پریاپیسم چیست؟
پریاپیسم به نعوظ طولانی مدتی گفته میشود که بدون تحریک جنسی باشد. نعوظ در صورتی که بدون تحریک و همراه با درد باشد، بسیار آزاردهنده است. اما علت وقوع این عارضه چیست؟ آيا پریاپیسم در کودکان ممکن است؟ پریاپیسم عارضه کدام دارو است؟ آیا داروی سرترالین میتواند علت آن باشد؟ انواع پریاپیسم کدامند و پریاپیسم ایسکمیک چیست؟ در این مطلب به این سوالات پاسخ میدهیم.
این وضعیت معمولاً دردناک است و میتواند بیش از چهار ساعت طول بکشد. پریاپیسم زمانی اتفاق میافتد که خون در آلت تناسلی فرد باقی مانده و نتواند تخلیه شود. بر اساس این تعریف، پریاپیسم در زنان رخ نمیدهد. پریاپیسم نیاز به درمان فوری دارد. این وضعیت بدون درمان، میتواند باعث آسیب دائمی شود. بنابراین درمان خانگی پریاپیسم به هیچ وجه توصیه نمیشود. این اختلال به طور کلی نسبتاً نادر است، اما در صورت داشتن شرایط خاص ممکن است احتمال ابتلا به آن بیشتر باشد. این بیماری در ۳۰ تا ۴۰ درصد افراد مبتلا به بیماری سلول داسی شکل رخ میدهد.
انواع پریاپیسم
انواع پریاپیسم عبارتند از:
- پریاپیسم ایسکمیک: پریاپیسم ایسکمیک زمانی رخ میدهد که خون در آلت تناسلی باقی میماند و نمیتواند از آن خارج شود. این عارضه اغلب بدون علت شناخته شده در افراد بدون مشکلات و سوابق بیماری قبلی رخ میدهد. اما افراد مبتلا به بیماری سلول داسی شکل، سرطان خون یا مالاریا را نیز ممکن است درگیر کند. پریاپیسم ایسکمیک شایعترین نوع پریاپیسم است.
- پریاپیسم عود کننده: این نوع، نوعی پریاپیسم کم جریان است. در این حالت نعوظ طولانی مدت ممکن است به طور مکرر از بین برود و دوباره عود کند. ممکن است مدت بیشتری طول بکشد و هر بار که عود میکند دردناکتر شود.
- پریاپیسم با جریان بالا (غیر ایسکمیک): پریاپیسم جریان بالا نادرتر از پریاپیسم با جریان کم بوده و معمولاً دردناک نیست. علل ممکن است شامل آسیب و ضربه به آلت تناسلی یا ناحیه بین کیسه بیضه و مقعد (پرینه) باشد. این آسیب باعث برقراری جریان خون کنترل نشده در بافتهای آلت تناسلی و ایجاد نعوظ طولانیمدت میشود.
علائم پریاپیسم
علامت اصلی پریاپیسم نعوظ طولانیمدت بوده که معمولاً بیش از چهار ساعت بدون تحریک جنسی طول میکشد. علائم دیگر به نوع پریاپیسم بستگی دارد. در پریاپیسم کمجریان، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- شفت عمودی اما نوک نرم
- دردی که با گذشت زمان بدتر میشود
در پریاپیسم با جریان بالا، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- نعوظی که در آن شفت آلت کاملاً سفت نیست
- دردناک نیست
متخصصان اورولوژی در دکترنکست
علت اصلی پریاپیسم
تا ۳۳ درصد از تمام موارد پریاپیسم علت شناخته شدهای ندارند. علل پریاپیسم ایسکمیک ممکن است شامل ابتلا به بیماری زمینهای باشد، از جمله، بیماری سلول داسیشکل، سرطان خون (لوسمی)، مالاریا، تالاسمیها، نیش عنکبوت بیوه سیاه، مسمومیت با مونوکسید کربن، سرطان آلت تناسلی یا آسیب به نخاع یا ناحیه تناسلی.
سایر علل پریاپیسم ممکن است شامل مصرف مواد مخدر (ماریجوانا، کوکائین و آمفتامینها) و استفاده غیرپزشکی از برخی داروها باشد، از جمله:
- داروهای اختلال نعوظ و قرص ویاگرا
- برخی از داروهای ضد افسردگی
- برخی از داروهای ضد تشنج
آیا خودارضایی باعث از بین رفتن پریاپیسم میشود؟
خیر، خودارضایی یا آمیزش جنسی معمولاً باعث از بین رفتن پریاپیسم نمیشود، حتی اگر انزال داشته باشید. همچنین به یاد داشته باشید که در این شرایط دخول دردناک است و نباید انجام شود.
مدت زمان پریاپیسم
پریاپیسم با جریان بالا ممکن است خود به خود بدون درمان در عرض چند ساعت تا چند هفته از بین برود. اما پریاپیسم ایسکمیک بدون درمان از بین نمیرود. تقریباً نیمی از افراد مبتلا به پریاپیسم ایسکمیک در صورتی که بتوانند پریاپیسم را در عرض ۲۴ ساعت معکوس کنند، همچنان میتوانند نعوظ داشته باشند. اگر پریاپیسم ایسکمیک بیش از ۳۶ ساعت طول بکشد، احتمالاً دچار اختلال نعوظ دائمی خواهید شد.
شیوع پریاپیسم
پریاپیسم می تواند در هر فردی با آلت تناسلی در تمام گروههای سنی و به ندرت حتی در نوزادان رخ دهد. با این حال، اغلب دو گروه سنی مختلف را تحت تاثیر قرار میدهد:
- کودکان بین ۵ تا ۱۵ سال
- بزرگسالان بین ۲۰ تا ۵۰ سال
عوارض پریاپیسم
در صورت عدم درمان، این اختلال میتواند به آسیب پایدار آلت تناسلی منجر شود. خون حاوی اکسیژن است و سلولهای بدن از آن برای تولید انرژی استفاده میکنند. در پریاپیسم، اکسیژن خون به دام افتاده و در نهایت تمام میشود. این امر به بافتهای آلت تناسلی آسیب میرساند. پریاپیسم درمان نشده میتواند باعث ایجاد جای زخم در بافتهای داخل آلت تناسلی و بروز اختلال در نعوظ شود.
تشخیص پریاپیسم
اگر نعوظ بیش از چند ساعت طول میکشد، مهم است که فورا مراقبتهای پزشکی دریافت شود. پزشک سابقه پزشکی شما را بررسی میکند، علائم شما را یادداشت میکند و یک معاینه فیزیکی انجام میدهد. در طول معاینه فیزیکی، ممکن است سوالات زیر را بپرسد:
- چند وقت است که نعوظ دارید؟
- نعوظ شما معمولا چقدر طول میکشد؟
- آیا اخیراً در ناحیه آلت تناسلی یا کشاله ران دچار آسیب شدهاید؟
- آیا در حال حاضر دارویی مصرف میکنید؟
- آیا از داروهایی بدون تجویز پزشک استفاده کردهاید؟
- آیا از مواد مخدر استفاده کردهاید؟
آزمایشاتی برای تشخیص پریاپیسم
پس از معاینه فیزیکی، پزشک سطح اکسیژن خون آلت تناسلی را اندازهگیری میکند. در طول این آزمایش، یک سوزن کوچک را به آلت تناسلی وارد میکند تا مقدار کمی خون خارج شود. سپس نمونه خون را برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه میفرستد. نتایج آزمایشگاه نشان میدهد:
- پریاپیسم از چه نوعی است
- مدت زمانی که پریاپیسم رخ داده است
- میزان آسیبی که بافتهای آلت تناسلی وارد شده است
اگر آسیبی باعث پریاپیسم شود، پزشک ممکن است سونوگرافی داپلر عروقی را درخواست کند. سونوگرافی داپلر از امواج صوتی برای نشان دادن مکان و سرعت جریان خون در رگهای خونی استفاده میکند. در برخی موارد، پزشک یک آزمایش دارویی (غربالگری سمشناسی) را درخواست میکند. این آزمایش به تعیین مواد و مقدار تقریبی آنها در بدن کمک میکند.
درمان پریاپیسم
هدف از همه درمانهای پریاپیسم این است که نعوظ از بین برود و توانایی فرد برای داشتن نعوظ در آینده حفظ شود. اگر فکر میکنید به پریاپیسم مبتلا هستید، سعی نکنید خودتان آن را درمان کنید. در اسرع وقت کمک پزشکی دریافت کنید. پزشک ممکن است در ابتدا داروهای ضد احتقان را تجویز کند. کاهش جریان خون در آلت تناسلی به کاهش نعوظ کمک میکند. مصرف داروهای ضد احتقان در عرض ۴ تا ۶ ساعت پس از اولین علامت پریاپیسم، بیشترین تأثیر را دارد. بنابراین در این شرایط لازم است سریعا به پزشک مراجعه کنید. سایر گزینههای درمانی عبارتند از:
- تخلیه خون اضافی از آلت تناسلی (آسپیراسیون): پزشک آلت تناسلی را بیحس میکند. سپس از یک سوزن و سرنگ کوچک برای خارج کردن خون فاقد اکسیژن از آلت تناسلی برای کاهش فشار و تورم استفاده میکند. ممکن است مجبور شود این روند را تا زمانی که نعوظ برطرف شود، چند بار تکرار کند.
- تزریق داروها به داخل آلت تناسلی (تزریق داخل حفرهای): پزشک از یک سوزن کوچک برای تزریق دارو به آلت تناسلی استفاده میکند. این داروها باعث باریک شدن شریانها میشوند. این امر جریان خون به آلت تناسلی را کاهش داده و باعث کاهش تورم میشود.
- بستههای یخ: قرار دادن کیسه یخ روی آلت تناسلی و پرینه میتواند تورم را کاهش دهد.
- جراحی: اگر آسیبی باعث پارگی شریان شود، متخصص اورولوژی میتواند روشی را برای بستن شریان آسیبدیده و بازگرداندن جریان خون طبیعی انجام دهد. جراحی برای پریاپیسم با جریان بالا کاربرد دارد.
- شانت: متخصص اورولوژی میتواند یک کانال (شانت) در داخل آلت تناسلی ایجاد کند تا جریان خون منحرف شده و گردش خون به حالت عادی بازگردد. شانت، پریاپیسم ایسکمیک را درمان میکند.
مدت زمان بهبودی پس از درمان پریاپیسم
اگر درمان موثر باشد، باید فورا پریاپیسم شما را برطرف کند. ممکن است با اولین درمان تسکین پیدا کنید، یا اگر پریاپیسم در ابتدا از بین نرفت، ممکن است به بیش از یک درمان نیاز داشته باشید. پس از درمان پریاپیسم، آلت تناسلی ممکن است همچنان دردناک و متورم باشد، اما سفتی آن برطرف میشود.
پیشگیری از پریاپیسم
نکات زیر ممکن است به پیشگیری از پریاپیسم کمک کند:
- هر اختلال و بیماری که ممکن است باعث پریاپیسم شود را هرچه زودتر درمان کنید.
- برای افزایش لذت جنسی، از داروها فقط طبق تجویز پزشک استفاده کنید.
- اگر ورزش میکنید یا در سایر فعالیتهای سخت شرکت دارید، برای محافظت از آلت تناسلی خود از یک کاپ ورزشی استفاده کنید.
جمع بندی
علامت اصلی پریاپیسم نعوظ طولانیمدت بوده که معمولاً بیش از چهار ساعت بدون تحریک جنسی طول میکشد. از علل آن میتوان به داروها، بیماری زمینهای و آسیب به نواحی مجاور اشاره کرد. این عارضه انواع مختلفی دارد و در صورت عدم درمان میتواند به تشکیل جای زخم و اختلال نعوظ دائمی منجر شود. در صورتی که به این اختلال دچار شدید، دریافت فوری کمک پزشکی توصیه میشود.
منابع: