در تقویم ملی سلامت، 1 الی 7 اسفند به عنوان هفته سلامت مردان تعیین شده است. مردان نیمی از جامعه را تشکیل می‌دهند و توجه به سلامت و آگاه‌سازی آن‌ها از اولویت‌های جامعه است. مردان کمتر از زنان به پزشک مراجعه می‌کنند و اغلب مشکلات سلامتی را نادیده می‌گیرند و یا از رسیدگی به آن‌ها اجتناب می‌کنند. پیرو این امر در ادامه به آزمایشات و غرباگری‌های روتین توصیه شده به مردان در گروه سنی 40 تا 64 سال اشاره می‌شود.
هفته سلامت مردان، غربالگری‌های سلامت برای مردان 40 تا 64 ساله
مردان باید به طور منظم به پزشک خود مراجعه کنند، حتی اگر احساس بیماری نمی‌کنند. وظیفه جامعه پزشکی است که بیماران را پیرامون این امر توجیه کنند. هدف از این مراجعات عبارت است از:
- غربالگری از نظر مشکلات پزشکی
- ارزیابی خطر ابتلا به مشکلات پزشکی آینده
- تشویق فرد به سبک زندگی سالم
- به‌روز کردن واکسیناسیون
- در صورت بروز بیماری، فرد می‌تواند یک سابقه پزشکی را به پزشک خود ارائه دهد
فرد حتی اگر بیمار نباشد، باید برای معاینات منظم به پزشک مراجعه کند. این ویزیت‌ها می‌تواند در جلوگیری از مشکلات در آینده کمک‌کننده باشد. به عنوان مثال، تنها راه برای اطلاع از فشار خون بالا این است که به طور منظم چک شود. قند خون بالا و سطح کلسترول بالا نیز ممکن است در مراحل اولیه علائمی نداشته باشند. یک آزمایش خون ساده می‌تواند این شرایط را بررسی کند. زمان‌های خاصی وجود دارد که فرد باید به پزشک خود مراجعه کند. در ادامه دستورالعمل‌های غربالگری برای مردان 40 تا 64 ساله آورده شده است.
غربالگری فشار خون
فرد باید حداقل هر 2 سال یک بار فشار خون خود را چک کند. اگر فشار سیستولیک از 120 تا 139 میلی‌متر جیوه یا فشار دیاستولیک از 80 تا 89 میلی‌متر جیوه باشد، فشار خون باید هر سال چک شود. در صورتی که عدد سیستول 130 یا بیشتر یا عدد دیاستول 80 یا بیشتر است، بیمار باید جهت بررسی و درمان به پزشک مراجعه کند. اگر فرد دیابت، بیماری قلبی، مشکلات کلیوی یا برخی شرایط دیگر دارد، ممکن است لازم باشد فشار خون خود را به دفعات بیشتری چک کند. این افراد حتما باید به طور مداوم تحت نظر پزشک متخصص باشند و پیگیری شوند.
غربالگری کلسترول و پیشگیری از بیماری قلبی
سن توصیه شده برای شروع غربالگری کلسترول 35 سالگی برای مردانی است که هیچ فاکتور خطر شناخته شده‌ای برای بیماری عروق کرونر قلب ندارند. پس از شروع غربالگری کلسترول، کلسترول فرد باید هر 5 سال یک‌بار بررسی شود. اگر تغییراتی در سبک زندگی (از جمله افزایش وزن و رژیم غذایی) ایجاد شد، آزمایش باید زودتر تکرار شود. اگر سطح کلسترول بالا، دیابت، بیماری قلبی، مشکلات کلیوی یا برخی شرایط دیگر در فردی وجود دارد، لازم است تحت نظر یک پزشک متخصص قرار گیرد.
غربالگری سرطان کولورکتال
در سنین کمتر از 45 سال، غربالگری سرطان کولورکتال با نظر پزشک انجام می‌شود. اگر فردی سابقه خانوادگی قوی سرطان روده بزرگ یا پولیپ داشته باشد، ممکن است غربالگری لازم باشد. در صورت داشتن عوامل خطر مانند سابقه بیماری التهابی روده یا پولیپ، ممکن است غربالگری زودتر در نظر گرفته شود. در سنین 45 تا 75 سال، غربالگری از نظر سرطان کولورکتال باید انجام شود. آزمایشات غربالگری عبارتند از:
- آزمایش خون مخفی مدفوع (FOBT) یا آزمایش ایمونوشیمیایی مدفوع (FIT) به صورت سالانه
- آزمایش sDNA مدفوع هر 1 تا 3 سال یک‌بار
- سیگموئیدوسکوپی انعطاف‌پذیر هر 5 سال یا هر 10 سال یک‌بار در صورتی که با آزمایش مدفوع FIT هر سال انجام می‌شود
- سی‌تی کولونوگرافی هر 5 سال یک‌بار
- کولونوسکوپی هر 10 سال یک‌بار
در صورت وجود عوامل خطر سرطان روده بزرگ مانند موارد زیر، کولونوسکوپی ارجح است:
- کولیت اولسراتیو
- سابقه شخصی یا خانوادگی سرطان کولورکتال
- سابقه پولیپ آدنوماتوز
معاینه دندانپزشکی
مراجعه به دندانپزشکی 1 الی 2 مرتبه در سال ضروری است.
غربالگری دیابت
برای سن بالاتر از 44 سال، غربالگری دیابت باید هر 3 سال یک‌بار انجام شود. غربالگری برای افراد با BMI بالاتر از 25 باید از 35 سالگی آغاز شود. اگر فشار خون فرد بالاتر از 130/80 میلی‌متر جیوه باشد یا سایر عوامل خطر دیابت را داشته باشد، ممکن است پزشک معالج قند خون رندم را چک کند.
معاینه چشم
در سنین 40 تا 54 سالگی هر 2 تا 4 سال یک‌بار و در سنین 55 تا 64 سالگی هر 1 تا 3 سال یک‌بار معاینه چشم ضروری است. اگر مشکلات بینایی یا خطر ابتلا به گلوکوم وجود داشته باشد، ممکن است پزشک معاینه چشمی مکرر را توصیه کند. در صورتی که فرد دیابت داشته باشد، حداقل هر سال یک معاینه چشم لازم است.
ایمن‌سازی‌ها
مردان در معرض خطر باید هر سال واکسن آنفولانزا را بزنند. در صورتی که فردی در گروه حساس از نظر ابتلا به آنفولانزا باشد، پزشک وی باید او را به دریافت واکسن تشویق کند. اگر فردی در دوران نوجوانی واکسن کزاز-دیفتری را دریافت کرده است، باید هر 10 سال یک دوز تقویت‌کننده دریافت کند. در صورتی که فردی جراحت عمیق داشته باشد، به توصیه پزشک و با توجه به زمانی که از آخرین واکسیناسیون کزاز می‌گذرد، باید واکسن کزاز دریافت کند. ممکن است در سن 50 سالگی یا بعد از آن، واکسن واریسلا زوستر برای فرد تجویز شود.
غربالگری بیماری‌های عفونی
بسته به سبک زندگی و سابقه پزشکی بیمار، ممکن است لازم باشد از نظر عفونت‌هایی مانند سیفلیس، کلامیدیا و اچ‌آی‌وی و همچنین سایر عفونت‌ها غربالگری شود.
غربالگری سرطان ریه
این غربالگری باید در صورت وجود شرایط زیر انجام شود:
- فرد بین 5 تا 80 سال سن دارد و
- 20 بسته سال (pack-year) سابقه مصرف سیگار دارد و
- در حال حاضر سیگاری است یا در 15 سال گذشته آن را ترک کرده است
غربالگری پوکی استخوان
اگر فردی 50 تا 70 سال سن دارد و عوامل خطر پوکی استخوان را دارد، به او توصیه می‌شود که از نظر پوکی استخوان غربالگری شود. عوامل خطر می‌تواند شامل وزن کم بدن، سیگار کشیدن، مصرف زیاد الکل، شکستگی بعد از 50 سالگی یا سابقه خانوادگی پوکی استخوان باشد.
غربالگری سرطان پروستات
اگر فردی 55 تا 69 سال سن دارد، باید قبل از انجام آزمایش، با پزشک خود در مورد مزایا و معایب انجام آزمایش PSA صحبت کند. فرد باید سوالات زیر را از پزشک خود بپرسد:
- آیا غربالگری احتمال مرگ در اثر سرطان پروستات را کاهش می‌دهد یا خیر.
- این که آیا غربالگری سرطان پروستات مضراتی مانند عوارض جانبی ناشی از آزمایش یا درمان بیش از حد سرطان در صورت کشف دارد یا خیر
- آیا خطر ابتلا به سرطان پروستات در فرد بیشتر از دیگران است یا خیر
هفته سلامت مردان بهانه‌ای است تا بتوانیم این بخش بزرگ از جامعه را به توجه به سلامت جسم و روان دعوت کنیم. با چند نکته ساده، یک یا دو مرتبه آزمایش روتین و مراجعه به پزشک می‌توان از بیماری‌های مردان در آینده جلوگیری کرد و همچنین کیفیت زندگی بهتری را از جوانب مختلف برای آن‌ها فراهم آورد.
ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
