داروها چه نقشی در بروز پوکی استخوان دارند؟

پوکی استخوان چیست؟

پوکی استخوان یک بیماری اسکلتی سیستمیک است که با کاهش تراکم معدنی استخوان (BMD)، تحلیل بافت استخوانی و متعاقب آن افزایش شکنندگی استخوان همراهی دارد. شکنندگی استخوان (عارضه اصلی پوکی استخوان) تأثیر عمده‌ای بر سلامت و کیفیت زندگی دارد و بار اقتصادی قابل توجهی را ایجاد می‌کند.

علل ایجاد پوکی استخوان و افزایش خطر شکستگی

شرایط یا عواملی که منجر به پوکی استخوان و یا افزایش خطر شکستگی می‌شوند عبارتند از:

• سن
• جنس
• نژاد
• سیگار
• الکل
• وزن بدن
• تغذیه نامناسب یا هر دلیلی که باعث سوء جذب شود
• کمبود کلسیم و ویتامین D
• بیماری‌های روماتیسمی و التهابی مزمن
• اختلالات غدد درون ریز
• اختلالات مغز استخوان
• بی حرکتی
• سابقه شکستگی
• خطر سقوط

علاوه بر این، چندین دارو در ایجاد پوکی استخوان و یا افزایش خطر شکستگی موثر شناخته شده‌اند:

•  گلوکوکورتیکوئیدهای سیستمیک، استنشاقی و موضعی
• برخی از داروهای هورمونی (آنالوگ‌های هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH)
•  مهارکننده‌های آروماتاز ​​(AIs)
•  بلوک کننده‌های گیرنده آندروژن و هورمون‌های تیروئید
•  مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPI)
•  تیازولیدین‌دیون‌ها
• آنتاگونیست‌های ویتامین K (VKAs)
• دیورتیک‌ها
•  مهارکننده‌های پروتئاز
• مهارکننده‌های نوکلئوزید و نوکلئوتید ترانس کریپتاز معکوس
•  مواد افیونی
• داروهای ضد صرع
• بنزودیازپین‌ها
• داروهای ضد افسردگی

اهمیت بررسی داروها در کاهش تراکم استخوان

اگرچه مطالعات فاز III ابزارهای بسیار قوی برای ارزیابی اثربخشی دارو هستند، اما به دلیل حجم نمونه کوچک و دوره‌های کوتاه پیگیری، کمتر قادر به ارزیابی واکنش‌های نامطلوب دارویی هستند. از این رو، مطالعات فارماکوپیدمیولوژیک پس از بازاریابی برای تشخیص واکنش‌های نامطلوب دارویی نادر یا طولانی مدت، مانند پوکی استخوان در مصرف‌کنندگان بلند مدت PPI یا VKAs مهم هستند. مطالعات فارمکووژیلانس و فارماکوپیدمیولوژیک طیف وسیعی از طبقات دارویی مرتبط با خطر کاهش تراکم استخوان را شناسایی کرده‌اند. ایمنی داروهایی که اخیراً به بازار عرضه شده‌اند باید به طور مرتب ارزیابی شود.

در این مطالعه یک پایگاه داده جهانی مراقبت دارویی تجزیه و تحلیل شده است تا:

1. یک نمای کلی از داروهایی که قبلاً برای ایجاد پوکی استخوان و یا افزایش خطر شکستگی شناخته شده‌اند ارائه شود.
2. سیگنال‌های جدید عدم تناسب برای پوکی استخوان شناسایی شود و مکانیسم‌های بالقوه زیربنای شکنندگی استخوان مورد بحث قرار گیرد.

ما تا ۱۲ آوریل ۲۰۲۰ تجزیه و تحلیل عدم تناسب پایگاه داده دارویی VigiBase® سازمان جهانی بهداشت را انجام دادیم. فراوانی گزارش‌های پوکی استخوان برای همه کلاس‌های دارویی شناسایی‌شده با سایر داروها مقایسه و به‌ صورت نسبت شانس گزارش شد. ما فهرست جامعی از داروهایی را که بالقوه با کاهش تراکم استخوان مرتبط هستند ایجاد کردیم. همچنین داروهایی را که مکانیسم‌های منجر به شکنندگی استخوان دارند را برجسته کردیم. نتایج ما ممکن است راه را برای بررسی بیشتر این مکانیسم‌ها هموار کند.

Science Direct – Associations between osteoporosis and drug exposure: A post-marketing study of the World Health Organization pharmacovigilance database (VigiBase®)

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

اینستاگرام  تلگرام  لینکدین  آپارات  توییتر  فیسبوک  یوتیوب