گلوکوکورتیکوئیدها به‌طور گسترده‌ای در پزشکی استفاده می‌شوند. از طرفی پوکی‌استخوان ناشی از مصرف گلوکوکورتیکوئید، یکی از شایع‌ترین و جدی‌ترین عوارض جانبی گلوکورتیکوئیدها است. استفاده از گلوکوکورتیکوئید منجربه از دست دادن سریع و زود هنگام استخوان (عمدتا در ستون فقرات) می‌شود. همچنین خطر شکستگی را قبل از کاهش قابل توجه تراکم معدنی استخوان (BMD) افزایش می‌دهد. در بیشتر مواقع تا زمان بروز شکستگی هیچ علامتی مبنی‌بر بروز پوکی استخوان وجود ندارد. خطر شکستگی بعد از دوز اول گلوکوکورتیکوئید افزایش می‌یابد اما سه الی شش ماه پس از مصرف خوراکی گلوکوکورتیکوئید، این افزایش قابل توجه است. خطر بروز شکستگی به میزان دوز و مدت زمان درمان بستگی دارد. هرچه میزان دوز روزانه یا دوز تجمعی و مدت مصرف طولانی‌تر باشد، خطر بروز پوکی استخوان افزایش می‌یابد. افرادی که دوز بالای دارو (روزانه بیش‌از 15میلی‌گرم پردنیزون و یا دوز تجمعی بیش از یک گرم) را دریافت می‌کنند. درمقابل افرادی که دوز کمی دریافت می‌کنند، در خطر بیشتری برای شکستگی استخوان هستند. با قطع مصرف گلوکوکورتیکوئید شانس بروز شکستگی کاهش می‌یابد . پس از یک سال، بیشتر خطرات از بین می‌روند.
همه‌ی پزشکانی که برای بیمار درمان گلوکوکورتیکوئید تجویز می‌کنند باید با مبانی پیشگیری از پوکی استخوان ناشی از گلوکوکورتیکوئید آشنا باشند. برای مثال:
- مدت زمان و دوز مورد نیاز درمان با گلوکوکورتیکوئید را پیش‌بینی کنید. همچنین ریسک فاکتورهای مخصوص بیمار خود را بشناسید. از ریسک فاکتورهای مخصوص بیمار می‌توان به سابقه قبلی شکستگی استخوان، وزن پایین بدن، سیگار کشیدن، مصرف بیش از اندازه الکل، سابقه خانوادگی شکستگی استخوان لگن و آرتریت روماتوئید اشاره کرد.
- با بیمار خود در مورد تغییر روش زندگی برای کاهش خطر بروز شکستگی استخوان صحبت کنید. اصلاح روش زندگی شامل مواردی مثل داشتن وزن مناسب، ترک سیگار، ورزش منظم (سه روز در هفته و هربار به مدت سی دقیقه) و محدود کردن مصرف الکل می‌شود.
- در صورت نبود منع مصرف، ویتامین دی و کلسیم را با دوز مناسب برای بیمار تجویز کنید. درصورت نبود منع مصرف، برای تمام بیمارانی که برای بیش از سه ماه گلوکوکورتیکوئید با هر دوزی مصرف می‌کنند، باید مصرف ویتامین دی و کلسیم اصلاح شود.
- داروهایی برای پیشگیری از شکستگی استخوان تجویز کنید و یا بیمار را به متخصص اختلالات متابولیک استخوان ارجاع دهید.
Pubmed-Corticosteroid use in chronic dermatologic disorders and osteoporosis
ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
