ویتامین‌ها ترکیبات آلی از خانواده‌های شیمیایی مختلف هستند که در مقادیر کم برای متابولیسم نرمال بدن ضروری می‌باشند. از آنجایی که بدن انسان قادر نیست ویتامین‌ها (به جز ویتامین D) را سنتز کند، این گروه‌ها باید از طریق رژیم غذایی وارد بدن شوند تا از بروز اختلالات متابولیسمی جلوگیری گردد. ویتامین‌ها باید از مواد معدنی (مانند کلسیم و آهن) که همچنین ریزمغذی‌های ضروری می‌باشند، تمیز داده شوند. کمبود شدید بسیاری از ویتامین‌ها با بیماری‌های مزمن مانند آترواسکلروز (تصلب شرائین)، سرطان و استئوپورز (پوکی استخوان) در ارتباط است. بارداری و مصرف الکل می‌تواند نیاز به بعضی ویتامین‌ها را افزایش دهد.
شواهد استفاده از ویتامین‌ها به عنوان مکمل جهت پیشگیری از بیماری‌های مزمن در زیر بررسی شده است:
کمبود شدید ویتامین‌ها می‌تواند با سندرم‌های بالینی واضح، تشخیص داده شود. این سندرم‌ها همچنان در نقاطی از دنیا با رژیم غذایی بسیار فقیر، دیده می‌شوند. در جوامع غربی، این سندرم‌ها بیشتر در گروه‌های خاص شامل افراد مسن، گیاهخواران، مهاجران جدید، افراد بسیار فقیر، بیماران الکلی، بیماران سو جذب، افرادی که مواجهه کمی با نور خورشید دارند، افراد با سابقه جراحی بای‌پس معده، بیماران با اختلالات متابولیسم مادرزادی و افرادی که تحت همودیالیز قرار گرفته‌اند یا تغذیه وریدی دریافت می‌کنند، دیده می‌شود.
آزمایش سطح خونی ویتامین‌ها
اندازه گیری سطح سرمی بسیاری از ویتامین‌ها امکان پذیر است. با این حال، این کار در بیشتر بیماران به دو دلیل توصیه نمی‌شود:
- اطلاعات کافی درباره سطح خونی مناسب برای ویتامین‌ها وجود ندارد. این مسئله، تفسیر کمبود شدید را سخت میکند.
- اطلاعات کافی وجود ندارد که اذعان کند مکمل‌های ویتامین در بسیاری از بزرگسالان جوان با سطح خونی پایین ویتامین (به جز افراد دارای رژیم خاص یا شرایط پزشکی ویژه)، از ابتلا به بیماری پیشگیری میکند.
زمانی که شک بر کمبود وجود داشته باشد، انجام آزمایش در بالین کاربرد دارد. به عنوان مثال، اندازه گیری سطح ویتامین D در بیماران مسن مبتلا به پوکی استخوان یا ویتامین B12 در افراد با اختلال شناختی با اتیولوژی ناشناخته، از این موارد است.
فولیک اسید
فولات فرم طبیعی ویتامینی است که در غذا یافت می‌شود و در سبزیجات، میوه‌ها، غلات، مغزها و گوشت‌ها وجود دارد. کمبود شدید فولات منجر به آنمی مگالوبلاستیک می‌شود. فولیک اسید به منظور پیشگیری از بسیاری از بیماری‌ها مورد مطالعه قرار گرفته است. در مجموع، بیشترین سود فولیک اسید در پیشگیری از نقص طناب عصبی در جنین می‌باشد.
متخصص تغذیه در دکترنکست
ویتامین D
میزان دریافتی ویتامین D در افراد مسن باید حداقل ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ واحد در روز باشد. این میزان می‌تواند از طریق رژیم غذایی یا از طریق مکمل (کوله کلسیفرول)، به صورت روزانه، هفتگی یا ماهانه دریافت شود. ویتامین D دریافتی در اغلب افراد مسن، کم است. بنابراین، به بیشتر افراد مسن توصیه می‌شود روزانه ۱۰۰۰ واحد از این ویتامین دریافت کنند.
کمبود پیش بالینی ویتامین D به شدت شایع است و ممکن است منجر به پوکی استخوان، افتادن و شکستگی شود. به طور کلی، در بیشتر افراد، اندازه‌گیری سطح سرمی ۲۵-هیدروکسی ویتامین D توصیه نمی‌شود. هرچند، سطح سرمی ۲۵-هیدروکسی ویتامین D باید در بیمارانی که در ریسک سطح پایین ویتامین D قرار دارند، شامل افراد بستری، بیمارانی که از نظر پوکی استخوان بررسی می‌شوند و بیماران مبتلا به سو جذب (مانند بیماری کرون و سلیاک) ارزیابی شود.
ویتامین‌های آنتی اکسیدان
به طور کلی ویتامین‌های آنتی اکسیدان، ویتامین A شامل پیش ساز ویتامین A (رتینول) و کاروتنوئیدها مانند بتا-کاروتن را در کنار ویتامین C و E در بر می‌گیرند. بسیاری از ترکیبات موجود در غذا به ویژه سبزیجات و میوه‌ها، خواص آنتی اکسیدان دارند. تعدادی از مطالعات دلالت بر خواص ضد سرطان آنتی اکسیدان‌ها و همچنین اثرات محافظتی آن‌ها در برابر بیماری قلبی عروقی دارند. این اثرات با افزایش توانایی بدن در دفع رادیکال‌های آزاد سمی و در نتیجه کاهش آسیب اکسیداتیو بر بدن گذارده می‌شود.
دریافت مکمل‌های حاوی پیش ساز ویتامین A در دوزهای بالاتر از ۱۰۰۰۰ واحد در سه ماهه اول بارداری، ممکن است منجر به افزایش ریسک بروز نقایص مادرزادی شود.
ویتامین C
ویتامین C به طور فراوانی در میوه‌های سیتریک و بسیاری از انواع سبزیجات یافت می‌شود. ویتامین C نقش کوچکی در پیشگیری از سرماخوردگی دارد. باید توجه شود که ویتامین C می‌تواند با افزایش دفع اگزالات در ادرار منجر به افزایش ریسک بروز سنگ کلیه شود.
ویتامین E
ویتامین E خانواده‌ای از مواد شیمیایی مرتبط را در بر می‌گیرد. چندین ترکیب فعال بیولوژیک از ویتامین E در طبیعت وجود دارد که شامل آلفا، بتا، گاما و دلتا توکوفرول می‌باشند. ترکیبات ویتامین E به صورت فراوانی در آفتاب گردان، ذرت و مغزها یافت می‌شوند. بزرگسالانی که داروهای ضد انعقاد دریافت می‌کنند نباید دوزهای بالا از ویتامین E مصرف کنند چراکه ویتامین E باعث تقویت اثر این داروها می‌شود.
ویتامین B6 (پیریدوکسین)
ویتامین B6 در موز، مغزها و بسیاری از سبزیجات شامل سیب زمینی، دانه‌های سبز و هویج یافت می‌شود. این ویتامین ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی و سرطان را کاهش می‌دهد.
ویتامین B12 (کوبالامین)
سطح پایین ویتامین B12 غالبا به دلیل سو جذب و استفاده ناکافی از مواد غذایی حاوی ویتامین B12 (شامل جگر، شیر، ماهی و گوشت) می‌باشد. کاهش اسید معده و ساخت آنتی بادی‌های اتوایمیون علیه فاکتور داخلی، علل اصلی سو جذب محسوب می‌شوند. همچنین، کمبود این ویتامین در میان افراد گیاهخوار نیز دیده می‌شود.
کمبود ویتامین B12 با چندین بیماری در ارتباط است:
- کمبود شدید ویتامین B12 منجر به بیماری‌های نورولوژیک و آنمی مگالوبلاستیک می‌شود. کمبود شدید این ویتامین حتی بدون آنمی، با دمانس و عملکرد شناختی ضعیف در ارتباط است.
- کمبود این ویتامین با افزایش ریسک بیماری‌های قلبی عروقی در ارتباط است.
اندازه گیری سطح ویتامین B12 می‌تواند برای بزرگسالانی که ریسک بالایی برای کمبود B12 دریافتی دارند، شامل گیاهخواران، افراد الکلی و افراد با رژیم غذایی غیرمتنوع (مثل بعضی از افراد مسن) صورت گیرد.
