مطب یا بیمارستان مرز مسئولیت پزشک نیست
بسیاری از افراد تصور می‌کنند پیگیری بیمار و وضعیت سلامت او بعد خروج از مطب پزشک دیگر در دستور کار پزشک معالج نیست. اما مسئولیت حرفه پزشکی تنها به مطب یا بیمارستان ختم نمی‌شود. پیگیری بیمار از نظر انجام آزمایشات درخواستی، مصرف داروهای تجویز شده، انجام تصویربرداری‌های درخواستی و سایر موارد، همگی بر عهده پزشک است. پزشک باید در وهله اول بیمار را متقاعد کند که وضعیت سلامت او نیاز به پیگیری دارد. در خیلی از بیماری‌ها حتی اگر تشخیص، محتمل یک بیماری جدی باشد، جهت تایید تشخیص لازم است اقداماتی انجام شود. در صورتی که پیگیری بیمار به درستی انجام نشود، وضعیت سلامت او ممکن است به خطر بیفتد. اگر چه این قصور می‌تواند از جانب بیمار رخ دهد، پزشک ممکن است از جهاتی به علت عدم پیگیری بیمار از طرف ارگان‌های قضایی مقصر شناخته شود.
اهمیت پیگیری بیمار توسط کادر درمان
برخی از بیماران شرایطی دارند که پزشک می‌تواند تنها پس از یک بار مراجعه به مطب آن را برطرف کند. اما بسیاری دیگر نیاز به درمان مداوم دارند. برای مثال بیماران قلبی‌عروقی یا بیماران مزمن کلیوی باید متناوبا جهت بررسی آخرین آزمایشات ویزیت شوند. پیگیری به موقع بیماران برای اطمینان از پیشبرد برنامه درمانی تجویز شده، مانند انجام آزمایش و مصرف داروهایشان، بسیار حیاتی است. علاوه بر افزایش احتمال رسیدن به نتیجه درمانی مثبت، پیگیری بیمار برای به حداقل رساندن قصورات پزشکی ارزشمند است.
خطرات ناشی از عدم اتخاذ رویکرد پیشگیرانه در پیگیری بیمار
در موارد پیگیری ناکافی چه اتفاقی ممکن است رخ دهد؟ فرض کنید یک بیمار با علائمی مشکوک به سرطان نزد شما می‌آید. شما برای او آزمایش درخواست می‌کنید. اما منشی شما بررسی نمی‌کند که آیا او قرار ملاقات بعدی را مشخص کرده است یا خیر. اگر مشخص شود که بیمار آزمایش را انجام نداده و بیماری پیشرفت کرده است، نه تنها سلامتی او به خطر می‌افتد، بلکه ممکن است شما مورد شکایت از نظر قصورات پزشکی قرار گیرید. مورد دیگری را تصور کنید که بیماری به علت سرفه مزمن به شما مراجعه می‌کند. فرضا تشخیص، بیماری سل است. در صورتی که بیمار جهت انجام آزمایشات و ویزیت مجدد در اسرع وقت متقاعد نشود، ممکن است عوارض جبران‌ناپذیری برای وی ایجاد شود.
ملاحظاتی که باید مدنظر داشت
در کشورهایی مانند ایران که از جهت سطح سواد و فرهنگ تنوع زیادی وجود دارد، ممکن است بیماری که به شما مراجعه کرده است اهمیت توصیه‌های شما را درک نکند. سعی کنید متناسب با سطح فکری و سواد جامعه موردنظر، با بیمار ارتباط برقرار کنید. به زبان ساده‌تر برای او تشریح کنید که وضعیت او نیاز به پیگیری دارد. اگر بیمار مسن است، تنها زندگی می‌کند و یا دچار اختلالات شناختی است، توصیه‌ها را به تفضیل برای او به صورتی خوانا بنویسید. در صورتی که بیمار، همراه داشت، او را از شرایط و لزوم پیگیری مطلع سازید. اگر دارویی که تجویز می‌کنید تحت پوشش بیمه نیست یا گران است، بیمار را از این امر مطلع کنید. شاید توان مالی بیمار ایجاب کند از دارویی جایگزین استفاده کنید. بیمار در صورت مشاهده این پیگیری از طرف پزشک قطعا پایبندی بیشتری به روند درمانی خواهد داشت.
بهترین شیوه‌های پیگیری بیمار
با اجرای این مراحل می‌توان از پیگیری به موقع و کارآمد بیماران اطمینان حاصل کرد:
- یک سیستم اعلان قابل تأیید ایجاد کنید که در آن مطب شما سعی می‌کند یک روز قبل از قرار ملاقات به عنوان یادآوری با بیمار تماس بگیرد.
- روشی برای ارزیابی نتایج آزمایشات و پیگیری قرارهای لغو شده ایجاد کنید که شامل ترکیبی از تماس‌های تلفنی، نامه‌ها، ایمیل‌ها و پیام‌های متنی است.
- یک کانال ارتباطی باز با همه متخصصانی که بیماران خود را برای معاینات بعدی به آنها معرفی می‌کنید، ایجاد کنید.
- سیستمی را ایجاد کنید تا اطمینان حاصل شود که تمام یافته‌ها را از متخصصانی که بیماران خود را به آنها ارجاع می‌دهید دریافت می‌کنید و همچنین نتایج را به بیماران اطلاع می‌دهید.
- اگر تا تاریخ مشخص شده نتایج آزمایش را دریافت نکرده‌اید از سیستم‌های در دسترس برای بررسی تست‌ها و پیگیری‌ها، استفاده کنید.
- تمام توصیه‌های پزشکی به بیمار را در پرونده بیمار ثبت کنید. نکات مهمی که فکر می‌کنید لازم است برایتان یادآوری شود را خلاصه‌وار یادداشت کنید.
- پس از هر ویزیت، در یک بازه زمانی معین یک تماس تلفنی پیگیری انجام دهید تا ببینید آیا بیمار در مورد پروتکل درمان، آزمایش، داروهای مورد تجویز یا هر چیز دیگری سؤال یا نگرانی دارد یا خیر.
- کارکنان مطب خود را آموزش دهید تا سؤالات فراتر از محدوده وظایف شغلی خود را به یک متخصص پزشکی دارای مجوز ارجاع دهند.
- یک خبرنامه ایمیلی تهیه کنید که حاوی اطلاعات و توصیه‌های پزشکی عمومی و همچنین پاسخ به سؤالات متداول در مورد تخصص شما باشد. آن را برای همه بیماران ارسال کنید.
- پس از اولین ویزیت، با بیماران جدید تماس بگیرید تا مشخص شود که آیا از درمان و سطح خدمات خود راضی هستند یا خیر. فراموش نکنید که در یک بازه زمانی کوتاه بعد از اولین مراجعه یک فرم نظرسنجی برای بیمار ارسال کنید.
جالب است بدانید که سامانه دکترنکست که اخیرا تحولات عظیمی در نظام سلامت ایران ایجاد کرده، همه‌ی این موارد را در خود جای داده است. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این مجموعه، اینجا کلیک کنید.
پوشش بیمه قصورات پزشکی را فراموش نکنید
حتی اگر روش‌های دقیق پیگیری بیمار را اجرا کنید، باز هم ممکن است بیمار از یک شکافی بلغزد. این امر می‌تواند برای شما مسئولیت قابل‌توجهی ایجاد کند. بدون پوشش کافی بیمه قصور پزشکی، شما در برابر دعوی قضایی هستید که می‌تواند عواقب مخربی برای حرفه شما داشته باشد.
ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
