بیماری گریوز چشمی چیست؟ چه علامتی ایجاد می‌کند و چه ارتباطی با غده تیروئید دارد؟ علت بیماری گریوز و ظهور نشانه‌های آن چیست؟ آیا درمان قطعی بیماری گریوز ممکن است؟ عکس بیماری گریوز چشمی چگونه است؟ درمان خانگی بیماری گریوز چیست؟ درمان بیماری گریوز در طب سنتی و درمان گیاهی گریوز ممکن است؟ بیماری گریوز یک بیماری خودایمنی است که غده تیروئید را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این بیماری، غده تیروئید بیش از حد هورمون تیروئید تولید می‌کند، وضعیتی که به عنوان پرکاری تیروئید شناخته می‌شود. هورمونهای تیروئید دمای بدن، ضربان قلب و متابولیسم را تنظیم می‌کنند. تیروئید پرکار باعث مشکلاتی در اندام‌هایی مانند قلب و همچنین استخوان‌ها و ماهیچه‌ها می‌شود. بیماری گریوز که در اصل با عنوان علمی بیماری گواتر اگزوفتالمیک شناخته می‌شود، نام خود را مدیون پزشک ایرلندی، رابرت جیمز گریوز، است که این بیماری را در سال ۱۸۳۵ کشف و توصیف کرد. در ادامه به تشریح این بیماری و نکات پیرامون آن می‌پردازیم.
بیماری گریوز چیست؟
بیماری گریوز یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به دلایل ناشناخته به بافت‌های سالم غده تیروئید حمله می‌کند. این امر شایعترین علت بیماری پرکاری تیروئید است. تیروئید یک غده درون ریز پروانه‌ای شکل کوچک است که در جلوی گردن در زیر پوست قرار دارد. وظیفه اصلی تیروئید تنظیم سرعت متابولیسم (سطح متابولیسم) است. متابولیسم فرآیندی است که طی آن، بدن مواد غذایی مصرفی را با ترشح هورمونهای خاصی به انرژی تبدیل می‌کند. شیوع این بیماری در زنان بیشتر از مردان بوده و معمولا در افراد بین ۳۰ تا ۵۰ سال رخ می‌دهد. با این حال می‌تواند کودکان و افراد مسن را نیز تحت تاثیر قرار دهد. داشتن سابقه خانوادگی بیماری تیروئید و مصرف سیگار با افزایش خطر ابتلا همراه است. همچنین در صورت ابتلا به بیماری خودایمنی دیگری مانند موارد زیر، خطر ابتلا افزایش می‌یابد:
- روماتیسم مفصلی
- لوپوس
- دیابت نوع ۱
- بیماری سلیاک
- ویتیلیگو
اگرچه بیماری گریوز شایعترین علت پرکاری تیروئید بوده و ۶۰ تا ۸۰ درصد موارد پرکاری تیروئید را تشکیل می‌دهد، یک وضعیت نسبتاً نادر است. تقریباً ۱.۲٪ از مردم در ایالات‌متحده پرکاری تیروئید دارند.
علائم بیماری گریوز و تاثیرات آن در بدن
هورمون تیروئید بر چندین قسمت از بدن تاثیر می‌گذارد، از جمله:
- قلب
- ماهیچه‌های ارادی
- چشم‌ها
- پوست
- استخوان
- کبد
به عنوان مثال، هورمون تیروئید اضافی می‌تواند باعث تسریع ضربان قلب شده و به بیماری‌های قلبی جدی‌تر و پوکی استخوان منجر شود. از آنجایی که بیماری گریوز چندین جنبه از سلامتی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، مهم است که برای آن به دنبال درمان تخصصی پزشکی باشید. بنابراین درمان بیماری گریوز، صرفا به روش سنتی و خانگی و بدون مشورت با پزشک متخصص، حتی در موارد گریوز خفیف، توصیه نمی‌شود.
علائم بیماری گریوز
شروع علائم بیماری معمولاً تدریجی است و اغلب چند هفته یا چند ماه طول می‌کشد تا ایجاد شود. بیماری گریوز باعث پرکاری تیروئید شده و به عملکردهای خاص بدن سرعت می‌بخشد. پرکاری تیروئید علائم زیادی دارد. ممکن است برخی از این علائم را تجربه کنید و برخی دیگر یا بسیاری از آن‌ها را هرگز تجربه نکنید.
علائم پرکاری تیروئید می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- ضربان قلب بالا (تپش قلب)
- احساس لرزش
- عصبی بودن
- کاهش وزن
- افزایش اشتها
- اسهال یا اجابت مزاج مکرر
- پوست نازک، گرم و مرطوب
- عدم تحمل گرما و تعریق زیاد
- اشکال در خوابیدن، مانند بی‌خوابی یا بیدار شدن مکرر
- بزرگ شدن غده تیروئید (بیماری گواتر)
- ریزش مو و تغییر بافت مو (شکننده شدن مو)
- تغییرات در قاعدگی
- ضعف عضلانی
اگر این علائم را تجربه می‌کنید، می‌توانید با دریافت ویزیت فوق تخصص غدد آنلاین، نظر تخصصی پزشک را دریافت کنید.
بیماری گریوز همچنین می‌تواند باعث علائم بیماری چشمی شود، از جمله:
- احساس جسم خارجی در چشم، قرمزی و تحریک چشم
- تورم بافت‌های اطراف چشم (چشم‌های پف کرده)
- چشم‌های برآمده به بیرون
- حساسیت به نور
- احساس فشار یا درد در چشمان
- تاری دید یا دوبینی
به درگیری چشم در بیماری گریوز، افتالموپاتی گریوز یا اوربیتوپاتی و یا بیماری چشمی تیروئید می‌گویند. فقط حدود یک سوم افراد مبتلا به بیماری گریوز درگیری چشمی را تجربه می‌کنند. اگر این علائم را تجربه می‌کنید، مهم است که به چشم پزشک مراجعه کنید. به ندرت، افراد مبتلا به بیماری گریوز دچار ضخیم شدن، برآمدگی و قرمز شدن رنگ پوست در ساق پا می‌شوند که با نام میکسدم پره تیبیال (درموپاتی گریوز) شناخته می‌شود. این وضعیت معمولاً بدون درد و خفیف بوده، اما ممکن است برای برخی افراد دردناک باشد.
دقیقا چه چیزی باعث بیماری گریوز می‌شود؟
محققان نمی‌دانند چه چیزی باعث بیماری‌های خودایمنی مانند گریوز می‌شود. با تحریک سیستم ایمنی آنتی‌بادی به نام ایمونوگلوبولین محرکه تیروئید (TSI) تولید می‌شود. TSI به سلول های تیروئید سالم متصل شده و باعث می‌شود تیروئید هورمونهای تیروئیدی را بیش از حد تولید کند. محرک حمله خودایمنی ممکن است ترکیبی از استعداد ژنتیکی و عوامل محیطی باشد، مانند:
- استرس
- ابتلا به ویروس
- بارداری
تفاوت بیماری هاشیموتو و گریوز چیست؟
بیماری گریوز و بیماری هاشیموتو دو بیماری خودایمنی رایج هستند که غده تیروئید را تحت تاثیر قرار می‌دهند. این دو نتیجه نقص سیستم ایمنی بدن و وجود آنتی‌بادی علیه بافت طبیعی تیروئید خود فرد رخ می‌دهند. هر دو نیز شایعترین علل تیروئیدیت یا التهاب غده تیروئید هستند. علاوه بر این، گریوز شایعترین علت پرکاری تیروئید در اکثر کشورها بوده، در حالی که بیماری هاشیموتو شایعترین علت کم‌کاری تیروئید می‌باشد.
بیماری گریوز در مقابل بیماری پلامر
بیماری پلامر که به نام گواتر مولتی ندولر سمی (MNG) نیز شناخته می‌شود، نوعی گواتر چند گرهی فعال هورمونی بوده که با پرکاری تیروئید همراه. بیماری پلامر اولین بار توسط هنری پلامر، پزشک آمریکایی، در سال ۱۹۱۳ معرفی شد. افزایش جریان خون در کل تیروئید در سونوگرافی در بیماران مبتلا به پرکاری تیروئید حاکی از وجود بیماری گریوز است، در حالی که گره‌هایی که افزایش جریان خون تیروئید را در بیماران دچار پرکاری تیروئید نشان می‌دهند، مطرح‌کننده بیماری پلامر هستند.
بیماری گریوز چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک شما در مورد علائم و سابقه پزشکی شما از جمله سابقه خانوادگی بیماری تیروئید می‌پرسد و یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. همچنین ممکن است آزمایش‌های زیر را برای تایید تشخیص بیماری گریوز درخواست کند:
آزمایش خون عملکرد تیروئید: این آزمایش‌های خون سطح هورمون تیروئید در خون و مقدار هورمون محرک تیروئید (TSI) را بررسی می‌کند. سطح TSH پایین نشان می‌دهد که غده تیروئید هورمون زیادی تولید می‌کند. تولید بیش از حد باعث می‌شود غده هیپوفیز TSH کمتری بسازد.
آزمایش خون آنتی‌بادی تیروئید: این آزمایشات به شناسایی انواع مختلف شرایط خودایمنی تیروئید کمک می‌کند. دو نوع آنتی‌بادی مرتبط با بیماری گریوز عبارتند از TSI (آنتی بادی های تحریک کننده تیروئید) و TBII (ایمونوگلوبولین‌های مهار کننده اتصال تیروتروپین).
جذب و اسکن تیروئید: در این آزمایش فرد مقدار کمی ید رادیواکتیو را به صورت خوراکی مصرف می‌کند. این آزمایش با این هدف انجام می‌شود که پزشک ببیند تیروئید چه مقدار از ید رادیواکتیو را جذب می‌کند. سطوح بالای جذب ید می‌تواند نشانه ای از بیماری گریوز باشد.
اندازه گیری جریان خون داپلر (سونوگرافی داپلر): این آزمایش از امواج صوتی برای تشخیص افزایش جریان خون در تیروئید به دنبال بیماری گریوز استفاده می‌کند. اگر جذب ید رادیواکتیو گزینه خوبی برای فرد نباشد، مانند زنان دوران بارداری یا شیردهی، ممکن است پزشک این آزمایش را تجویز کند.
فوق تخصصان غدد داخلی و متابولیسم در دکترنکست
بیماری گریوز چگونه درمان می‌شود؟
بیماری گریوز یک بیماری مادام‌العمر و مزمن است. این به این معنی است که درمان دارویی قطعی برای آن وجود ندارد. با این حال، درمانهای موجود میتوانند سطح هورمون تیروئید را کنترل کنند. برداشتن تیروئید به روش جراحی و نیز درمان با ید رادیواکتیو میتوانند درمان قطعی به شمار آیند. درمانهای بیماری گریوز عبارتند از:
بلوک‌کننده‌های گیرنده بتا یا بتا بلوکرها
بتا بلوکرها مانند پروپرانولول و متوپرولول اغلب اولین خط درمان بیماری گریوز هستند. این داروها ضربان قلب را تنظیم می‌کنند و تا زمانی که سایر درمانهای پرکاری تیروئید موثر واقع شوند، از قلب محافظت می‌کنند. این داروها تولید هورمون تیروئید را متوقف نمی‌کنند.
داروهای ضد تیروئید
داروهای ضد تیروئید، مانند متی مازول و پروپیل تیوراسیل، تولید هورمون تیروئید را در تیروئید مسدود می‌کنند. در درصد کمی از افراد، این داروها باعث بثورات پوستی و کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون می‌شوند که ممکن است خطر عفونت را افزایش دهد. به ندرت بیماری کبد ایجاد می‌شود.
درمان با ید رادیواکتیو
این درمان شامل مصرف یک دوز ید رادیواکتیو به صورت قرص یا مایع است. در طی دو تا سه ماه، تشعشع به آرامی سلول‌های غده تیروئید را از بین می برد. (بقیه بدن شما در معرض تشعشع نیست.) با کوچک شدن غده تیروئید، سطح هورمون ها به حالت عادی باز می گردد. افرادی که باردار یا شیرده هستند نباید این درمان را دریافت کنند. اگر این درمان را داشته باشید، احتمالاً در نهایت به کم کاری تیروئید (تیروئید کم کار) مبتلا خواهید شد که نیاز به دارو دارد. اما درمان کم‌کاری تیروئید راحت‌تر از پرکاری تیروئید است و باعث مشکلات سلامتی درازمدت کمتری می‌شود.
جراحی
تیروئیدکتومی شامل برداشتن تمام یا بخشی از غده تیروئید با جراحی است. پس از جراحی، برخی افراد هورمون تیروئید بسیار کمی تولید می‌کنند (کم کاری تیروئید). اگر دچار این عارضه شدید، ممکن است نیاز به مصرف داروهای هورمون جایگزین تیروئید، مانند لووتیروکسین تا آخر عمر داشته باشید.
داروهای ضد تیروئید، درمان با ید رادیواکتیو و جراحی همگی مزایا و خطراتی دارند و در جامعه پزشکی اتفاق نظر وجود ندارد که کدام درمان بهترین گزینه است. مهم است که در مورد هر سه گزینه به طور مفصل با پزشک خود صحبت کنید تا بهترین انتخاب درمانی برای شما انجام شود.
آیا بیماری گریوز قابل پیشگیری است؟
کارشناسان هنوز مطمئن نیستند که چه چیزی باعث بیماری‌های خود ایمنی مانند بیماری گریوز می‌شود. در حال حاضر، هیچ راه شناخته شده‌ای برای پیشگیری از این بیماری وجود ندارد.
پیشآگهی بیماری گریوز چگونه است؟
اگر بیماری گریوز به درستی درمان شود، پیشآگهی آن به طور کلی خوب است. درمان بیماری گریوز باید مادام‌العمر باشد تا بیماری کنترل شود. افرادی که درمان قطعی بیماری گریوز (ید رادیواکتیو یا تیروئیدکتومی) را دریافت می‌کنند، در نهایت دچار کم‌کاری تیروئید (تیروئید کم‌کار) می‌شوند و به درمان مادام‌العمر نیاز دارند. افرادی که برای درمان بیماری گریوز از داروهای ضدتیروئید استفاده می‌کنند، باید از نظر عوارض دارویی به طور مرتب بررسی شوند.
عوارض احتمالی بیماری گریوز چیست؟
در مبتلایان به بیماری تیروئید، اگر بیماری گریوزی درماننشده یا به درستی مدیریت نشود، خطر ابتلا به این عوارض افزایش می‌یابد:
مشکلات قلبی: بیماری گریوز درماننشده می‌تواند باعث آریتمی (ضربان قلب نامنظم) شود. آریتمی خطر سکته مغزی، نارسایی قلبی و سایر بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد.
پوکی استخوان: بیماری گریوز درماننشده می‌تواند منجر به پوکی استخوان (نازک شدن و ضعف غیرطبیعی استخوان‌ها) شود که فرد را مستعد شکستگی‌های مکرر استخوان می‌کند.
طوفان تیروئیدی: طوفان تیروئیدی (که به آن بحران تیروئید و بحران تیروتوکسیک نیز گفته می‌شود) زمانی اتفاق می‌افتد که غده تیروئید مقدار زیادی هورمون تیروئید را در مدت زمان کوتاهی آزاد می‌کند. این وضعیت، یک عارضه نادر پرکاری تیروئید و بیماری گریوز است و اگر به طور ناگهانی مصرف داروهای ضدتیروئید متوقف شود یا فرد مبتلا آسیب یا عفونتی را تجربه کند، ممکن است رخ دهد. طوفان تیروئید یک اورژانس پزشکی و تهدید‌کننده حیات است. علائم آن شامل تب بالا و ضربان قلب سریع می‌باشد.
عدم درمان صحیح بیماری تیروئید چشم (افتالموپاتی گریوز)، می‌تواند باعث تورم شدید کره چشم شود که این امر به عصب بینایی آسیب رسانده و در نهایت منجر به از دست دادن بینایی می‌شود.
بیماری گریوز و بارداری
هورمونهای تیروئید نقش کلیدی در رشد مغز و سیستم عصبی جنین دارند. پرکاری تیروئید درمان نشده و بیماری گریوز در دوران بارداری می‌تواند برای مادر و جنین مضر باشد. پزشک ممکن است سطوح هورمونی مادر را به صورت ماهانه آزمایش کند تا مطمئن شود که میزان آن در محدوده ایمن است. هورمون تیروئید بیش از حد در دوران بارداری می‌تواند خطر ابتلا به موارد زیر را افزایش دهد:
- وزن کم هنگام تولد
- سقط جنین
- پره اکلامپسی
- زایمان زودرس
- پرکاری تیروئید نوزاد
- نارسایی احتقانی قلب در فرد باردار
جمع‌بندی
بیماری گریوز یک اختلال خودایمنی است که می‌تواند باعث پرکاری تیروئید شود. گریوز شایعترین علت پرکاری تیروئید در بسیاری از کشورهاست. تیروئید یک غده کوچک پروانه‌ای شکل در جلوی گردن است. هورمونهای تیروئید نحوه استفاده بدن از انرژی را کنترل می‌کنند، بنابراین تقریباً بر تمام اعضای بدن تأثیر می‌گذارند، حتی نحوه ضربان قلب. عدم درمان آن می‌تواند حتی به چشم‌ها و بینایی نیز آسیب برساند. این بیماری نیاز به درمان دارد و در صورتی که درمان با داروهای ضدتیروئید انجام شود، داروها باید به صورت مادام‌العمر مصرف شوند. درمان با ید رادیواکتیو و یا خارج کردن تمام یا بخشی از غده تیروئید به روش جراحی، درمان قطعی این بیماری به شمار می‌آیند.
منابع:
