احتمالا در اطرافیان خود کسانی را دیده‌اید که فوبیا یا ترس غیرمنطقی از چیزهایی دارند که معمولا سایر افراد از آن ترس زیادی ندارند. ترس از ارتفاع، ترس از عنکبوت، ترس از پرندگان، ترس از فضاهای کوچک و ده‌ها فوبیای دیگر. شاید خودتان هم یکی از این افراد باشید.
از راهکارهای درمانی برای این فوبیاها، رو به رو شدن با ترس است. اما در برخی موارد، فرد توان رویارویی با ترس را در واقعیت ندارد و ممکن است عوارض جدی برای او ایجاد شود. در این مقاله دکترنکست در مورد روشی که می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد؛ یعنی درمان با واقعیت مجازی یا Virtual reality (VR) صحبت می‌کنیم.
واقعیت مجازی، درمانی برای اختلالات اعصاب و روان
تا جایی که اطلاع داریم، ایده‌ی استفاده از واقعیت مجازی برای درمان فوبیا و سایر اختلالات روان از سال ۱۹۹۲ توسط دانشگاه کلارک آتلانتا به وجود آمد. این درمان به راحتی در مطب پزشک یا متخصص روان‌پزشک انجام می‌شود و با استفاده از آن لازم نیست با ترس واقعی رو به رو شوید. با قرار گرفتن وسیله‌ای عینک مانند روی چشم، شما می‌توانید تصاویر ترس (مثلا عنکبوت یا مار) را مقابل چشمان خود به صورت سه بعدی و شبه واقعی ببینید. با اینکه تصاویر به نظر خیلی واقعی هستند، در عین حال شما خیالتان راحت است که وجود خارجی ندارند. در این حالت احتمالا عوارض ناشی از ترس واقعی در شما کمتر خواهد بود. همچنین در کنار شما روان‌پزشک حضور دارد و شما مطمئن هستید همه چیز رو به راه است.
درمان فوبیا با واقعیت مجازی چه مزایایی دارد؟
- امکان رو به رو شدن بیمار با ترس، بدون اضطراب شدید
- امکان پذیرش بیشتر بیمار برای انجام این درمان.
- صرفه‌جویی در زمان: به جای مراجعه به مکانی که ترس مورد نظر در آنجا وجود دارد، می‌توان به راحتی در مطب پزشک با آن رو به رو شد.
- پیشگیری از خجالت‌زده شدن: برای مثال اگر ترس از سخنرانی داشته باشید، لازم نیست به خاطر ترس خود مقابل سایرین خجالت زده شوید. زیرا در این روش مخاطبان شما واقعی نیستند.
- ایمنی شما توسط روان‌پزشک حفظ می‌شود: در این روش شما در مکان پرخطری قرار ندارید و هر زمان احساس ناراحتی کنید، پزشک درمان را متوقف می‌کند. همچنین در طول درمان با شما صحبت کرده و روان‌درمانی‌های لازم را انجام می‌دهد.
- فراهم آوردن شرایط برای قرارگیری در موقعیت‌های نسبتا غیرممکن
- امکان تکرار درمان به دفعات بی‌شمار تا زمانی که بیمار کاملا بهبود یابد و یا بتواند به مرحله بالاتری از درمان برود
کاربردهای دیگر واقعیت مجازی چیست؟
از روش واقعیت مجازی در درمان سایر اختلالات اعصاب روان از جمله موارد زیر استفاده می‌شود:
- اختلال اضطراب پس از حادثه (PTSD)
- اضطراب اجتماعی
- اختلالات هول یا پانیک
- اختلالات اضطرابی
- وسواس
- اختلالات اعصاب روان در کودکان مثل ترس از مدرسه و یا ترس هنگام خواب
