اضطراب در کودکان چیست؟
اضطراب بخشی طبیعی از تکامل رفتاری و عاطفی کودکان است. دکترنکست در این مطلب بیشتر بر کودکان ۶ تا ۱۲ سال تمرکز دارد. چرا که در این سنین است که کودکان درک نسبتا کاملی از محیط اطراف دارند. با بزرگتر شدن کودک، نگرانی‌های آن‌ها بیشتر می‌شود. فرزند شما ممکن است نگران امتحان ریاضی، مسابقه فوتبال، یا رفتن به مدرسه برای اولین بار باشد. این اضطراب‌ها رایج هستند و حتی می‌توان آن‌ها را نشانه‌هایی از مسیر درست تکامل کودک در نظر گرفت.
علت اضطراب در کودکان
علل اضطراب در کودکان به دسته‌های مختلف تقسیم می‌شود از جمله:
عوامل بیرونی
وقتی بچه‌ها بزرگتر می‌شوند، خودشان را بیشتر مورد بررسی قرار می‌دهند. این امر می‌تواند باعث ایجاد اضطراب زیادی شود. به طور معمول، کودکان در این سن نگران عملکرد خوب در مدرسه، تحت تاثیر قرار دادن همسالان خود و برآورده کردن انتظارات والدین خود هستند. هنگامی که کودک احساس کند ممکن است در هر یک از این موارد شکست خورده باشد، اضطراب ایجاد می‌شود. تکامل رفتاری در میان همسالان، کودک را با حجم زیادی از تحریکات محیطی روبرو می‌کند. رقابت در توانایی‌ها، تاثیرگذار بودن در نگاه دیگران، داشتن دوستان زیاد و بسیاری از مسائل دیگر منجر به ایجاد اضطراب در کودکان می‌شود.
عوامل داخل خانواده و روابط نامطلوب والدین
علاوه بر این، فرزند شما ممکن است به استرس‌ها و مسائل درون خانواده و همچنین دنیای فراتر از آن واکنش نشان دهد. طلاق، از دست دادن شغل والدین، تصادف رانندگی، حتی یک داستان در اخبار عصر می‌تواند باعث بروز احساس پریشانی، ترس، درماندگی و سایر علائم اضطراب در کودکان شود.
تفکر درباره واقعیاتی مانند مرگ
کودکان با افزایش سن، شروع به فکر کردن بیشتر در مورد مرگ می‌کنند و متوجه می‌شوند که این مرگ واقعی است و برای همه اتفاق می‌افتد. در نتیجه، کودک شما ممکن است پس از تماشای فیلمی که در آن شخصی می‌میرد، در به خواب رفتن دچار مشکل شده و دچار نشانه های اضطراب در کودکان شود یا اگر شما بیمار باشید، از رفتن به مدرسه امتناع کند. به فرزند خود فرصت گفتگو در مورد ترس‌هایش بدهید، به خصوص اگر این ترس‌ها از وقایع داخل خانواده ناشی شده باشد.
انواع اضطراب در کودکان
در اینجا برخی از انواع اضطراب که کودکان بین ۶ تا ۱۲ سال معمولاً تجربه می‌کنند و دلایل احتمالی آن‌ها آورده شده است.
اضطراب جدایی
اضطراب ناشی از جدایی معمولاً در شیرخواران و کودکان کم‌سن مشاهده می‌شود. اما این اضطراب جدایی در کودکان و عصبی بودن در مورد جدا بودن کودک از شما می‌تواند دوباره ظاهر شود. زیرا کودک شما در حال تجربه کارهایی است که او را از خانه دور می‌کند. از جمله مثال‌های اختلال اضطراب جدایی در کودکان زمانی است که به اردوی تابستانی یا سفر برای دیدار اقوام می‌رود. همانطور که او برای خودمختاری تلاش می‌کند، متوجه می‌شود که چقدر به شما نیاز دارد.
اضطراب خاص (فوبیا)
ترس زیاد یا فوبیا یعنی کودک شما از چیزها یا موقعیت‌های خاصی می‌ترسد، مانند گاز گرفتن سگ یا سوار ماشین شدن. این ترس ممکن است ریشه در یک حادثه واقعی داشته باشد، مانند مورد حمله سگ همسایه قرار گرفتن یا تجربه یک تصادف رانندگی.
اضطراب به دلیل خجالت
فرزند شما ممکن است در موقعیت‌های جدید احساس خجالت و کمبود اعتماد به نفس داشته باشد که این امر می‌تواند برای او اضطراب ایجاد کند.
اضطراب اجتماعی
فرزند شما از رفتن به مدرسه امتناع می‌ورزد و به شما التماس می‌کند که او را مجبور نکنید یا اصرار می‌کند که او بیمار است. این امر ممکن است حالتی از اضطراب جدایی باشد. همچنین احتمال دارد ترس خاص‌تری باشد، مانند ترس از ندانستن جواب وقتی معلمش از او سوالی می‌کند و یا ترس از مورد تمسخر قرار گرفتن توسط همکلاسی‌ها.
متخصصان اعصاب و روان در دکترنکست
ترس از بلایای طبیعی
کودکان در این محدوده سنی اغلب ترس‌هایی با ریشه در رویدادهای گذشته دارند. کودک شما ممکن است بعد از مشاهده مانور آتش‌سوزی در مدرسه، نگران این باشد که خانه شما آتش بگیرد، یا بعد از دیدن یک سانحه سقوط هواپیما در اخبار عصر، ترس از پرواز داشته باشد.
چگونه می‌توان فهمید اضطراب در کودکان در حد طبیعی بوده یا بیش از حد است؟
از خود بپرسید که آیا کودک شما دارای حملات اضطرابی مرتبط با رویدادهای خاص بوده یا هر روز مضطرب است. در حالی که همه کودکان قبل از انجام برخی کارها، مانند نواختن ساز یا امتحان ریاضی مضطرب هستند، برخی حتی زمانی که کارهای روزمره خود را انجام می‌دهند، احساس نگرانی دارند.
اگر این حالت در مورد فرزند شما صادق است، ممکن است اضطراب او بر توانایی او برای مقابله با آن غلبه کند. به طور کلی اگر ترس یا نگرانی دائمی فرزندتان توانایی او را برای شرکت در مدرسه، حضور در محیط خانواده یا فعالیت‌های اجتماعی مختل کند، شما باید اضطراب او را فراتر از حد طبیعی در نظر بگیرید. اگر بارها و بارها به او اطمینان داده‌اید که نگرانی‌اش بیهوده است اما او همچنان مضطرب است، ممکن است لازم باشد به فکر رزرو نوبت دکتر کودکان باشید.
طبق توصیه آکادمی اطفال آمریکا، اگر اضطراب کودک با ویژگی‌های زیر همراه باشد، باید با پزشک مشورت کنید:
- در فعالیت‌های خانوادگی شرکت نکند
- پیدا کردن یا حفظ دوستان برای او سخت باشد
- اضطراب او بهانه‌ای برای ماندن در خانه باشد
- خواب او مختل شود
- منجر به رفتارهای اجباری مانند شستن مکرر دست‌ها یا شمردن شود
- منجر به حملات ترس یا وحشت شدید، با علائم فیزیکی مانند تپش قلب، تعریق، سردی دست، سرگیجه، لرزیدن، حالت تهوع و تعداد تنفس بالا شود. این مشکل که به عنوان اختلال هراس شناخته می‌شود، به ندرت کودکان زیر ۱۲ سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
در صورت مراجعه به پزشک، او چه اقداماتی انجام می‌دهد؟
پزشک کودک شما را معاینه می‌کند تا ببیند آیا یک مشکل جسمی زمینه‌ای مانند ضعف شنوایی یا بینایی می‌تواند باعث اضطراب او شده باشد یا خیر. او همچنین ممکن است شما را به یک مشاور خانواده یا روانپزشک کودک ارجاع دهد. در صورت لزوم، پزشک ممکن است برای آرام کردن فرزند شما و کاهش هرگونه رفتار اجباری دارویی را تجویز کند.
راه های کاهش اضطراب در کودکان
وقتی فرزندتان مضطرب می‌شود، از غرایز خود پیروی کنید و او را آرام کنید. اما به همین جا بسنده نکنید. از تخیل خود برای یافتن راهی برای کمک به فرزندتان در غلبه بر ترس و نگرانی خاص او استفاده کنید. این نکات می‌تواند به شما کمک کند:
انکار نکنید
برخی از ترس‌های فرزند شما کاملاً طبیعی است و انکار آن‌ها انکار واقعیت است. یک مورد معمول برای این سن، نگرانی از عملکرد بد در مدرسه است. تقریباً همه ترس از شکست را تجربه می‌کنند و همدردی با فرزندتان می‌تواند کمک کننده باشد. اگر فرزند شما نگران چیزی خارج از زندگی خود شده است، مانند وضعیت دلفین‌ها یا گرسنگی کودکان، ترس‌های او را نادیده نگیرید، بلکه به او ابزاری برای مقابله با آن بدهید. او ممکن است بخواهد نامه‌ای در مورد دلفین‌ها و راه‌های کمک به کودکان نیازمند به یونیسف بنویسد. او را در این کار یاری کنید.
جدایی‌های کوتاه را تمرین کنید
یکی از راه‌های درمان اضطراب جدایی کودکان این است که کودک خود را تشویق کنید که یک شب در خانه دوستش بماند یا آخر هفته را با خاله و عموی مورد علاقه خود بگذراند. چنین جدایی‌های موقتی به کمک می‌کند تا با موقعیت‌های مختلف سازگار شود و با افراد خارج از خانواده تعامل کند. همچنین کمک می‌کند اضطراب اجتماعی در کودکان را بهبود ببخشد.
فشار را کم کنید
کودک مضطرب شما ممکن است سعی داشته باشد به شما بگوید که که تکالیف مدرسه، کلاس موسیقی، ورزش و دوستی‌ها از کنترل خارج شده‌اند. از نظر نمرات یا کارها به کودک خیلی فشار نیاورید. راهنمایی‌هایی در مورد اینکه چگونه برنامه خود را بهتر مدیریت کند، به او پیشنهاد دهید. همچنین می‌توانید با منظم نگه داشتن وعده‌های غذایی و سایر برنامه‌های معمول تا حد امکان به کودک خود کمک کنید احساس امنیت و آرامش کند. از حس شوخ طبعی خود استفاده کنید. خنده تا حد زیادی به رفع اضطراب کمک می‌کند. داستان‌های خنده‌دار همه چیز را ساده می‌کنند. اگر فرزند شما یاد بگیرد که گاهی اوقات به خودش بخندد، در طول عمر، زندگی راحت‌تری خواهد داشت.
تقاضای سرسختی نداشته باشید
فرزند شما در حال حاضر سرسخت است و شما احتمالاً قدردان آن نیستید. چند بار در روز می‌شنود که کار اشتباهی انجام داده است و باید دوباره تلاش کند؟ انتظار می‌رود او از چند قانون پیروی کند؟ مجبور کردن فرزندتان به انجام کاری که او را مضطرب می‌کند تنها باعث می‌شود که از شما بترسد و به خودش شک کند. به او زمان بدهید، اگر پیشرفتش تدریجی است ناراحت نشوید و برای هر قدم کوچکی که برمی‌دارد او را تحسین کنید.
جمع بندی
کودکان در طول دوره کودکی اضطراب‌ها و نگرا‌نی‌هایی را به علل متنوع تجربه می‌کنند. اضطراب در کودک امری طبیعی بوده و نشانگر مسیر درست تکامل رفتاری او است. با این حال اگر در کودکی اضطراب بدون علت خاصی و در تمام روز وجود داشته باشد و عملکرد کودک را در خانه و مدرسه متاثر سازد، می‌توان آن را غیر طبیعی در نظر گرفت. در این شرایط به والدین توصیه می‌شود در کنار درخواست کمک از یک متخصص اطفال، این موارد را مد نظر قرار دهند: ترس کودک را انکار نکنند؛ از کودک درخواست سرسختی و مقاومت نکنند؛ فشارهای وارده بر کودک را تا حد امکان کم کنند.
