احتمالا نام بیماری ام اس به گوشتان خورده است. یک بیماری مهلک که با مورد هدف قرار دادن سیستم عصبی بدن، منجر به بروز مشکلات عمده‌ای در حوزه سلامتی می‌شود. ریشه بروز این بیماری را هم می‌توان در عملکرد نادرست سیستم ایمنی بدن دانست. این عارضه با طیف وسیعی از علائم همراه است که کوچک‌ترین آن، افسردگی ماژور و بزرگ‌ترینش، بروز اختلالات متعدد در توانایی‌های حرکتی افراد است. البته جای نگرانی نیست؛ این عارضه علی‌رغم اسم هولناکی که دارد، به‌واسطه پیشرفت علم، قابل کنترل و مدیریت است. اگر تمایل دارید، بیشتر درباره بیماری ام اس بدانید، مطالعه این مقاله از مجله دکترنکست را از دست ندهید.
بیماری ام اس چیست؟
سیستم عصبی را باید فرمانده بدن دانست. سیستمی کاملا پیچیده و ساختارمند که مسئولیت نظارت و کنترل سایر بخش‌های مختلف بدن را بر عهده دارد. عوامل متعددی وجود دارند که هر یک، می‌توانند به‌عنوان تهدیدی بزرگ برای سلامتی سیستم عصبی قلمداد شوند.
یکی از این عوامل، بیماری ام اس (MS) است. در این عارضه، سیستم ایمنی بدن دچار اختلال شده و با حمله به بافت‌های طبیعی بدن، موجب تخریب سیستم عصبی می‌شود. یکی از بخش‌های بسیار مهمی که مورد حملات سیستم ایمنی بدن قرار می‌گیرد، غلاف میلین است. میلین‌ها روکشی چربی‌مانند روی سلول‌های عصبی هستند که ضمن محافظت از آن‌ها، موجب افزایش سرعت انتقال پیام‌های عصبی می‌شوند. التهاب و تخریب غلاف میلین، موجب ایجاد اختلال در فرایند ارسال سیگنال‌های مغز به بخش‌های مختلف بدن می‌شود.
علائم بیماری ام اس
ام اس با طیف وسیعی از نشانه‌ها و علائم همراه است که نوع و شدت هر کدام در افراد مختلف، کاملا متفاوت است. این نشانه‌ها می‌توانند از یک بی‌حسی ساده تا عدم توان حرکتی در افراد متغیر باشند. به‌طور کلی، مهم‌ترین نشانه‌ها و علایم بیماری ام اس عبارتند از:
- بروز مشکلات بینایی از قبیل تاری دید و کوررنگی؛
- احساس سرگیجه، سردرد و خستگی؛
- بروز اختلالات متعدد شناختی (اختلال در عملکرد حافظه و یادگیری)؛
- بروز دردهای شدید یا اسپاسم‌های عضلانی؛
- بروز مشکلات مثانه و روده؛
- عدم تعادل در مهارت‌های حرکتی به‌ویژه راه‌رفتن (مشابه آنچه در بیماری اس ام ای اتفاق می‌افتد)؛
- احساس گزگز دست، بی‌حسی یا سوزن‌‌سوزن‌شدن؛
- بروز تغییرات متعدد در سلامت عاطفی افراد (افسردگی).
ذکر این نکته حائز اهمیت است که در میان گروه‌های مبتلا به ام اس، زنان در مقایسه با مردان سهم بیشتری دارند. همین امر هم موجب بروز علائم و نشانه‌هایی متفاوت در زنان می‌شود. از مهم‌ترین علائم بیماری ام اس در زنان بایستی به موارد زیر اشاره داشت:
- احساس خستگی مفرط؛
- به‌خواب‌رفتن مداوم پاها؛
- بروز اختلال در سیکل قاعدگی (پریود نشدن)؛
- بروز اختلال در تکلم یا بلع غذا؛
- فراموش‌کردن مناسبت‌های مهم؛
- بروز مشکلات متعدد در عملکرد جنسی.
علت بیماری ام اس در زنان و مردان
بیماری ام اس از آن‌دسته بیماری‌های ناشناخته‌ای است که هنوز با وجود پژوهش و مطالعات حوزه پزشکی، نمی‌توان دلیلی قطعی برای ابتلا به آن یافت. بااین‌حال، تصور می‌شود سروکله این بیماری هم نظیر سایر بیماری‌ها، در نتیجه ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی پیدا می‌شود. دلایل بیماری ام اس می‌تواند ترکیبی از موارد زیر باشد:
- کمبود ویتامین دی؛
- ژنتیک و وراثت (سابقه این بیماری در خانواده احتمال ابتلا به آن را برای سایر افراد خانواده افزایش می‌دهد)؛
- مصرف مداوم دخانیات؛
- عوامل مرتبط با سن و جنسیت (احتمال ابتلا به این بیماری در میان زنان و در محدوده سنی بین 15 تا 55 بیشتر است)؛
- ابتلا به دیگر بیماری‌های خودایمنی؛
- زندگی در یک منطقه جغرافیایی خاص (سکونت در بعضی مناطق احتمال ابتلا به بیماری ام اس را افزایش می‌دهد).
تشخیص بیماری ام اس
از آنجایی که ام اس یک بیماری ناشناخته با طیف وسیعی از علائم است، ارزیابی‌های بالینی و معاینه فیزیکی، بهترین راه برای تشخیص آن خواهد بود. بخشی از معاینات فیزیکی را معاینه چشم (ارزیابی بیماری‌های چشم یا افتادگی پلک) تشکیل می‌دهد. ام‌آر‌آی، پونکسیون کمری و آزمایش خون از دیگر روش‌های تشخیص ام اس است. شایان ذکر است که تست ام اس در خانه نمی‌تواند به‌تنهایی معیار کافی برای تشخیص دقیق این عارضه باشد.
درمان بیماری ام اس
در دنیای پزشکی، هیچ‌گونه درمان قطعی برای بیماری ام اس تعریف نشده است. در عین حال، می‌توان با اتخاذ برخی از تدابیر، ضمن مدیریت این بیماری، شرایط را برای زندگی بهتر بیماران ام اس فراهم کرد. بخشی از این راهبردها را درمان‌های پزشکی و بخش دیگر آن را تغییر سبک زندگی افراد تشکیل می‌دهد.
درمان‌های پزشکی
درمان‌های پزشکی ام اس ترکیبی از مصرف دارو، فیزیوتراپی و کاردرمانی است. خوشبختانه علائم و نشانه‌های آزاردهنده این بیماری را می‌توان با کمک دارو مهار کرد. از طرفی، فیزیوتراپی و کاردرمانی ضمن تقویت عضلات، به بیماران کمک می‌کند تا سطح خوبی از تعادل را در امور حرکتی خود تجربه کنند.
تغییر سبک زندگی افراد
بخش مهم و حیاتی درمان ام اس، تغییر سبک زندگی افراد است. ورزش، دور بودن از استرس، قطع مصرف دخانیات، قرار نگرفتن در معرض مستقیم نور خورشید و داشتن رژیم غذایی مناسب از اصول مهم سبک زندگی بیماران ام اس است. از مهم‌ترین نکاتی که بایستی در رژیم غذایی بیماران ام اس رعایت شود، مصرف کم نمک و چربی و خوردن زیاد میوه و سبزیجات تازه است.
متخصصان بیماری‌های مغز و اعصاب در دکترنکست
جمع بندی
بیماری ام اس از جمله بیماری‌های خودایمنی است که با مورد هدف قرار دادن سیستم عصبی، می‌تواند آسیب‌هایی جدی برای افراد به بار آورد. در این عارضه، ارتباط سیستم عصبی با بخش‌های مختلف بدن برای همیشه قطع می‌شود. بااین‌حال، تشخیص به‌موقع آن توسط متخصص مغز و اعصاب آنلاین می‌تواند به مدیریت و بهبود علائم این بیماری کمک کند. بنابراین، اگر از عاقبت بیماری ام اس از ما بپرسید، در پاسخ می‌گوییم همه‌چیز بستگی به شدت این عارضه، زمان تشخیص آن و رعایت نکات درمانی از سوی بیمار دارد.
منابع:
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/multiple-sclerosis/diagnosis-treatment/drc-20350274
