زمانی که نتیجه یک تست آزمایشگاهی را دریافت می‌کنید، ممکن است در مورد نتایج آن نگران باشید. در بیشتر موارد، آزمایشات پزشکی مفید هستند اما اکثر تست‌ها دقت صددرصدی ندارند. اگر علاقه دارید در مورد دقت تست‌های آزمایشگاهی بدانید ادامه مقاله را مطالعه کنید.
برای تشخیص یک بیماری نگاه کردن به نتیجه یک تست آزمایشگاهی کافی نیست و باید دید کلی‌تر و عالمانه‌تری داشت. تست‌های تشخیصی شامل آزمایش خون، ادرار، تست‌های تصویربرداری و تست‌های خاص مثل نوار مغز (EEG) و نوار قلب (EKG) هستند.
هر آزمایشی دقت متفاوتی دارد و پزشک شما می‌تواند در مورد قابل اعتماد بودن نتایج آزمایشات، شما را راهنمایی کند. برای مشورت و مراجعه به پزشک در این مورد می‌توانید از خدمات نوبت دهی آنلاین دکترنکست استفاده کنید.
با نرخ مصوب ، ایاب و ذهاب رایگان و در محل مورد نظر شما بادکترنکست
انواع خطاها در تست‌های آزمایشگاهی
دلایل و انواع متعددی از خطاها وجود دارد که می‌تواند دقت تست‌های آزمایشگاهی را تحت تاثیر قرار دهد. دقت یک تست به تعدادی از عوامل از جمله محدوده مقادیر طبیعی، میزان نتایج کاذب و رعایت پروتکل‌های خاص (مثل ناشتا بدون قبل از آزمایش) بستگی دارد.
آزمایشاتی که سال‌هاست انجام می‌شود، دقت شناخته‌شده‌تری دارند. در حالی که در تست‌های جدیدتر میزان دقت به درستی بررسی نشده است.
خطاهای لجیستیک
خطاهای لجیستیک مثل اشتباهات در کاغذبازی یا تحویل اشتباه نتیجه آزمایش می‌تواند رخ دهد. برای مثال اگر با هدف عکس‌برداری از قفسه‌سینه به آزمایشگاه فرستاده شوید اما عکس‌برداری از شکم انجام شود، نتایج درستی به پزشک تحویل داده نمی‌شود.
اشتباهات مربوط به روال کاری
خطاهای مربوط به روال کار مثل مدیریت ناصحیح نمونه‌ها و یا بی‌دقتی در کالیبراسیون تجهیزات می‌تواند رخ دهد. چنین خطاهایی ممکن است بر روی نتایج آزمایش تاثیر بگذارد و آن را غیرقابل اعتماد کند.
شرایط آزمایش‌دهنده
ممکن است شما شرایطی داشته باشید که نتایج تست شما را تحت تاثیر قرار دهد. به عنوان مثال اگر به طور موقت داروهای کورتونی مصرف کنید، فشار و قند خون شما به احتمال زیاد افزایش پیدا میکند. اگرچه این نتایج ممکن است در لحظه آزمایش دادن شما دقیق باشند اما منعکس‌کننده فشار و قند خون شما نخواهند بود. این نتایج نباید پایه و اساس تصمیمات درمانی بلندمدت شما باشند.
اطلاعات محدود
نتایج آزمایشگاهی اطلاعات محدودی فراهم می‌کنند. برای مثال اسکن اشعه ایکس ممکن است یک توده را در ریه نشان دهد. اما برای تعیین سرطان، تومور خوش‌خیم و یا عفونی بودن این توده شاید لازم به نمونه‌گیری (بیوپسی) باشد. همچنین اشعه ایکس ممکن است 20% موارد سرطان را که حتی فرد علائم دارد، نشان ندهد.
منفی کاذب
منفی کاذب زمانی است که نتیجه آزمایش نشان می‌دهد شما مشکل پزشکی ندارید، اما در واقعیت دارید. برای مثال سطح بالای آنتی‌بادی‌های تیروئید می‌تواند نشان‌دهنده سرطان باشد اما بسیاری از مواقع سرطان وجود دارد ولی سطح این آنتی‌بادی‌ها طبیعی است. در چنین شرایطی آزمایش نشان می‌دهد شما مشکلی ندارید اما این یک نتیجه «منفی کاذب» است.
مثبت کاذب
مثبت کاذب زمانی است که نتیجه آزمایش نشان می‌دهد شما مشکل پزشکی دارید، اما در واقعیت ندارید. برای مثال فشار خون شما اگر مضطرب باشید ممکن است در مطب پزشک افزایش پیدا کند. این وضعیت که به فشار خون روپوش سفید معروف است، نوعی نتیجه مثبت کاذب محسوب می‌شود.
خیلی سریع و راحت در محل مورد نظر شما بادکترنکست
سوالاتی که باید در مورد نتایج تست‌های آزمایشگاهی خود بپرسید
گاهی اوقات لازم است که چندین آزمایش مختلف بدهید و یا ممکن است همان آزمایش را تکرار کنید تا نتایج آن تایید شود. پزشکان در مورد قابل اعتماد بودن و دقت بیشتر تست‌های آزمایشگاهی آگاهی دارند. ولی اگر شما یک آزمایش نادری مثل تست ژنتیکی داشته باشید، ممکن است اینگونه نباشد.
برخی از سوالاتی که می‌توانید از پزشک خود در مورد نتایج آزمایشگاهی بپرسید:
- آیا این نتایج با علائم و دیگر نتایج آزمایشگاهی من همخوانی دارد؟
- این تست چقدر قابل اعتماد است؟
- آیا لازم است این آزمایش را تکرار کنم؟ هر چند وقت یکبار؟
- آیا تست‌های دیگری وجود دارد که بتواند مشکل من را نشان دهد؟
سخن پایانی
به یاد داشته باشید که وقتی یک تست آزمایشگاهی را بدون درخواست پزشک انجام می‌دهید حتما باید دقت و اعتبار نتیجه تست را خودتان ارزیابی کنید. تشخیص یک بیماری صرفاً با نگاه کردن به نتیجه یک آزمایش امکان‌پذیر نیست و باید ارزیابی‌های بیشتری صورت بگیرد.
یکی از مهم‌ترین کارهایی که می‌توانید انجام دهید این است که یک نسخه از نتایج آزمایشگاهی خود را نگهداری کنید تا در آینده بتوانید آن را با نتایج بعدی مقایسه کنید.
