک بیماری کبدی است که در آن، بافت اسکار جایگزین بافت سالم کبد میشود. با توجه به اینکه این بیماری در مراحل پایانی اتفاق می‌افتد، کبد برای همیشه دچار آسیب میشود. در عکس سیروز کبدی، می‌توانید شکل این بافت را مشاهده کنید. متاسفانه بافت اسکار از انجام عملکرد کبد به‌صورت صحیح جلوگیری میکند. مواردی مانند مصرف طولا‌نی‌مدت الکل، عفونت و کبد چرب به سلول‌های سالم کبد آسیب می‌رسانند. به‌دنبال آن، ترمیم سلولی و در نهایت ایجاد اسکار بر بافت کبد (در نتیجه فرایند ترمیم)، اتفاق می‌افتد.
بافت اسکار باعث کاهش جریان خون به کبد میشود و توانایی کبد را برای پردازش مواد مغذی، سموم طبیعی بدن و هورمون‌ها دچار اختلال میکند. همچنین تولید پروتئین‌ها و سایر مواد ساخته‌شده توسط کبد کاهش می‌یابد. در نهایت، سیروز باعث میشود که کبد فرد به‌درستی کار نکند. این بیماری در مراحل پایانی، می‌تواند تهدیدی برای زندگی فرد به شمار رود. در واقع در مراحل پایانی، سیروز کبدی و مرگ بسیار به هم نزدیک می‌شوند.
علائم سیروز کبدی چیست؟
علائم سیروز کبدی کاملا وابسته به مرحله بیماری شماست. در مراحل اولیه، ممکن است هیچ علامتی نداشته باشید و همین باعث خطرناک‌بودن این بیماری شده است. از آنجایی که برخی علائم اولیه این بیماری عمومی هستند، ممکن است به‌راحتی با علائم سایر بیماری‌ها اشتباه گرفته شوند. علائم اولیه سیروز کبدی عبارتند از:
- از‌دست‌دادن اشتها؛
- احساس ضعف یا خستگی؛
- حالت تهوع؛
- تب؛
- کاهش وزن غیر منتظره.
دقت کنید که موارد بالا، ممکن است علائم کبد چرب هم باشند. با توجه به اینکه عدم درمان کبد چرب، می‌تواند منجر به سیروز شود، پس بهتر است در صورت بروز این علائم، برای اطمینان حتما با پزشک مشورت کنید. با بدتر‌شدن عملکرد کبد، سایر علایم سیروز کبدی که شناخته‌شده‌تر هستند، ممکن است ظاهر شوند که عبارتند از:
- کبودی و خون‌ریزی آسان؛
- سفیدی چشم‌ها یا رنگ زرد در پوست (یرقان)؛
- خارش پوست؛
- تورم در پاها و مچ پا؛
- تجمع مایع در شکم (آسیت)؛
- بروز رنگ مایل به قهوه‌ای یا نارنجی در ادرار شما؛
- رنگ روشن مدفوع؛
- سردرگمی، تغییرات شخصیتی، مشکل در تفکر و از‌دست‌دادن حافظه؛
- وجود خون در مدفوع؛
- قرمزی در کف دست؛
- رگ‌های خونی کوچک عنکبوت‌مانند روی پوست بالاتر از سطح کمر؛
- در مردان: از‌دست‌دادن میل جنسی، کوچک‌شدن بیضه‌ها و بزرگ‌شدن سینه‌ها؛
- در زنان: یائسگی زودرس.
فوق تخصصان گوارش و کبد در دکترنکست
درمان سیروز کبدی
متاسفانه درمان قطعی سیروز کبدی تا بدین لحظه امکان ندارد. آسیبی که قبلا به کبد شما وارد شده است، دائمی‌ست. با‌این‌حال، بسته به علت زمینه‌ای سیروز، ممکن است اقداماتی وجود داشته باشند که می‌توانید برای جلوگیری از بدتر‌شدن سیروز، با مشورت پزشک، آن‌ها را انجام دهید. برخی از این اقدامات عبارتند از:
- نوشیدن الکل را متوقف کنید.
- در صورت داشتن هپاتیت یا کبد چرب، فورا به کمک پزشک آن‌ها را درمان کنید. سرباز‌زدن از درمان کبد چرب و هپاتیت، می‌تواند در نهایت منجر به بروز سیروز شود.
- از یک رژیم غذایی سالم، کم‌چرب و متعادل استفاده کنید و جلوی اضافه‌وزن خود را بگیرید.
- خرما بخورید. خرما و سیروز کبدی با هم مرتبط هستند. به این صورت که مصرف خرما می‌تواند در سم‌زدایی طبیعی بدن کمک‌کننده باشد. از آنجایی که کبد آسیب‌دیده، سم‌زدایی را دچار اختلال میکند، مصرف خرما می‌تواند جلوی این اختلال را بگیرد. در نتیجه ممکن است احتمال ابتلا به سیروز کاهش یابد.
- از مصرف داروهایی که به کبد فشار و آسیب وارد می‌کنند، خودداری کنید. یکی از این داروها استامینوفن است. مصرف بیش‌ازحد این قرص، می‌تواند به کبد آسیب وارد کند. پس برای جلوگیری از بروز عوارض قرص استامینوفن بر کبد، هرگز بدون نظر پزشک و بیش از حد معمول آن را مصرف نکنید.
- پزشک ممکن است یک سری داروها یا آمپول درمان سیروز کبدی را برای‌تان تجویز کند. گاهی از سایر روش‌ها که به‌عنوان تازه ترین درمان سیروز کبدی شناخته شده‌اند، استفاده میکند. اما اگر کبد شما به‌شدت آسیب دیده باشد و هیچ‌کدام از موارد گفته‌شده کارساز نباشند، در نهایت از تنها گزینه درمانی یعنی پیوند کبد استفاده میشود.
جمع بندی
کبد شما در بسیاری از عملکردها و فرایندهایی که باعث زنده‌ماندن شما می‌شوند، نقش حیاتی ایفا میکند. متاسفانه سیروز می‌تواند عملکرد این عضو حیاتی را به خطر بیندازد. درست است که سیروز درمان قطعی ندارد؛ اما بسته به علت زمینه‌ای، می‌توان این بیماری را کنترل یا از تشدید آن جلوگیری کرد و عمر بیماران سیروز کبدی را افزایش داد. مسلما داشتن آگاهی درباره این بیماری، می‌تواند در این زمینه نقش مهمی داشته باشد.
ما سعی کردیم در این مطلب، موارد ضروری در رابطه با سیروز را در اختیارتان بگذاریم. اگر سوالی در رابطه با سیروز دارید، می‌توانید از راهنمایی و تجربه پزشکان دکترنکست بهره ببرید.
منابع:
