آموزش بیمار روندی است که رفتار بیمار را تحت تاثیر قرار داده و تغییرات لازم در دانش، گرایش‌ها و مهارت‌های او برای بهبود سلامت ایجاد میکند. ریشه یونانی کلمه doctor (docere) به معنی آموزش دادن بوده و بنابراین نقش پزشک در آموزش بیمار بسیار حیاتی و مهم می‌باشد. پزشکان با دادن آموزش‌های لازم به بیماران خود می‌توانند به بهبود سلامت آن‌ها کمک کرده و با ایجاد روابط قابل اعتماد و طولانی مدت، رفتار بهداشتی بیماران را تغییر دهند.
چه موانعی برای آموزش بیمار وجود دارد؟
- شرایط فیزیکی بیمار
- وضع مالی
- عدم حمایت سازمان‌ها
- عدم داشتن مهارت‌های ارتباطی
- تفاوت زبان‌ها، فرهنگ‌ها و اصول اخلاقی
- عدم انگیزه بیمار یا پزشک برای برقراری ارتباط موثر
- عوامل محیطی
- تجربه ناخوشایند گذشته بیمار
یک پزشک برای آموزش بیمار باید به موارد زیر دقت داشته باشد:
قدم اول در آموزش بیمار، بررسی میزان اطلاعات فعلی او درباره شرایط خود بوده و اینکه می‌خواهد چه چیزهای بیشتری بداند. برخی بیماران به زمان بیشتری برای تحلیل اطلاعات نیاز داشته و یا لازم است تغییرات کوتاه مدت و بلند مدت در سبک زندگی خود ایجاد کنند. بنابراین آموزش شما باید کاملا متناسب با شرایط و بیماری فرد باشد.
- برنامه آموزش بیمار را به همراه خود او تنظیم کنید
- از منابعی برای آموزش بیمار استفاده کنید که مناسب شرایط بیمار باشد
- سعی کنید تمرکز خود را بر مواردی بگذارید که بیمار شما نیاز دارد بداند، نه صرفا مواردی که دانستن آن‌ها برای او خوشایند است.
- به نگرانی‌های بیمار توجه نشان دهید. شاید لازم باشد قبل از شروع آموزش، ابتدا ترس‌های بیمار را برطرف کنید.
- به خط قرمز‌های بیمار احترام بگذارید. به بیمار خود میزان اطلاعاتی را بدهید که توانایی هضم آن را در لحظه داشته باشد. توجه کافی به فرهنگ، آداب و رسوم و حتی مذهب بیمار خود داشته باشید و سعی کنید حتی‌الامکان از حد و حدودی که او برای خود تعریف کرده است، فراتر نروید.
آموزش برای بیمار باید شامل چه مواردی باشد؟
به طور کلی آموزش شما برای بیمار باید پاسخ سوالات زیر را پوشش دهد:
- بیمار شما به چه چیزی نیاز دارد و چرا؟
- بیمار شما چه زمانی می‌تواند انتظار نتیجه مطلوب داشته باشد؟
- چه عوامل خطری ممکن است برای بیمار وجود داشته باشد؟
- اگر مشکلی پیش آید، بیمار باید چه کار کند؟
- در صورت داشتن سوال یا نگرانی، بیمار باید با چه کسی تماس بگیرد؟
چه منابعی برای آموزش بیمار وجود دارد؟
راه‌های زیادی برای انتقال اطلاعات وجود دارد. در اینجا به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- اطلاعات بر روی کاغذ یا بروشور
- فایل صوتی
- ویدیوهای آموزشی
- پاورپوینت
- پوستر، نمودار و جدول
- کلاس‌های گروهی
همیشه به یاد داشته باشید که افراد به انواع روش‌های آموزش، پاسخ‌های متفاوتی می‌دهند. بنابراین استفاده از ترکیبی از این روش‌ها می‌تواند اثربخشی بیشتری داشته باشد. در ارائه آموزش‌ها از ترساندن بیمار پرهیز کنید. سعی کنید بیشتر بر روی علت درمان‌ها و طریقه اثری که می‌گذارند تمرکز کنید. بیمار اگر به طور کلی بداند که قرص لوزارتان در بدن او چه کار میکند، با احتمال بیشتری داروی خود را مورد استفاده قرار می‌دهد. گاهی نمی‌توان منابع متناسب با درمان مورد نظر را تهیه کرد و یا درمان به قدری جدید است که اطلاعات آماده برای آن در دسترس نیست. در این موارد لازم است نقش پزشک در آموزش بیمار از طریق تولید محتوا برای بیمار ایفا شود.
ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
