آسیب کبدی ناشی از دارو
آسیب کبدی ناشی از دارو یکی از علل اصلی نارسایی حاد کبدی (ALF) و همچنین یکی از چالش برانگیزترین اختلالات کبدی از نظر پیش‌بینی، تشخیص و مدیریت است. استامینوفن (APAP) یکی از پرمصرف‌ترین مسکن‌ها در سراسر جهان است. اگرچه این دارو نسبتاً بی‌خطر است، اما یک هپاتوتوکسین وابسته به دوز می‌باشد. مصرف بیش از حد آن یکی از علل اصلی نارسایی حاد کبدی بوده که بسیار بیشتر از سایر علل ALF در کشورهای صنعتی مطرح است.
ان استیل سیستئین، درمان فاز اولیه سمیت کبدی
علی‌رغم تلاش‌های بسیار، مکانیسم‌های دخیل در سمیت کبدی APAP به طور کامل شناخته نشده و این امر درمان مؤثر برای سمیت کبدی APAP را پیچیده کرده است. ان استیل سیستئین درمان استاندارد برای سمیت کبدی APAP و سایر علل نارسایی حاد کبدی است. با این حال، اثر این دارو در سمیت کبدی APAP محدود به مراحل اولیه می‌باشد. این امر نشان می‌دهد که شناسایی استراتژی‌های جدید برای مدیریت کافی نارسایی حاد کبدی ناشی از سمیت کبدی APAP مورد نیاز است.
پروتئین واکنشی C
پروتئین واکنشی C یا CRP یک پروتئین فاز حاد است که عمدتاً توسط کبد در پاسخ به التهاب تولید شده و سطح آن به دنبال آسیب کبدی به سرعت افزایش می‌یابد. CRP نه تنها پس از قرار گرفتن در معرض غشای سلول‌های کبدی آسیب دیده به فسفوریل کولین متصل می‌شود، بلکه فعال‌سازی کمپلمان را از طریق به کارگیری C1q و فاکتور H تنظیم میکند.
این فعل و انفعالات منجر به تعدیل پاسخ سلول‌های ایمنی از طریق FcγRs می‌شود. کمپلمان یک جزء مهم از ایمنی ذاتی است. این فاکتور ایمنی، جمع شدن کمپلکس حمله غشایی را تعدیل میکند. حمله غشایی باعث آسیب مستقیم سلولی و تولید آنافیلاتوکسین‌هایی می‌شود که در نتیجه‌ی آن، سلول‌های ایمنی بیشتر جذب و فعال می‌شوند.
نقش کمپلمان در کاهش سمیت کبدی
سمیت کبدی ناشی از APAP با آسیب زودهنگام به سلول‌های کبدی آغاز می‌شود. این آسیب با موجی از فعال‌سازی سلول‌های ایمنی می‌تواند به تدریج به سمت نارسایی حاد کبدی پیشرفت کند. مطالعات قبلی نقش فعل‌سازی کمپلمان را در سمیت کبدی APAP نشان داده است. چرا که مشخص شد کاهش کمپلمان از طریق زهر مار کبری یا حذف C3 در مقابله مسمومیت کبدی ناشی از APAP نقش محافظتی دارند.
ارتباط میان CRP و کمپلمان
ارتباط بین CRP و فعال‌سازی مکمل در سمیت کبدی APAP تاکنون مبهم باقی‌مانده است. در یک مطالعه، 7 اثر محافظتی CRP در سمیت کبدی APAP با جلوگیری از فعال شدن بیش از حد کمپلمان گزارش شد. طبق این یافته‌ها، اثر محافظتی CRP در برابر سمیت کبدی APAP مستقل از گونه‌ها است.
مقایسه اثر درمانی ان استیل سیستئین و نقش CRP
در پرتو این یافته‌ها، پتانسیل درمانی CRP انسانی در برابر سمیت کبدی APAP مورد بررسی قرار گرفت و با اثر ان استیل سیستئین مقایسه شد. بر خلاف ان استیل سیستئین که نقش محافظتی آن فقط تا 2 ساعت پس از مصرف APAP، وجود داشت، درمان CRP انسانی اثر طولانی مدتی (تا ۶ ساعت) در کاهش سمیت کبدی APAP از خود نشان داد. علاوه بر این، تجویز همزمان ان استیل سیستئین، اثر درمانی CRP را در 2 ساعت بهبود بخشید، اما هیچ بهبودی در 6 ساعت پس از تجویز APAP نشان نداد.
بنابراین، یافته‌های این مطالعه بیشتر نقش فعال‌سازی بیش از حد کمپلمان را در سمیت کبدی APAP تأیید میکند و CRP را به‌عنوان یک رویکرد امیدوارکننده برای درمان سمیت کبدی APAP با مزیت درمانی قابل‌توجه در مقایسه با ان استیل سیستئین در نظر می‌گیرد. البته این امر نیاز به تأیید بیشتر در آزمایش‌های بالینی آینده دارد.
The Lancet – C-Reactive Protein, a Promising Approach for Acetaminophen Hepatotoxicity
ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
