عفونت ادراری چیست؟
عفونت ادراری (UTI) به طور کلی به عنوان عفونت سیستم ادراری تعریف می‌شود و ممکن است دستگاه ادراری تحتانی یا هر دو دستگاه ادراری تحتانی و فوقانی را درگیر کند. تعریف عفونت ادراری علامت‌دار به طور کلی مستلزم وجود علائم خاص دستگاه ادراری در زمینه باکتریوری قابل توجه در یک نمونه ادرار است. باکتریوری بدون علامت (ASB) به عنوان وجود باکتری در ادرار، بدون علائم بالینی حاکی از عفونت ادراری تعریف می‌شود. پیوری بدون علامت به عنوان وجود گلبول‌های سفید در ادرار، در غیاب علائم خاص دستگاه ادراری تعریف می‌شود. در ادامه به تشریح عفونت ادراری در افراد مسن می‌پردازیم.
عفونت ادراری در افراد مسن
عفونت ادراری یکی از شایع‌ترین عفونت‌های تشخیص داده شده در افراد مسن است. این بیماری در بزرگسالان بالای 65 سال، پس از عفونت‌های تنفسی، در رتبه دوم قرار دارد. با افزایش سن جمعیت، انتظار می‌رود بار عفونت ادراری در افراد مسن افزایش یابد و نیاز به بهبود در راهبردهای تشخیصی، مدیریتی و پیشگیری برای بهبود سلامت سالمندان ضروری باشد.
شیوع و بروز عفونت ادراری در افراد مسن چگونه است؟
عفونت ادراری در زنان در مقایسه با مردان در تمام گروه‌های سنی بیشتر است. بروز عفونت ادراری در دوران میانسالی کاهش می‌یابد اما در بزرگسالان مسن‌تر افزایش پیدا می‌کند. در یک مطالعه بیش از 10 درصد از زنان بالای 65 سال گزارش دادند که در 12 ماه گذشته دچار عفونت ادراری شده‌اند. این عدد در زنان بالای 85 سال به 30 درصد افزایش می‌یابد. در یک مطالعه کوهورت آینده‌نگر روی زنان یائسه، بروز عفونت ادراری 0.07 در هر فرد در سال و 0.12 در هر سال در زنان مسن‌تر مبتلا به دیابت بود. برای مردان 65 تا 74 ساله، بروز UTI به 0.05 در هر فرد در سال افزایش می‌یابد. هم در مردان و هم در زنان بالای 85 سال، بروز عفونت ادراری به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد.
باکتریوری بدون علامت (ASB) و افتراق آن با عفونت ادراری در افراد مسن
شیوع ASB با افزایش سن در مردان و زنان به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. در زنان جوان‌تر، شیوع تخمینی آن 1-5٪ است، که به 6-16٪ در زنان بالای 65 سال افزایش می‌یابد؛ با این حال در افراد بالای 80 سال میزان بروز آن تقریباً 20 درصد است. در مردان بالای 80 سال، شیوع آن به 10٪ می‌رسد در حالی که این عدد در مردان جوان 0-1% است. استفاده از کاتترهای ادراری، زنان و مردان را مستعد ابتلا به باکتریوری بدون علامت می‌کند. پیوری در ترکیب با باکتریوری هم در بزرگسالان جوان و هم در افراد مسن شایع است.
عوامل خطر در ایجاد عفونت ادراری سالمندان
- تغییرات مرتبط با سن در عملکرد ایمنی
- قرار گرفتن در معرض پاتوژن‌های بیمارستانی
- افزایش تعداد بیماری‌های همراه
- سابقه ابتلا به عفونت ادراری در زنان یائسه
- احتباس ادرار و وجود ادرار باقي‌مانده (برای مثال هایپرتروفی پروستات در مردان که باعث انسداد جریان ادرار می‌شود)
- سالمندان بستری (مهم‌ترین عامل خطر مرتبط با عفونت ادراری در سالمندان بستری، وجود کاتتر ادراری است)
- بیماری‌های همراه مرتبط با توانایی بیمار در امور روزمره مانند سکته مغزی و زوال عقل
عفونت ادراری چه علائمی در افراد مسن دارد؟
افراد مسن ساکن جامعه
عفونت ادراری در زنان مسن سالم بدون کاتتر ادراری یا ناهنجاری‌های دستگاه تناسلی به طور کلی بدون عارضه در نظر گرفته می‌شود. تشخیص، مشابه بیماران جوان‌تر است و نیاز به وجود علائم ادراری تناسلی و کشت ادرار مثبت دارد. علائم شایع ادراری که نشان‌دهنده سیستیت هستند عبارتند از:
- فوریت ادرار
- تکرر ادرار
- سوزش ادرار
- حساسیت فوق عانه‌ای
با این حال در زنان یائسه ممکن است علائم عمومی غیراختصاصی مانند درد زیر شکم، کمردرد، لرز و یبوست نیز ظاهر شوند. بنابراین همواره در زمینه عفونت ادراری در افراد مسن باید به علائم غیر اختصاصی توجه داشت.
ساکنان خانه سالمندان و بیمارانی که کاتتر ادراری دارند
در افراد مسن که از نظر شناختی سالم هستند، تشخیص UTI علامت‌دار نسبتاً ساده است. با این حال، ساکنان خانه سالمندان اغلب از نقایص شناختی قابل توجه، اختلال در توانایی برقراری ارتباط و علائم مزمن دستگاه تناسلی (مانند بی‌اختیاری، فوریت و تکرار) رنج می‌برند، که تشخیص UTI علامتی را در این گروه چالش برانگیز می‌کند. علاوه بر این، در صورت ابتلا، ساکنین خانه سالمندان بیشتر با علائم غیراختصاصی مانند بی‌اشتهایی، سردرگمی و کاهش سطح هوشیاری مواجه می‌شوند. تب ممکن است وجود نداشته باشد یا خفیف باشد. در شرایط علائم غیرمعمول، پزشکان اغلب با چالش تمایز یک عفونت ادراری علامت‌دار از سایر عفونت‌ها و بیمار‌ی‌ها مواجه می‌شوند. شیوع بالای باکتریوری همراه با پیوری در این جمعیت اغلب منجر به تشخیص UTI می‌شود.
چالش‌های مرتبط با تشخیص عفونت ادراری در افراد مسن
- عفونت ادراری و باکتریوری بدون علامت از شایع‌ترین عفونت‌های تشخیص داده شده در افراد مسن هستند و شایع‌ترین دلیل تجویز داروهای آنتی‌بیوتیک در ساکنان خانه سالمندان می‌باشند.
- بیماران مسن‌تر اغلب علائم غیرمعمول دارند و تمایز باکتریوری بدون علامت از عفونت ادراری علامت‌دار را به چالش می‌کشند.
- استفاده بیش از حد از داروهای آنتی‌بیوتیک در موارد مشکوک به عفونت ادراری در افراد مسن همچنان یک مشکل مهم است و منجر به انواع پیامدهای منفی از جمله ایجاد ارگانیسم‌های مقاوم به چند دارو می‌شود.
پیشگیری از عفونت ادراری در افراد مسن
پیشگیری از عفونت ادراری در افراد مسن یک مسئله مهم است، زیرا استفاده بیش از حد از آنتی‌بیوتیک‌ها در این جمعیت همچنان بالاست. اگرچه بسیاری از مطالعات بر پیشگیری از عفونت ادراری علامت‌دار متمرکز شده‌اند، اما پیشگیری از باکتریوری بدون علامت ممکن است منجر به کاهش مصرف آنتی‌بیوتیک، به ویژه در محیط خانه سالمندان شود.
راهبردهای پیشگیری از عفونت ادراری در افراد مسن
زنان یائسه
- استروژن واژینال در زنان یائسه
در زنان یائسه استروژن واژینال باعث کاهش عود عفونت ادراری می‌شود. استروژن باعث کاهش pH محیط واژن و در نتیجه حفظ فلور طبیعی واژینال می‌شود؛ اگرچه استروژن خوراکی چنین خاصیتی ندارد.
- مصرف لاکتوباسیل‌های واژینال قبل از یائسگی
طبق یک مطالعه، لاکتوباسیل‌های واژینال در زنان پیش از یائسگی کلونیزاسیون واژن را با لاکتوباسیل‌ها که فلور طبیعی هستند، افزایش می‌دهند و میزان عفونت ادراری عودکننده را تقریباً 50 درصد کاهش می‌دهند. با این حال، اثر لاکتوباسیل‌های واژینال در زنان یائسه ناشناخته است و نیاز به مطالعه بیشتر دارد.
بیمارانی که کاتتر ادراری دارند
باکتریوری مرتبط با کاتتر شایع‌ترین علت عفونت در بیمارستان‌ها و مراکز مراقبت است. پیشگیری از عفونت ادراری مرتبط با کاتتر اخیراً در بسیاری از مؤسسات به اولویت اصلی تبدیل شده است. راهبردهای پیشگیری در این زمینه عبارتند از:
- قرار دادن کاتترهای ادراری استریل
- به حداقل رساندن میزان استفاده از کاتتر
- کم کردن مدت زمان استفاده از کاتتر
- استفاده از کاتترهای دارای پوشش ضدمیکروبی
ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
